Luzes naceu para dicir «Non». O mellor xeito de dicir «si», cando que hai é unha tiranía conformista. Foi un soño dun grupo de inadaptados a ese conformismo, que en Galicia se confundía coa atmosfera. O xornalismo, a súa meirande parte, era un karaoke do poder. Pensabamos, daquela, hai oito anos e pico, que había que facer algo. Facer algo, non mirar para outro lado, xa é semente de facer moito. Non aceptar a historia como un calendario de derrotas. Combater o baleiro, o deslugar, o fracking desa alianza dos ricos de sempre e o Tecnopoder para escachizar a realidade e suplantala polo decorado de cartón pedra, por un retablo das marabillas ou o que Paul Virilo chamou «inferno virtual».

Fartos do imperio de Tanatos, da pulsión do Destrutor, o que de ningún xeito queriamos era poñer de moda o baleiro. Luzes respondía ao primeiro dos dereitos, o dereito a soñar. Tratábase de descolonizar a imaxinación para salvar a realidade. «A realidade é sempre hostil ao poder», dicíanos John Berger. O xornalismo salva a realidade dándolle coherencia, causalidade, aos acontecementos. É un proceso de descuberta, fronte ao barullo e a cháchara, fronte ás grandes síndromes contemporáneas: o medo a quedar fóra de xogo (Fear of Missing Out) e o medo á angustia de queimarse (Burn-Out). O xornalismo como activismo da descuberta, que peta na ollada para ser pesimista, é o principio da vontade optimista. Ese desacougo, ese noxo, non derivaba en fastío, senón convocaba a enerxía alternativa do desexo e o sentido das palabras que andan ás ceibas e ás crebas: emancipación, autodeterminación, liberación, entroido, almeiro, levedar…

Así que máis que para encher un baleiro, que xa é un bo propósito, coa cantidade de zonas de sombra e silencio que hai, Luzes naceu coa vontade de crear un espazo novo. Unha especie diferente, que medrase sen medo, na ecoloxía do cantil, co activismo da luz e a lóxica do asombro. Como se apunta de inicio no manifesto Nein (Non), de Eric Jarosinski: «Dicir non non é difícil. O difícil é dicilo ben». Luzes naceu para dicir «non», mais para dicilo ben. No intre e coas razóns axeitadas. Dicir «non» ao inaceptábel, á política do dano, á obscena desigualdade social, á desfeita ambiental e ao retroceso democrático. E un dos mellores xeitos de dicir «non» é amantar a esperanza.

En 2013, cando botou a andar Luzes, eran tempos de crise. O movemento máis característico era o de recuar. E o xénero xornalístico de moda era escribir cada día un obituario no que o defunto era… o xornalismo. Tempo de apagar luz. As funerarias que organizaban as pompas fúnebres do xornalismo tiñan o domicilio nas sedes centrais do xornalismo. Semella un conto de medo. Éo. Vivimos nesa crise existencial do xornalismo. Pero o xornalismo , o que di «non» ao inaceptábel ao tempo que se constitúe nun espazo de creatividade e amanta a esperanza, ten a forza irredutíbel do que é un ben necesario e non un algoritmo do poder. Celebramos cen números sen dono, sen patrón, sen amo. Luzes aniñou nunha tribo do desexo, nunha irmandade lectora, loitadora e festeira. Este número cen podería levar de lema o poema de Luís Pimentel: «A poesía é o maior milagre do mundo». Porque, alén do xornalismo, grazas a vós, Luzes naceu dun acto poético: «Moveuse o silencio».