A Coruña.- A campaña de bulos e noticias fake que o PP usou contra Pedro Sánchez e a súa muller, Begoña Gómez, ten o seu antecedente en Galicia. Hai 15 anos, pouco antes das eleccións autonómicas do 1 de marzo de 2009, Alberto Núñez Feijóo e o seu equipo, o mesmo que agora dirixe a comunicación do partido desde Xénova, 13, empregaron unha estratexia similar para desacreditar aos seus rivais políticos mediante mentiras e acusacións sen probas. E saíulles ben.

Durante as semanas e os meses previos a aqueles comicios, o PP e os medios de comunicación conservadores retroalimentáronse publicando filtracións e informacións falsas sobre gastos superfluos, malgasto de diñeiro público e ata atribuíron violencia machista aos candidatos do PSOE e do BNG que entón ocupaban o Goberno da Xunta. Feijóo gañoulles o escano que lle deu a maioría absoluta por menos de 9.700 votos. Desde entón o PP revalidouna en catro ocasiones.

«Sinto unha total empatía cara a Pedro Sánchez, pero estamos obrigados a facer unha lectura política de todo isto, non só persoal», afirma Anxo Quintana. Foi vicepresidente da Xunta entre 2005 e 2009, os anos nos que BNG e PSOE gobernaron xuntos en Galicia. Durante o seu mandato, e especialmente nos meses e semanas previas á campaña electoral do 2009, Quintana sufriu unha campaña de mentiras instigada polo PP e impulsada polos seus medios afíns moi similar á que hoxe padecen o presidente do Goberno e a súa familia

En febreiro de 2009, en plena campaña electoral, o entón presidente da Deputación de Ourense, Xosé Luis Baltar, pai do hoxe senador Manuel Baltar, insinuou que Quintana maltrataba á súa muller. O inmediato e rotundo desmentido do vicepresidente e da súa parella deu igual, porque os medios próximos a Feijóo recolleron as acusacións sen contrastalas e mesmo mostraron fotos dunha abolladura no portón do garaxe da súa casa como suposta evidencia. Anos despois, a Audiencia Provincial de Ourense desestimou a querela que presentaron contra o líder popular da provincia.

«Psicoloxicamente KO»

«Terminamos por superalo todo, pero a min custoume moito e durante algún tempo estiven psicoloxicamente KO», recoñece Quintana, retirado da política desde entón e quen lembra que ata aquela campaña, o uso de mentiras e ataques persoais estaba vetado na política galega. «A eles saíulles gratis, e mesmo creou escola. E 14 anos despois, a historia repítese», engade.

Durante os seus anos na Xunta, Quintana foi o impulsor do concurso eólico que repartiu entre varias empresas a explotación de parques de muíños en Galicia con condicións que as obrigaban a deixar no país parte dos seus beneficios. Aquela medida desgustou a varias compañías vinculadas ao editor do xornal máis lido da comunidade, La Voz de Galicia, Santiago Rey. Segundo Quintana, Rey chegou advertirlle nunha reunión de que non ía permitir que «un enfermeiro de Allariz [esa era a profesión que exercera]» cambiase o marco económico de Galicia.

Durante os meses previos ás eleccións de 2009 La Voz axustou a súa liña editorial contra Quintana e publicitou noticias fake como que instalara un minibar no seu coche oficial, titulares que o Grupo Popular no Parlamento de Galicia do que Feijóo era presidente levaba logo ao pleno. Unha deputada do PP, que segue no escano hoxe, chegou a afirmar que a reforma do coche supuxera un gasto de 6.000 euros. Non achegou proba ningunha porque non a había, xa que o suposto minibar era en realidade unha neveira portátil para arrefriar botellos de auga que custara 15 euros.

Pero os titulares volveron repetirse falando mesmo da «minitaberna» rodante do vicepresidente. Diario de Pontevedra titulou así o desmentido que este fixo polas acusacións do PP: «Onde está o mini-bar de Quintana?».

O 25 de febreiro, a seis días das eleccións, La Voz publicou unha foto do político nacionalista no iate do empresario da construción Jacinto Rey, insinuando que Quintana o tiña beneficiado na repartición eólica. A única proba era a foto, que Feijóo aproveitou nos seus mitins e que rebotou e rebotou ata o día das eleccións grazas á prensa conservadora: El Confidencial, El Mundo, El Imparcial… Medios que poucos anos despois apenas viron demasiada transcendencia nas imaxes de Feijóo a bordo da lancha dun narcotraficante.

O Goberno e o poder

Tras chegar á Xunta, Feijóo tombou o concurso eólico do bipartito para facer unha nova repartición que contentase ás empresas afíns, que anos despois foi declarado ilegal polo Tribunal Superior de Xustiza de Galicia. «O que se pactou na Transición foi unha repartición dos tempos de goberno, pero non o poder. A dereita considérase propietaria do poder, e alguén ten que dicir que isto non é unha democracia», resume Quintana.

Outro dos afectados pola estratexia de difamacións do PP de Feijóo e as empresas xornalísticas afíns foi o presidente da Xunta e candidato socialista en 2009, Emilio Pérez Touriño. Público tentou solicitar a súa opinión, pero non puido contactar con el. Con todo, Touriño lembrou o pasado martes na Ser que o sucedido con Sánchez e a súa esposa lle retrotrae a aqueles anos. «Claro que todo isto me fai lembrar moitas cousas», dixo.

Feijóo cuestionou a lexitimidade de Touriño en 2005, ao denunciar sen probas unha fraude co voto emigrante

Tras as eleccións de 2005 que deron a Xunta a nacionalistas e socialistas, Feijóo xa cuestionara a lexitimidade de Touriño, como fixo con Sánchez, ao denunciar sen probas no Parlamento galego que se produciu unha fraude co voto emigrante. Catro anos despois, e en plena crise económica tras o crac financeiro de dous anos antes, empezou a minar a reelección do presidente socialista cunha campaña de mentiras e verdades a medias paralela á que exerceu sobre Quintana.

Apoiado en titulares e columnas de opinión publicadas por medios da dereita como La Voz, e El Imparcial, acusouno de gastar 480.000 euros no seu coche oficial, «máis caro que o de Obama». En realidade, como lembraron algúns medios anos despois, tratábase do mesmo vehículo blindado que usaban outros altos cargos do PP ameazados por ETA, como a entón presidenta de Madrid, Esperanza Aguirre; a alcaldesa de Valencia, Rita Barberá; o ministro de Xustiza, Alberto Ruíz Gallardón; o presidente do Goberno, Mariano Rajoy… E o propio Feijóo cando ocupou entre 2004 e 2005 a vicepresidencia da Xunta con Manuel Fraga, antecesor de Touriño e quen optara polo mesmo modelo.

Aquel Audi era o mesmo que salvara a vida ao expresidente do PP José María Aznar cando ETA atentou contra el en 1995. E non era nin moito menos máis caro que a limusina de General Motors no que viaxan os presidentes de Estados Unidos. Ao contrario: o valor do Cadillac One da Casa Branca ascende a máis do dobre, preto de 1,2 millóns de euros.

A campaña sobre os supostos despilfarros de Touriño proseguiu coas acusacións de gastarse catro millóns de euros en remodelar o seu despacho con mobles de luxo, incluídas 19 cadeiras de máis de 2.000 euros cada unha. Era falso: o gasto, que nunca chegou a ser tan elevado, respondía, ademais, ao orzamento das obras de reforma de varias salas da sede o Executivo autonómico en Santiago. As cadeiras, cuxas fotos se publicaron en prensa e que Feijóo esgrimiu no Parlamento galego, nunca foron adquiridas pola Xunta.

Aínda que Touriño o desmentíu, os titulares lastraron a súa imaxe con esa foto falsificada de presidente amante dos mobles caros sufragados con diñeiro público, xusto na época na que miles de galegos perdían os seus empregos e as súas vivendas tras a quebra do sistema financeiro de Occidente. Touriño, doutor en Ciencias Económicas, era un austero profesor da Universidade de Santiago que habitaba nunha vivenda de clase media na zona nova de Santiago.

Titulares falsos rebotados

Calquera informador que cubrise a súa axenda, o entrevistará no seu despacho ou seguise a súa traxectoria política, sabía que aquelas noticias non tiñan fundamento. Pero moitos seguiron insistindo. A dez días do inicio da campaña electoral, La Voz de Galicia publicou outra noticia na que comparaba o prezo das cadeiras de Touriño co da cadeira de rodas que a Xunta supostamente negara a un menor dependente.

O articulista estrela do diario, o catedrático de Dereito Constitucional Roberto Blanco Valdés, editorializou sobre o tema dous días despois nunha columna que titulou «A cadeira de Pablo [o menor] e a dos conselleiros». Outros medios, como El Imparcial, seguíronlle a corrente: «Touriño permítese unha cadeira máis cara que a que nega a un neno paralítico (sic)» .

Nada máis chegar á Xunta, Feijóo impuxo unha severa política de recortes na sanidade pública. Pero o que non reducíu, senón que multiplicou, foi o orzamento do Goberno autonómico destinado a axudas directas ás empresas de comunicación que sustentaron aquela campaña. Sen contar a publicidade institucional, levaron 45 millóns de euros durante os anos nos que presidiu a Xunta.

«Non hai xustificación posible, razoable ou democrática para que teñamos chegado a este nivel de embarramento da vida política» asegurou Touriño o pasado martes. «Deberiamos recuperar un pouco de capacidade ética», concluíu.