Bruxelas.- Veciñas, ecoloxistas, gandeiros e agricultoras; científicas e mariscadoras; alcaldes e concelleiros dos municipios afectados pola planta de celulosa que a empresa portuguesa Altri planea levantar na localidade lucense de Palas de Rei, reclamaron este mediodía en Bruxelas que a Unión Europea non financie o proxecto con fondos comunitarios.

Nunha viaxe organizada pola eurodeputada do Bloque Nacionalista Galego, Ana Miranda, representantes dos colectivos que se opoñen á factoría expresaron o pasado luns os seus argumentos no Parlamento Europeo, e ao peche deste artigo atopábanse reunidos con funcionarios da Dirección Xeral de Medio Ambiente e da Secretaría Xeral da Comisión Europea.

Altri, a segunda empresa produtora de papel en Portugal, quere instalar un macrocomplexo na comarca lucense da Ulloa con capacidade para producir ata 400.000 toneladas ao ano de pasta basee de celulosa e 200.000 de tecido semisintético lyocell. A máximo rendemento, consumirá cada ano 1,2 millóns de toneladas de madeira de eucalipto e extraerá case 17 millóns de metros cúbicos anuais de auga do río Ulla.

Segundo o proxecto que entregou á Xunta, Altri devolverá ao río un 65% dese volume a unha temperatura de 27 graos, o que podería elevar noutros tres graos a do seu caudal. O Ulla desemboca na ría de Arousa, onde o sector marisqueiro xa expresou o seu estupor polos previsibles danos que as verteduras poderían causar sobre os ecosistemas da ría.

A fábrica expulsará gases e partículas tóxicas a través dunha cheminea de 75 metros

Ademais, a fábrica expulsará gases e partículas tóxicas a través dunha cheminea de 75 metros que segundo as plataformas que se opoñen á súa instalación podería afectar á saúde humana e animal e provocar choiva aceda, algo que a empresa nega, asegurando que se axustará aos límites que esixen as leis galegas, españolas e europeas.

«Hai que levantar a alerta ambiental nas institucións comunitarias, pois se podería incumprir a normativa comunitaria en varias materias: auga, chans, aire, especies protexidas, zonas de Rede Natura…», apunta a eurodeputada do BNG.

Para sacar adiante os seus plans, Altri asociouse en Galicia coa empresa Greenalia e contratou á consultora dos exministros José Blanco, socialista e natural de Palas de Rei, e Alfonso Alonso, do PP. A compañía anunciou un investimento de 850 millóns de euros, pero admitiu que só seguirá co proxecto se obtén un 25% dese diñeiro dos fondos Next Generation da UE.

«Ese financiamento está suxeita a normas como a que impón que os proxectos non causen un dano significativo sobre o medio ambiente. Que industria provoca un dano ambiental máis significativo que a industria papeleira?», pregúntase Xoán Castro Ínsua, enxeñeiro do Centro de Investigacións Agrarias da Xunta.

Segundo Ana Fernández Santamarina, da Asociación para a Defensa Ecolóxica de Galiza (Adega), a produción de celulosa xerará, entre outros compostos, amonio, nitratos, sulfatos, fosfatos e fósforo total, cuxas reaccións coas substancias que xa se atopan no encoro de Portodemouros, de onde se extraerá a auga, non foron analizados no estudo de impacto ambiental presentado á Xunta.

Ameaza para os recursos hídricos

Quen se opón á fábrica loitan contrarreloxo para opoñerse aos plans de Altri, que a pasada lexislatura logrou que o Parlamento de Galicia pronunciásese ao seu favor por unanimidade, facéndoo pasar falsamente por unha instalación verde e sostible para a fabricación de tecidos ecolóxicos.

En realidade, os afectados alertan de que se dedicará principalmente á produción de pasta de celulosa, altamente contaminante, que ameaza os recursos hídricos de varias comarcas polo elevado consumo de auga que esixe poñendo ademais en perigo a actividade agrogandeira e dos sectores turístico e cultural locais vinculados á natureza, ao patrimonio artístico e o Camiño de Santiago.

A Xunta de Alfonso Rueda xa declarou o proxecto de interese estratéxico para a comunidade, para acelerar así os trámites que permitan a súa posta en marcha, e o Goberno de Pedro Sánchez tamén deu os primeiros pasos para aprobar a súa condición de proxecto estratéxico para a recuperación e transformación económica (PERTE), que permitiría a Altri acceder ao financiamento comunitario.

Faríao a través do programa destinado a descarbonización, algo que os afectados consideran outra irregularidade dado que, aseguran, a planta non só non contribuiría a reducir significativamente as emisións de gases de efecto invernadoiro, senón que contribuiría a incrementar a polución con gases tóxicos.

Ese é un dos argumentos que levaron á reunión deste martes, á que asistiron, entre outras, María Teresa Fábregas, directora do grupo operativo do mecanismo de recuperación e resiliencia da Comisión Europea, que regula o acceso aos PERTE sufragados con fondos Next Generation; e Paul Speight, xefe da Unidade de Cumprimento da Normativa Ambiental do Executivo comunitario.

Os representantes das plataformas están a presentar miles de alegacións ao estudo de impacto ambiental do proxecto.