A Coruña.- Na cidade de Mariano Rajoy, Ana Pastor e Alfonso Rueda goberna desde hai 24 anos o Bloque Nacionalista Galego, que converteu a Pontevedra no exemplo do seu modelo de xestión municipal e cuxo alcalde, Miguel Anxo Fernández Lores, médico de profesión, aspira a revalidar mandato por sétima vez consecutiva.
Durante o primeiros vinte anos de democracia, a Pontevedra identificábaselle con dúas ideas. Dunha banda, coa contaminación, polo pestilente cheiro perenne das emisións de Ence, a celulosa instalada a escasos centenares de metros do seu centro urbano, que durante anos contaminou a ría con mercurio e cuxas emisións se percibían a quilómetros do centro. Doutro, cun marcado conservadurismo. «Son un señor de Pontevedra», dicía Rajoy cando quería dicir «son un señor de dereitas».
Tras case medio século de Goberno nacionalista, Ence segue a beiras da ría e Rajoy foi declarado polo Concello en 2016 persona non grata por prorrogarlle durante 60 anos, cando estaba en funcións, a licenza para manterse nos terreos públicos que ocupa. Pero á cidade xa non se lle identifica coa contaminación, senón todo o contrario.
Baixo os gobernos de Lores, en coalición co PSOE, Pontevedra saneou e acondicionou tamén a ría e o río que a alimenta, o Lérez, así como as súas zonas naturais contiguas, e emprendeu un proxecto de humanización que recuperou para as rúas do centro o seu uso peonil.
Peóns empoderados
«Aquí quen está empoderados son os peóns, e non os condutores. A cidade é súa, non dos coches», asegura César Mosquera, concelleiro e membro dos equipos de Lores cando o BNG chegou ao poder en 1999, e responsable durante lustros das áreas de urbanismo, ordenación do territorio e mobilidade urbana. «Levabamos 12 anos na oposición e tiñamos perfectamente claro o modelo de cidade que queriamos», engade.
Con apenas 86.000 veciños, Pontevedra ocupa o sexto lugar das urbes máis poboadas de Galicia, pero é unha das que máis dinamismo demográfico ofrece nunha comunidade envellecida e que perde poboación ano a ano. Ao contrario, ela non deixou de crecer no último cuarto de século -en 1999 roldaba os 75.000 habitantes-, grazas ao atractivo da mellora nas condicións de vida dos residentes.
«Recuperamos as rúas cun urbanismo de perspectiva feminista, porque as mulleres son as súas principais usuarias. Se unha muller non se sente segura nunha determinada rúa ou un parque, entón é que algo non vai ben», sostén Mosquera.
«Cando chegamos, o centro da cidade tiña unha densidade de tráfico superior á de Madrid, Milán ou Londres»
«Cando chegamos, o centro da cidade tiña unha densidade de tráfico superior á de Madrid, Milán ou Londres», asegura. Ao pouco de acceder ao poder, suprimiron ORA «un instrumento inxusto socialmente, porque beneficia a quen máis teñen, e que ademais atrae máis coches», sostén.
Na súa versión, a peonalización da práctica totalidade das rúas do centro histórico, do 70% do centro e do 50% de todas as da cidade, acompañada dun plan de iluminación que prima aos peóns e non ás estradas, redundou tamén na seguridade. «Ao ser peonís, as rúas énchense de xente e iso escorrenta aos delincuentes. E se hai máis seguridade, iso atrae de novo a máis xente, o que tamén beneficia ao comercio local», afirma o edil, que ocupa tamén a Vicepresidencia da Deputación Provincial.
A forza máis votada
Nas pasadas eleccións locais, o BNG foi a forza máis votada e sacoulle case 7.000 votos ao PP. Mosquera sostén que esperan mellorar eses resultados, e lamenta que, ao seu xuízo, o PP e o PSOE comprasen «o discurso da dereita máis radical». «Din que isto está acabado, e non é así. Ao contrario. Nestas eleccións non se vota polo que xa fixeches. Iso é historia. Vótase polo futuro», subliña.
O certo é que o candidato do PSOE, Iván Olmos, considera que estas son as eleccións «máis abertas da última década na cidade» e atribúe ao seu partido boa parte dos éxitos para convencer á elevada porcentaxe de indecisos que aínda contemplan as enquisas de precampaña. «Pontevedra tivo un período de 24 anos nos que se transformou para ben e polo que que os cidadáns premiaron nas urnas tanto ao BNG como ao PSOE, que foi artífice desa transformación», explica.
«Agora estamos nun punto de inflexión, de decidir se nos conformamos co mesmo e no ocupamos da próxima rúa que imos peonalizar, ou se lle damos un novo impulso ao proxecto con políticas de sustentabilidade, de creación de emprego, de redución dos prezos da vivenda, que aquí son dos máis altos, e de mellora do transporte público», engade.
A peonalización excesiva «illa á cidade», segundo o PP
Para o PP, con todo, a peonalización da cidade é excesiva e «illa a Pontevedra da súa contorna, prexudicando ás parroquias e xerando que miles de persoas cada día non queiran vir á cidade», en palabras do seu candidato, Rafael Domínguez, tamén médico, recollidas na súa primeira rolda de prensa de campaña.
«Abrazamos a peonalización dalgunhas rúas, sobre todo do centro histórico, para dar protagonismo ao peón en lugar do coche”», afirma Domínguez, quen alerta de que o peche aos coches doutras vías «prexudicou seriamente ao comercio local e non mellorou a vida» dos barrios afectados.
O candidato popular sostén que o seu proxecto é mellor e que o seu modelo non pretende que Pontevedra se encha de coches, «pero si de xente». «Un modelo de futuro, de emprego, de oportunidades, unha Pontevedra universitaria e do deporte, unha Pontevedra de futuro». E tamén de pasado, ao que non renuncia: «Somos a cidade de Rajoy e de Ana Pastor».