A Xunta e a Comunidade de Madrid adquiriron máis lotes de FFP2 e FFP3 a Sibucu despois de que se activase a alerta sanitaria que advertiu de que importaba máscaras con selo falsificado da UE

Madrid /A Coruña.- As alertas sanitarias por risco para a saúde abertas en maio de 2020 por catro tipos de máscaras importadas pola empresa galega Sibucu 360 SL desde China publicáronse tanto no sistema de alerta rápida para produtos non alimentarios (RAPEX) da Unión Europea como na rede de alertas do Ministerio de Consumo. Aqueles primeiros meses de pandemia, todas as comunidades compartían as irregularidades detectadas nas máscaras.

Con todo, á hora de adxudicar contratos para a dotación de material sanitario contra a covid, esas dúas bases de datos oficiais foron ignoradas polo menos por dúas comunidades: Galicia e Madrid. Tanto o goberno de Alberto Núñez Feijóo como o de Isabel Díaz Ayuso volveron comprar máscaras a Sibucu 360 SL a pesar das alertas por algúns lotes de tapabocas tipo FFP2/KN95 subministradas por esa firma, que ata entón non se dedicou á comercialización de produtos sanitarios e que estaba vinculada a un empresario coñecido por Feijóo: José Ramón García González.

En concreto, a Xunta volveu contratar con esa empresa en xuño de 2021, despois de comprarlle 2,3 millóns de máscaras -dous millóns de tipo cirúrxico e 300.000 de tipo FFP2- por un total de 1.945.000 euros, entre marzo e xuño de 2020. Foron 90.650 unidades de tipo FFP3 por valor de 43.512 euros, que se adquiriron para a súa distribución entre o persoal de hospitais e centros de saúde de seis das sete áreas sanitarias de Galicia.

A Comunidade de Madrid, pola súa banda, investiu medio millón de euros o 10 de agosto de 2020 para a adquisición a Sibucu de máscaras cirúrxicas para o Hospital La Paz.

Ademais, a Consellería de Sanidade madrileña contratou con esta empresa a venda de máscaras, gorros e filtros por valor de 14.980 euros, en xullo de 2020, para o Hospital Ramón y Cajal, sen que no Portal da contratación da Comunidad de Madrid conste máis información sobre os produtos adquiridos á sociedade, con sede na Coruña.

A ilegalidade de catro tipos de máscaras [80.000 unidades, segundo Sibucu] parece que non pasou factura a esta empresa, que chegou a contratar co Instituto Nacional de Xestión Sanitaria (Ingesa), do Ministerio de Sanidade.

Segundo información achegada pola propia compañía, tamén foron clientes seus nos primeiros meses da pandemia a Comunidade Valenciana, Castela a Mancha, os concellos de Sevilla, Zamora e Huelva, as deputacións de Cuenca e Huesca e a Deputación Foral de Araba. Pero non todas as administracións públicas repetiron con Sibucu tras as alertas sanitarias.

Si o fixo a Xunta de Galicia. O 20 de xuño de 2021, máis dun ano despois de que informase á rede estatal de alertas sanitarias sobre a ilegalidade de catro lotes de máscaras FFP2 importadas por esta mercantil, o Servizo Galego de Saúde (Sergas) volveu comprar a esa mesma empresa.

Na resolución da adxudicación, a Dirección Xeral de Recursos Económicos do Sergas informa que, tras encargar o 17 de agosto do 2020 a subministración de máscaras con doce empresas, en novembro dese ano solicitoulles unha minoración de prezo nas FFP3 «por razóns de interese público».

A esa chamada responderon oito compañías, entre elas Sibucu, que foi a que ofertou o prezo máis barato: 0,48 euros a unidade, é dicir un 15% por debaixo da media do resto dos seus competidores e un 134% por debaixo do custo da oferta máis cara.

A normativa española sobre contratación pública establece restricións para contratar con empresas que fagan ofertas anormalmente baixas baseadas nunha menor calidade dos bens adquiridos ou dos servizos para prestar; é o que se coñece como ofertas temerarias.

En concreto, a Lei de Contratos do Sector Público establece no seu artigo 149 que se o «órgano de contratación presume que unha oferta resulta inviable por ser formulada en termos que a fan anormalmente baixa», deberá excluíla mediante o procedemento pertinente, e que se rexeitarán as ofertas temerarias se «vulneran a normativa sobre subcontratación ou non cumpren as obrigas aplicables en materia ambiental, social ou laboral».

As máscaras de tipo FFP3 véndense hoxe non mercado minorista a entre tres e cinco euros a unidade. En febreiro do ano pasado, cando as medidas de protección aínda eran preceptivas e a demanda de máscaras, elevada, a Xunta comproullas a Sibucu a menos de medio euro por ser a «máscara idónea para satisfacer as necesidades do Servizo Galego de Saúde».

A pesar de que aquel contrato non se adxudicou polo procedemento de emerxencia, no expediente só aparece a resolución, que menciona unha memoria xustificativa do Servizo de Aprovisionamento da Subdirección Xeral de Compras do Sergas que a Xunta non fixo pública.

Tampouco publicou os documentos relativos ás condicións técnicas e administrativas do contrato, nin a súa formalización, nin se no estudo das ofertas se considerou que o feito de que Sibucu ofertase máscaras un 15% máis baratas que o resto podería estar relacionado coa súa calidade. Máis aínda cando a Xunta sabía desde hai un ano que esa mesma empresa importara varios lotes de FFP2 con falso selo de marcado ‘CE’.

Pola contra, para a subministración de máscaras para o persoal da Administración de Xustiza da Comunidade de Madrid a oferta de Sibucu si foi descartada por presunción de temeridade, xa que aínda que supuña unha rebaixa de 1,81 euros na unidade de máscara FFP2, «na desagregación falta un aspecto importante como os custos de transportes ás diferentes sedes xudiciais da Comunidade de Madrid», consta na resolución.

Tampouco alude a unha «forte solvencia como requisito para xustificar a súa oferta conforme á Lei de Contratos do Sector Público», consta na resolución do 18 de setembro de 2020, á que puido acceder Luzes-Público.

Selo ilegal

As alertas por catro dos modelos de máscaras de Sibucu indicaban que o selo CE que constaba na súa etiquetaxe non era legal, xa que procedía dunha empresa italiana, ENTE Certificazione Macchine SRL, incapacitada para certificar máscaras FFP2. Con todo, existe outra alerta lanzada polo Goberno navarro respecto as máscaras da marca Tomashi importadas por Sibucu en marzo e abril de 2020, nas que o selo CE non leva o número de ningún organismo certificador.

A explicación da empresa ofrecida a este diario é que sufriu unha «fraude» por parte do laboratorio italiano. Pero neste caso alertado polo Goberno navarro, nin sequera figura o laboratorio acreditador que debeu certificar a validez das máscaras.

Dada a negativa da Xunta, o Goberno de Isabel Díaz Ayuso e do Concello de Madrid, que tamén comprou máscaras a Sibucu 360 SL, a mostrar os expedientes dos contratos coa empresa galega, non se pode corroborar que as máscaras afectadas polas alertas sanitarias fosen efectivas para impedir o contaxio de covid.

Nos devanditos expedientes deberían constar os certificados dos test nun laboratorio do país de orixe, é dicir, China. Segundo Sibucu, aquelas máscaras contaban con probas satisfactorias nun organismo acreditado e o problema cos selos non afectou á calidade do produto. Tamén indica que as máscaras afectadas non chegaron a ningunha administración pública, senón só ás farmacias, de onde foron retiradas. Pero non achega probas diso, como lle reclamou o Instituto Galego do Consumo e da Competencia (IGCC).

Un coñecido empresario

O éxito de Sibucu na venda de máscaras en diferentes administracións públicas comezou en marzo de 2020 co aval da propia Xunta de Galicia, xa que o empresario José Ramón García González era entón a alma de Moonoff SL, empresa dedicada ao sector da iluminación, que está administrada por Sibucu, e que foi a importadora principal das máscaras, aínda que as adxudicacións recaeron na outra sociedade. Moonoff e o seu socio investidor entón, García González, son ben coñecidos polo goberno galego. Moonoff contratou con varios concellos da comunidade e nos últimos anos recibiu máis de 80.000 euros en axudas a través da Consellería de Emprego e o Instituto Galego de Promoción Económica (Igape).

José Ramón García González foi condenado hai catro anos a nove meses de cárcere e a unha multa de 615.372,75 euros como autor de dous delitos continuados de fraude tributaria e falsidade documental. Actualmente está á espera de xuízo por outro delito contra a propiedade intelectual polo que a Fiscalía lle reclama un ano de cadea e 1,2 millóns de euros en concepto de responsabilidade civil, ademais de outros 1,2 millóns ás empresas nas que participa ou participou.

Con 31 anos, García González iniciou a súa traxectoria con Blusens Global Corporation, unha empresa tecnolóxica que fundou cun amigo e que chegou a ser a que máis reprodutores mp3 vendía en España na época do bum deses aparellos.

Chegou a estar en corenta países e facturaba uns 60 millóns por exercicio cando no 2008 obtivo o apoio investidor de Inveravante, propiedade de Manuel Jove, dono ata ese mesmo ano da construtora Fadesa. Por esa época, Blusens patrocinaba programas de televisión e equipos de varias disciplinas deportivas, entre eles o club de baloncesto Obradoiro de Santiago, tras un de cuxos éxitos García González se fotografou con Feijóo na sede da Xunta.

O crac financeiro afectou enormemente á firma, cuxa facturación foi caendo en picado. No 2012 un xulgado de Santiago condenouna a deixar de fabricar varios produtos do seu catálogo ao entender que violaban a propiedade intelectual de Televés, outra compañía competidora de Santiago. Jove saíu do capital da compañía en 2013, e Blusens seguiu caendo ata que outro xuíz ordenou a súa liquidación en 2015. Dous anos máis tarde, o seu fundador foi condenado por fraude fiscal e estafa.

Luzes-Público tratou sen éxito de contactar con García González. O móbil de contacto que aparece na web de Visualiza Businnes, o holding que construíu tras a liquidación de Blusens, corresponde a unha persoa que di non ter nada que ver con el.

Diego Mata, portavoz de Sibucu, asegurou o pasado martes que García González xa non ten nada que ver coa compañía, pero o certo é que, segundo o rexistro mercantil, Sibucu é propietaria do 30% do capital de Magna Technology SL, á súa vez administrada por Visualiza Business, e do 70% de Moonoff, a empresa da que González García aparecía como socio investidor cando fixo público ao principio da pandemia que a través dela estaba a xestionar a compra de máscaras para varias administracións.

O portavoz de Sibucu tamén afirmou que aínda que ningunha das empresas citadas tivese relación nin experiencia algunha no sector sanitario, foron contactados por varios organismos ao principio da pandemia pola súa facilidade para importar produtos de China. Na súa versión, eles só accederon a poñer á súa disposición a súa rede comercial e de contactos en Asia, pero sen ofrecerse inicialmente.

O certo é que Luzes-Público ten constancia documental de que os axentes de Sibucu si se presentaron a outras institucións, como o Colexio Oficial de Farmacéuticos de Murcia, onde ofertaron as súas máscaras a 3,5 euros as FFP2 e a un euro as cirúrxicas. Nas mesmas datas, con todo, Sibucu asegura que as vendía a Galicia e a Madrid por entre 2,5 e 2,7 euros.

En Andalucía, o catálogo de provedores de material anticovid da Xunta inclúe a Sibucu, co contacto de email do seu comercial e un resumo da actividade da compañía na que esta xa se autodefine como consultora especializada en «certificación de produtos» e «xestión de subministracións sanitarias».