Noutra vida, cando era rapaza, lémbrome viaxar no Gordini do meu pai e ter visto unha lavadora vella chantada diante dun campo de millo, á beira da estrada. A imaxe quedou atoada na miña memoria coma unha pintura surrealista. Miña nai dixo algo como «a xente é porca», mentres meu pai botaba a cabicha dun Ducados pola ventá do auto. Nunca entendín ben o de abandonar as cousas quebradas e desfeitas na estrada. Será que moitos pensan como o poema ese do sabio mísero que botaba algunhas das herbas coas que se sustentaba, e logo aínda viña outro detrás recollendo as lascas que nin o pobre home comía. Cando o normal era que a xente deixara na estrada calquera cousa, algúns ata mesmo botaban (e botan) o seu cadeliño, como se fora unha mesa camilla de tres patas. En Berlín teñen un costume que me gusta moito. Deixan cousas na beirarrúa ou na entrada do edificio; roupa limpa, lisa, ben dobrada, libros, etc. cun cartel que di: «Zu Verschenken». O que ben sendo: «De agasallo». Este xeito de «agasallar» é como o de dar dous bicos ao coñecer a alguén novo en España. Non se pregunta, o fai todo o mundo e, logo, pódese atopar e coller calquera cousa.

 

Como me gusta moito camiñar sen destino, vou para onde o can quere uliscar porque ademais o Pepo parece un vergallo de Zahorí, deses que tremen cando encontran agua. Sempre me leva por rúas onde atopamos tesouros. Teño visto un fonógrafo de máis de cen anos, moitísimos libros publicados na Alemaña oriental, libros en castelán e outros idiomas, mapas dunha Europa que xa non existe, zapatos de neno, de tacos de agulla, bragas, calzóns, sinais de tumbas do cemiterio que foron botadas, discos de laxe, latas de sopa, filmes de super 8, fotos en branco e negro de merendas dos anos 30, ollas, cafeteiras, unha colección completa de xogo de cubertos feita en España, unhas tarxetas de identificación de traballo co a esvástica nazi… O certo é que ademais teño o hábito de recoller pedras, como baldosas, e tamén animais: un paporroibo que atopei mareado como si estivera bébedo e unha cría de corvo, Ruliña, que rescatamos das fauces dos gatos dos veciños, e que cando puido voar, marchou.

Pero o que máis me chamou a atención e me deixou descolocada foi cando topei cun aparello que asemellaba unha radio dos anos corenta do século pasado. Era tan feitiño que, por suposto, leveino para casa. Púxeno na cociña, enchufeino e estiven dándolle voltas a unhas asas que parecían máis ben a pechadura dunha caixa forte. Pasei días chafullando na combinación da radio co a testa preto do que parecía un altofalante, escoitando como se fora un deses ladróns que dan aberto caixas auscultándoas como doutores. Despois dun tempo a radio quedou alí, esquecida, e pouco a pouco foi cubríndose de latas de comida do can, das bolsas do lixo, de frascos que esperaban a ser reciclados, botellas de cervexa baleiras… e pasou a formar parte da decoración da cociña da miña casa.

Non sei cantos anos levaba a radio aí, ata que fai uns días chegou unha amiga enxeñeira da DDR, que recoñeceu o aparello. Despois de rescatalo de debaixo dun non parar de caralladas e tras darlle voltas as maniñas e barullar cuns cables que lle saían por atrás, miña amiga logrou que falara. O aparato soaba facendo ruídos que verdadeiramente se asemellaban a unha radio dos anos corenta. Unha marabilla. Eu estaba sorrindo feliz pero, ao escoitar a fala, miña amiga púxose amarelenta como as paredes dun fumador e, querendo mellorar a conexión, votou pola mesa os vasos de viño que tomábamos. Nunca a vira así de nerviosa, os ollos grandes coma pratos de café e a boca aberta como o do berro de Munch. Axusteime un pouco. Na radio falaba un home dando un discurso e a xente aplaudíalle, parecía que estivera nun mitin político. Eu non entendín mais que unhas palabras que dicían non se que dunha guerra. Pero a voz do tipo lembroume a alguén. Miña amiga cerrou a boca, fíxome un xesto de silencio, quedou escoitando un rato máis e logo agarrou o aparato arrancando o cable dun xeito violento, e foi para o balcón: «Hai que botar o diaño da casa!»