A Coruña.- María Dibuja foi unha das concelleiras de Democracia Ourensá (DO) que abandonou a formación cando quen confiaran en Gonzalo Pérez Jácome empezaron a intuír que detrás do suposto relato anticorrupción do alcalde non había nada. Durante tres anos de plenos na oposición sufriu os improperios do rexedor , e agora preséntase con varios excompañeiros como cabeza de lista nas municipais por Coalición de Centro Democrático (CCD), un partido que foi buscalos, asegura, por non deixarse atrapar polas tramas do clientelismo e o caciquismo. Ten a esperanza de que os cidadáns de Ourense indignados coa corrupción que hoxe define ás institucións que rexen a súa cidade e a súa provincia aposten por que siga estando aí.
Como está a vivir estes días os escándalos sucesivos que afectan o alcalde e ao presidente da Deputación? Dentro do escándalo, con certa tranquilidade porque non nos sorprende. Sabiamos que era o modus operandi deste señor. Por iso nos fomos hai case tres anos, porque de ningunha maneira queriamos participar nesa trama de corrupción tan noxenta. E desde o noso partido, Coalición de Centro Democrático, tentamos que este home pase á historia. Ourense non se merece isto.
«Xa sabía que Jácome tiña a educación e as formas entre parénteses, pero nunca pensei que fose un corrupto»
Cando empezaron a darse conta de que Jácome era todo o contrario a ese adaíl anticorrupción que dicía ser? Eu, durante o ano que estiven a traballar con el. Non formaba parte do seu núcleo máis próximo, o que está a saír agora nos audios, pero si vin comportamentos que me empezaron a mosquear. Sobre todo que todo tivese que pasar por el, que houbese que adxudicar os contratos menores a quen el dixese… Pero todo explotou cando vin os abusos ao seu persoal de confianza. A unha das persoas que traballaba comigo, vin como se lle levaba o 60% ou o 70% do seu soldo. Eu tiven a sorte de que desde o primeiro momento non asinei nada que non tramitase eu mesma e non teño nada que lamentar. Xa sabía que Jácome tiña a educación e as formas entre parénteses, pero nunca pensei que fose un corrupto ata que vin todo iso. Teño 60 anos, nunca vivín da política e podo sobrevivir sen entrar en semellantes tropelías.
Vostedes gobernaban en coalición co PP, eles non se deron conta do mesmo? Luzes-Público, acaban de publicar as probas de que o PP estaba ao tanto de todo.
Refírese á cúpula do PP? A Feijóo? Refírome a todo o PP. E ao máximo responsable do pacto con Jácome. A Manuel Baltar. Todo iso chegou a coñecemento do señor Tellado e entendo que do señor Feijóo, porque era a súa man dereita e Tellado non puido actuar sen o seu coñecemento.
Que opina do asunto de Baltar? Debo ser das poucas persoas en Ourense que non o coñecen; nunca falei con el, nin me sentei con el a ningunha mesa. Non o coñezo como persoa e soamente sei o que todo o mundo: que herdou un cargo e que fai na Deputación o que toda España sabe que fai. Que alguén use os coches oficiais como os usa el? Pois me parece unha vergoña. Que o faga conducindo a 215 por hora? Pois outra vergoña.
«Tellado era a man dereita de Feijóo e non puido actuar sen o seu coñecemento»
Como reaccionaron cando despois de que Jácome levara anos asegurando que o seu obxectivo era acabar con Baltar, decidiu que seguira á fronte da Deputación? Apoiárono niso? Claro que o apoiamos! Eramos un partido que naceu contra a corrupción e o caciquismo. Pero en canto chegou ao poder, o partido triplicou a corrupción e o caciquismo.
Diso falaba, como os convenceu Jácome de que había que apoiar a Baltar para que el puidese ser o alcalde? Nós non queriamos iso, preferiamos seguir na oposición. Pero convenceunos con esas frases tan súas: «Hai que devolver o ceo a Ourense», «hai que pactar co diaño»… E pensamos que se cadra non todos os concelleiros do PP eran malos e podían facer algo positivo. Pero xa ve como acabou a historia. Sufrimos vexacións por parte de Gonzalo, iso é indiscutible. Pero ninguén nos apoiou. Nin o PP, nin o PSOE, nin o BNG. Foron a deostarnos.
Hai risco de que o PP volva pactar con Jácome? Entendo que a Fiscalía ten que facer algo. Isto é unha vergoña e este home ten que pagar a súa peaxe.
Á marxe do que poida decidir a xustiza, as enquisas dan a Jácome outra vez a posibilidade de ter a chave para a gobernabilidade da cidade e para que Baltar siga na Deputación. Cre que o PP renovaría o pacto con DO? Seguramente, si, podería ser. Pero non podo aseguralo porque eu non estou en ningún deses partidos. Pero se a xustiza fose xusta, se aplicase a lei por igual ao rico e ao pobre, ao camareiro e ao político, Jácome e Baltar terían que estar imputados penalmente.
«A Fiscalía ten que facer algo. Isto é unha vergoña»
E que debería facer Feijóo? Podería acabar con isto agora mesmo? Claro que pode. É máis, puido facelo hai dous anos se lle dera a gana, pero non quixo. En febreiro de 2021 Jácome non tiña máis que a un concelleiro para as xuntas de Goberno, que requiren un mínimo de tres. E o PP envioulle unha concelleira para que puidese seguir sendo alcalde. Agora dirá que non o sabía?
Máis que polo que poida dicir Feijóo, preguntáballe sobre que cre que debería facer. É que hai tres anos non lle debería ter botado un cable a Jácome cando a xunta de Goberno quedou con dúas persoas, porque o alcalde tería entón que dimitir inmediatamente. O que tiñan que dicir entón Feijóo, Baltar, Tellado, dáme igual cal dos tres, era dicirlle aos seus que ninguén debía ir a esa xunta. E sucedeu que lles faltou tempo para facer o contrario
Mentres lle fago a entrevista está vostede na carpa electoral que instalou o seu partido, un luns facendo campaña con Coalición de Centro Democrático. Quero puntualizar que cando nos fomos de Democracia Ourensana fomos a casa, e que foi CCD o que logo veu buscarnos. Un partido que ten concelleiros e alcaldes en España que non arrastran ningunha causa, que non entrou no xogo do PP e do PSOE, que segue mantendo vivo o proxecto de Adolfo Suárez… Si, estamos a traballar, e ademais diso tivemos que alugar un local que pagamos dos nosos petos. E seguimos traballando.
«Se a xustiza fose xusta, se aplicase a lei por igual ao camareiro e ao político, Jácome e Baltar terían que estar imputados penalmente»
Que lle di a xente que se achega á carpa de CCD? Na política hai hooligans como no fútbol, con cero capacidade de razoamento, e aquí hainos do PP, do PSOE e agora de Democracia Ourensá. Os que se achegan anímannos a seguir e a limpar Ourense de corruptos, aínda que insisto en que hai dúas cousas preocupantes. Dun lado os hooligans, que se negan a aprender, e doutro, a pobreza mental que nos invade a moitas mulleres cando nos damos conta de que o maior inimigo da muller é a propia muller, non o home. Teño atopado mellor resposta nos homes que nas mulleres.
A que se refire? A cando houbo vexacións cara ás mulleres nos plenos. Eu sempre saín na súa defensa, pero cando foron cara a min, tívenmas que apañar soa mentres outras se envolvían na bandeira da igualdade.
Vostede é a única muller cabeza de lista das formacións con esperanza de entrar na corporación. Foi unha decisión do partido e porque durante estes tres anos, coas pouquísimas posibilidades que tivemos para expresarnos, son das persoas que máis foron contra a maldita corrupción que estamos a vivir.
«Se a xente non foi capaz de captar o que pasou estes anos, temos un problema moi importante»
Cal é o seu proxecto para a cidade? Aquí todo o mundo está a dicir «vou facer un parque, unha ponte, un non sei que…». Todo o mundo promete e eu podería dicir: vou facer o parque da Warner». Pero é que non funcionamos así. Primeiro haberá que arranxar as cousas, porque o Concello está moi mal, pero que moi mal, e despois, ter un modelo de cidade. O noso está adaptado a Ourense. ¿Somos a segunda cidade máis envellecida de España? Pois teñamos unha concellería para as persoas maiores, sexamos a cidade que máis as coida, a referencia en España e ata de Europa se fai falta, porque iso ademais proporciona empregos e crecemento. Temos un rural moi amplo, completamente desatendido; o mellor termalismo, pero agora abandonado con tres charcas… José Luis Cuerda, o director de cinema que veu a vivir á provincia e que rodou dúas películas en Ourense, dicía que o casco antigo desta cidade só podía compararse co de París. Pero está cheo de detritus e de ratas. Tamén temos que recuperar a Universidade Popular, o Teatro, o Museo, a cultura en xeral, que Jácome reduciu a tres orquestras.
Vostede cre que a xente desencantada con DO e co PP, que o apoiou, é o nicho onde poden obter votos? Non queremos cualificarnos niso, e creo que ese nicho pódese ampliar Pero se a xente non foi capaz de captar o que pasou estes anos, temos un problema moi importante. Nós fixemos e seguimos facendo todo o que podemos, pero o resto depende do interlocutor ao que nos diriximos. Hai que acabar con este mamoneo do Salvaxe Ourense, o Ourense historicamente corrupto e caciquil… Xa abonda, aquí hai moitísima xente boa e honrada.
«Hai que acabar con este mamoneo do Salvaxe Ourense, o Ourense historicamente corrupto e caciquil»
Esa imaxe case circense prexudica á cidade, ou axuda para que se coñeza fóra o que sucede aquí? É prexudicial, por suposto. Coma se a un siciliano o identificas coa mafia e o narcotráfico, sen máis. E iso é ao que nos levou esta política. «Es de Ourense? Es corrupto, como volas gastades alí!». E como nolas gastamos, todos roubando, non? Pois non.
Non sei se comparte a opinión de que se isto estivese a suceder en Madrid, como de feito xa sucedeu, ninguén o tomaría a broma nos medios de comunicación. Claro. Díxeno o outro día nunha entrevista. Que ninguén aposte un peso por un político honrado paréceme de xulgado de garda, non o podo entender. Aquí hai dúas cabezas de lista imputados, do PP e do PSOE. E o outro, o Gonzalo, pois que lle vou a contar.
«Aquí hai dúas cabezas de lista imputados, do PP e do PSOE. E o outro, o Gonzalo, pois que lle vou a contar»
Refírese a Manuel Cabezas, do PP; a Francisco Rodríguez, do PSOE, e a Jácome, claro. Efectivamente. Hai que respectar a presunción de inocencia, por suposto, pero o certo é o primeiro foi absolto en Ourense pero o fallo está recorrido no Tribunal Superior de Xustiza de Galicia. E o segundo ten dúas causas aínda por saír. Ollo, que eu non culpo a ningún, insisto, só ao que vin delinquir.
Cabezas e Rodríguez xa foron alcaldes en Ourense, que lles diría a Feijóo e a Sánchez por levar nas súas listas para imputados ou a persoas pendentes de sentenza firme por casos relacionados coa corrupción, supostamente cometidos neses cargos, como pensan as acusacións? Aos políticos a esa escala creo que xa non se lles pode dicir nada. Por razóns familiares tiven a oportunidade de vivir a decadencia política de Adolfo Suárez, que ía a unida precisamente a que soubo manter a súa honestidade. Un político así non interesa. Esa é a perspectiva que teño. E tamén defendo que hai moitísimos políticos honrados que non quedarían nin cun euro que atopasen no salón de plenos.
Tamén no pleno da Deputación e do Concello de Ourense? Claro que si, cónstame, sen dúbida, como miles de ourensáns. Pero oe, non sigas ao partido. Eu non sigo ao partido se leva de cabeza de lista a un corrupto. Eu voume.
