A Coruña.- Cando David Beriain volveu da súa primeira viaxe a Iraq alá pola primavera do 2003, contaba que os seus amigos da aldea apenas lle daban importancia ao feito de que se xogara a vida para contarlles aos lectores de La Voz de Galicia o que estaba a suceder durante a invasión estadounidense do país. Ningún deles parecía impresionado, dicía el. Ninguén salvo o seu primo:

–Oes, neno, con iso de ser correspondente de guerra, ti non te fartas de follar?
–Demo, pois non.
–Pero, como que non? Se me farto eu dicindo que son o teu primo!

David era de Artajona, unha localidade de 1.600 habitantes no centro mesmo de Navarra, e iso enchíao de orgullo cando chegou a La Voz a principios da primeira década deste século.

A redacción do xornal, como a maioría das de entón e moitas das de agora, estaba dividida en dous grupos de xornalistas. Estaban os que gozaban da vida porque conseguiran certo status na casa, ben por bos profesionais ou porque, non séndoo, tiñan ido escalando ata ocupar un despacho, un mando intermedio ou unha xefatura de sección; e estaban os que, por malos xornalistas ou por demasiado bos, tíñanse gañada a antipatía do director ou o editor, e foran arrombados tras dun biombo onde esperaban serenamente a xubilación anticipada editando teletipos, tecleando a carteleira ou ordenando o arquivo. Polo medio pululabamos un grupo de novatos, de bolseiros vinteaneiros e de trintaneiros temperáns, ávidos de reportaxear o que fora, e que empezabamos a descubrir, grazas ao que viamos e escoitabamos, o divertido e triste á vez que pode resultar dedicarse a isto.

En La Voz non había correspondente de guerra ata que chegou David. Tivo que traballalo fronte a moitos veteranos que non crían necesario enviar a ninguén a parte ningunha para que lles contase máis do que contaban os teletipos

En La Voz de Galicia non había correspondente de guerra ata que chegou David. Polo menos eu non recordo a alguén como el. Tivo que traballalo e construírse o seu posto fronte á mirada displicente de moitos veteranos, que non crían necesario enviar a ninguén a parte ningunha para que lles contase nada máis aló do que lles contaban os teletipos de papel que o conserxe deixaba sobre as súas mesas.

A David amolábao ese tipo de traballo, así que tivo que curralo. Tras os atentados do 11 de setembro do 2002, cando Bush empezou a preparar a invasión que ía converter a Segunda Guerra de Iraq na Primeira Guerra da Tele, convenceu á empresa de que había que estar alí. Acabaron dicíndolle que si. Compráronlle un casco de aceiro e un chaleco. Non, en La Voz non houbera ata entón correspondentes de guerra. A ninguén lle fixo falta nunca protección, porque as moquetas non disparan.

Convenceu a empresa de que había que estar en Iraq e acabaron dicíndolle que si. Compráronlle un casco de aceiro e un chaleco. A ninguén lle fixo falta protección ata entón, porque as moquetas non disparan

Un día de inverno de 2003, David colleu o casco e o chaleco e saíu da redacción con rumbo a Turquía, coa idea de agardar alí ao permiso do Goberno iraquí para entrar no país. Estivo varias semanas esperándoo, pero nada. O día en que alguén lle soprou que o director estaba a pensar en traelo de volta, na idea de que a súa viaxe era un dispendio inútil se quedaba en Turquía, buscouse a vida para atopar a maneira de entrar. Pagou a un contrabandista, meteuse no falso depósito de gasolina dun camión e cruzou a fronteira de noite. Despois, camiñou uns días polas montañas do Kurdistan iraquí. Nunha crónica escrita desde Mosul, creo, narraba como un oso os perseguira a el e ao seu guía durante unha xornada enteira entre a neve e a choiva.

David contou as primeiras semanas da invasión e logo regresou. Pasou uns días en Artajona e riu co seu primo. Pero creo que, en realidade, nunca volveu de todo. Explicoumo anos despois en Bruxelas un veterano reporteiro e amigo común: «Pásalle o que lle pasa a todos. Se cobres unha guerra, es correspondente de guerra para toda a vida».

Só durou uns poucos anos máis en La Voz de Galicia porque, a pesar de que tivo a oportunidade de cubrir outros conflitos –trouxo máis fotos do palacio de Sadam en Tikrit, un burka de Afganistán e amebas de Darfur-, tiña que seguir currando o posto cada día

Con só 27 anos, David xa era un xornalista enorme. Só durou uns poucos anos máis en La Voz de Galicia porque, a pesar de que tivo a oportunidade de cubrir outros conflitos –trouxo máis fotos do palacio de Sadam en Tikrit, un burka de Afganistán e amebas de Darfur-, tiña que seguir currando o posto cada día. O xornalismo de moqueta, pacífico e inofensivo, consiste en languidecer durante anos editando informacións de axencia, en cubrir o sorteo da Lotería de Nadal, en facer CTRL+ C e CTRL+V coas notas de prensa da Xunta e en pasar interminables gardas de domingo subindo noticias das delegacións locais á web. Iso non ía cun tipo ao que o que de verdade lle interesaba era escrutar os recunchos máis escuros da condición humana entrevistando aos narcos de Sinaloa e aos guerrilleiros das FARC.

Os xornalistas tenden, ou tendemos, a considerarnos unha tribo. Algúns mesmo se pensan membros dunha gran familia. Coma se compartísemos o xen do verdadeiro xornalismo e bastase con que un só o desenvolva para que os demais nos poidamos salvar. Os novos que empezamos con David xa somos veteranos, e temos corrido a mesma sorte que aqueles que estaban naquela redacción de principios de século. Vexo, escoito e leo estes días a eses xornalistas e tertulianos de moqueta lembrar a David coma se tivesen algo que ver con el, nun desmemoriado exercicio de cinismo que ten convertido a glosa do reporteiro morto nunha rutineira defensa corporativa de todo o colectivo. Coma se puidesen fartarse de follar dicindo que o correspondente de guerra é o seu primo. E non.