O contrario do totalitarismo sería unha concepción lixeira da vida. Todas as formas sutís da beleza. Demostrouno o cómico Facu Díaz na súa canle de Twitch, cando na sesión de investidura do presidente do Goberno decidiu plantarse e poñer uns minutos musicais —unha sorte de easy listening antifascista, poderiamos dicir— mentres interviña o líder da ultradereita. Benestar sonoro, lixeireza acústica. Tratados de harmonía fronte os discursos de odio. Instalado no sofá, notei que comezaba a alterarme diante do televisor mentres vía as imaxes duns escuadristas cantando o Cara al sol, nunha das últimas noites de protestas en Ferraz. Ata que me decidín pola solución de Facu Díaz. Quitarlle o volume aos fascistas e subirllo á beleza. Apostei polo seguro: os primeiros acordes de A Love Supreme mentres na pantalla, entre a axitación das bengalas, un nazi respondía co saúdo romano. Non me importou. Un par de minutos de John Coltrane —antifascismo supremo—, xusto antes de durmir, abondoume para contrarrestar media hora de consignas racistas.

Na libraría Alberti, en Madrid, tamén reaccionaron con beleza fronte ao fascismo. E fixérono ao galope, cunha lixeireza suprema. Deixándonos claro, unha vez máis, que toda sombra se extingue cun novo esplendor. Ao día seguinte de que un grupo de fanáticos lles pintaran unha esvástica no escaparate, os seus propietarios subiron ás redes unha imaxe colorista da libraría para desactivar, pola vía cromática, a escuridade dos totalitarios: un debuxo luminoso de xente que camiña pola rúa, co local de fondo, entre a grande bellezza dos libros. «Esta es la Alberti», lembráronos con amor. Con amor supremo. Porque toda libraría, por definición, funciona coma un neutralizador de fascistas. Non lle cómpre moito máis que erguer a persiana cada mañá para que, ao pasar por diante, notemos ese recendo un pouco partisano que teñen os libros acabados de saír da imprenta. Na Alberti, ademais, ante a gravidade da esvástica, teimaron no antifascismo da lixeireza: unha posta da vida onde parecen escoitarse os xogos no aire dun saxo tenor.

En Xerais celebraron estes días a corenta edición dos seus premios. Catro décadas poñéndose mans á obra, lixeiros contra o desánimo. En 1984, polo Día das Letras Galegas, cando a editorial estreaba o galardón, antigos militantes de Fuerza Joven —rama xuvenil da Fuerza Nueva de Blas Piñar— apedraron os cristais do local ao berro de «Arriba España» e «Viva Cristo Rey», extremo que non impediu a feliz permanencia da editora. Non estivo mal a resposta coa que Xerais repeleu o ataque: pronto chegarán aos corenta e cinco anos ininterrumpidos de beleza. Case medio século insistindo na edición de libros en galego, o fermoso delito que lles imputaron os nacionalcatólicos das pedras. A finais daquel 1984, os Siniestro Total meneaban o bullarengue moi preto de alí, nun Vigo que quería ser lixeiro, subirlle o volume á festa definitiva da ingravidez: «Himno de Riego / Smoke on the water / Pájaro chogüí / Himno a la alegría». Apúntome a esa acústica republicana. A unha verbena desobediente, a todas as danzas antiescravistas. A outra solución suprema, Facu Díaz, para cando nos asalte pola tele o ruído dunha esvástica.