Este artigo tamén está dispoñible en: Castelán

Todos os veráns ía decotío ao Monte Faro das illas Cíes e sentíame Brigitte Bardot, filla do torreiro en Manina, fille sans voile (1952). Daquela non instalaran aínda os quita medos que hai hoxe, así que subiamos con moito xeito para ver o solpor, co bocata e as pipas na mochila. Máis me custaba a baixada, coa luz do día xusta, que a ida pola empinada costa en zigzag chea de pedras: era adolescente e soñaba con vivir na casa do fareiro, a lanterna do mar.

Xa hai anos que non vou ao faro grande. Míroo con morriña e lembro os turistas a sacar fotos do cantil e a berrar tanto que non me deixaban sentir o mar. Á noitiña percorro agora, coas pipas e o quinto de cervexa, o carreiro que morre no faro pequeno, o Faro da Porta, e quedo pasmando coa beleza da illa Sur e do mar bravío que malla as pedras. Sorrío e déixome levar: sinto que estou na casa, que alí hai parte de min.

A soidade dos faros é atractiva para historias de misterio, suspense ou terror: escenario que seduciu a directores como Robert Eggers, quen vén de estrear no festival de Cannes The Lighthouse (2019), unha odisea psicolóxica que ofrece, din, o duelo interpretativo –entre os fareiros Willen Dafoe e Robert Pattison– máis intenso do últimos tempos. Agardaremos.

O danés Kristoffer Nyholm descubriu a historia dos tres torreiros das illas Flannan (Escocia) desaparecidos sen deixar rastro, indagou na trama e filmou o thriller mental Keepers (2018). Que pasou o 15 de decembro de 1900? O faro apagou a súa luz e nunca máis se soubo dos fareiros. Un misterio sen resolver –lenda para outros– que afonda nas relacións duns homes en soidade que deben loitar contra os seus propios demos e as paranoias dos compañeiros.

O faro da Torre de Hércules foi testemuña dos fusilamentos na Guerra Civil e na ditadura, e motivo de preocupación para o bando nacional: as súas luces podían delatar os «paseos», como conta Antón Reixa en O lapis do carpinteiro (2003). Nunha secuencia conmovedora, o falanxista Zalo —Nancho Novo— pídelle aos pistoleiros que deixen pasar a luz da torre antes de descargar as balas. A película, como o libro de Manuel Rivas, están baseados na historia real do médico socialista de Tui Paco Comesaña e da súa muller Choncha Concheiros, cos que compartín moitos domingos porque eran amigos do meu pai. Cando estrearon a cinta Paco xa non vivía, pero si Choncha. Con 90 anos, Chonchiña tremeu na proxección –eu estaba na butaca a carón dela– cando viu o fusilamento ao pé do faro como se non soubese que aquela bala de fogueo salvaría a Tristán Ulloa –o seu home na ficción– e decidiría o curso da súa vida.

Dani de la Torre gardou para a penúltima escena de O descoñecido (2015) o retrato do único faro romano en activo. A imaxe da Torre de Hércules é o preludio do desenlace: a luz que guiou no seu periplo á familia de Luís Tosar na ficción.

As catro luces do faro da Coruña alumean os dous primeiros episodios da serie coreana The legend Of Blue Sea (2016). Baseada nunha lenda, narra a aventura dunha serea cativa que alcanza a liberdade e o mar grazas a un home nobre. Pero a serea, logo de atravesar océanos, volve a terra e descobre que o seu salvador é un estafador. A curiosidade, e o éxito da serie en China e Corea, animáronme a sintonizala: cheguei ata o quinto episodio, e xa bo foi, dos vinte da primeira e única temporada.

Fariño do Mar é o nome do pobo de Rinlo na comedia Os mortos van á presa (2009), de Ángel de la Cruz. Un enredo costumista interpretado pola popular Neus Asensi e por un coro punteiro de actores galegos. O director e guionista crea o personaxe da fareira Venancia, defendido por Belén Constenla, para retratar o fermoso faro de Illa Pancha.

Os faros atrapan. Hai algo máxico en todos eles que nos obriga a ver o mundo desde unha perspectiva diferente. Son espectadores de naufraxios, lendas, temporais e fantasías, tanto na vida como no cine. O vento e o mar marcaron instantes dos que os habitaron, momentos que van desde o paraíso ata o inferno. Por moito que as autoridades se empeñen en automatizalos, sempre lembraremos a Julio Vilches, Cristina Fernández, Román Ventoso, Manuel Expósito, Eugenio Linares, José Antonio Mera, Miguel García e tantos outros fareiros como os gardiáns das nosas rías: por eles latexan luces no mar.

 

Este artigo tamén está dispoñible en: Castelán