Jácome e Baltar: o pesadelo que acurrala a Feijóo ás portas das xerais

A Coruña.- Os resultados do 28M en Ourense convertéronse nun quebracabezas para o Partido Popular, que está a ver como a vitoria pola mínima dun pequeno partido unipersoal, sen apenas estrutura e liderado por un alcalde histriónico rodeado de polémicas e acosado polos medios e polas sospeitas de corrupción, erosiona os cimentos dun dos seus principais bastións en Galicia.

Gonzalo Pérez Jácome, líder de Democracia Ourensá (DO), a quen o PP alimentou durante anos, creceu, creceuse e ameaza agora con tombar a Manuel Baltar, entregar a Deputación ao PSOE, presentarse ás eleccións autonómicas e converterse na chave do goberno da Xunta. Todo iso ás portas dunhas eleccións xerais nas que o mentor de ambos, Alberto Núñez Feijóo, se presenta como favorito á presidencia do Goberno de España.

En Ourense vive menos do 12% da poboación galega, aínda que na provincia hai 92 municipios, o 30% dos de Galicia. A capital é o máis poboado con 103.000 habitantes, pero do resto, ningún supera os 15.000. Case todos dependen da Deputación: obras, xestión de tributos, lixos, auga, bombeiros, seguridade… A institución provincial é a administración de referencia para os veciños, cunha enorme capacidade de contratación de bens, servizos e persoal. Gobernada desde hai 44 anos pola dereita e desde hai 33 polos Baltar, pai e fillo, o PP converteuna no centro de mando da trama caciquil e clientelar coa que domina a provincia.

Dez puntos por baixo de Jácome

O pasado domingo, os populares obtiveron nela unha media do 40,6% dos votos, pero na cidade non chegou ao 25%, dez puntos por baixo de Jácome, que se fixo con dez concelleiros por 7 do PP, 6 do PSOE e 4 do BNG. O triunfo popular nesa constelación de pequenos municipios rurais non foi suficiente para darlle ao PP a maioría absoluta na Deputación, onde Baltar quedou ao bordo da maioría absoluta con 12 escanos, por sete do PSOE, tres do BNG e tres de DO.

O triunfo na constelación de pequenos municipios rurais de Ourense non foi suficiente para darlle ao PP a maioría absoluta na Deputación

Jácome será alcalde con toda seguridade, porque o único que podería apartarlle do cargo sería un candidato alternativo pactado pola oposición, algo máis que improbable. E se non gaña a investidura con maioría absoluta en primeira volta, farao en segunda como cabeza da lista máis votada. A posición de Baltar, en cambio, parece máis delicada. Se Jácome quere, caerá.

A executiva provincial do PSdeG xa aprobou solicitar o apoio do BNG e DO para situar na Deputación a Rafael Rodríguez Villarino, actual portavoz socialista, con independencia do que suceda no Concello. El admite que necesitar a Jácome non é algo do seu agrado, pero asegura que hai que «ser realistas»: «Gañou as eleccións municipais e vai ser alcalde fagamos o que fagamos. Pero a quen non votaron os cidadáns para presidir a Deputación, que é o centro da corrupción na provincia, é Baltar. E con iso si podemos acabar, e temos a obrigación de facelo», dixo.

Reunión da executiva do PSdeG

A executiva do PSOE galego reúnese este xoves en Santiago para analizar os resultados do 28M, e a cuestión ourensá, sen dúbida, protagonizará boa parte o cónclave. Non está claro que a executiva autonómica socialista, encabezada por Valentín González Formoso, presidente da Deputación da Coruña e quen mantén unha cordial relación con Baltar, vaia a facilitarlle as cousas a Rodríguez Villarino.

O secretario de Organización do PSdeG, José Manuel Lage Tuñas, tamén mantén co presidente do PP ourensán unha boa relación. De feito, cando Lage Tuñas perdeu o seu escano no Parlamento de Galicia en 2012, Baltar contratouno pouco despois como asesor en materia de transparencia e bo goberno, mediante un contrato adxudicado a dedo á empresa Mapa Global Consulting, da que Lage era administrador único.

Feijóo e Jácome, nunha imaxe de arquivo / Foto: DO

Feijóo implicouse para apoiar a Jácome mesmo cando tivo constancia documental das súas irregularidades

En 2019 o PP impediu que o PSOE de Rodríguez Villarino, que gañara as municipais, se fixese coa alcaldía. O propio Alberto Núñez Feijóo implicouse para apoiar a Jácome para que este sostivese a Baltar, e menos dun ano despois, cando Feijóo dispoñía de constancia documental das irregularidades do alcalde, mesmo defendeu a súa honorabilidade para que o pacto non rompese.

Jácome podería ter dous deputados autonómicos

No acordo estaba incluída a promesa de Jácome de non presentar listas ao Parlamento galego, algo que, segundo anunciou este mércores en eldiario.es, planea facer agora para as galegas previstas para dentro dun ano. Se se repetisen os resultados das municipais nunhas eleccións galegas, Jácome roubaríalle ao PP un deputado no Parlamento de Galicia, e estaría a mil votos de quitarlle outro. Suficiente para converterse na chave do goberno da Xunta. «Soño con iso», afirma o alcalde.

Ao contrario que fai catro anos, cando Feijóo promoveu a Jácome para evitar que se presentase ás autonómicas, fontes do PP sinalan que a posición do líder do PP, instalado en Génova, 13, metido de cheo na precampaña das xerais e coa Moncloa á vista, non lle permite agora actuar como entón. É dicir, volver pactar con Jácome e salvar a Baltar.

«Regalariámoslle a Sánchez un meme envelenado: a foto de ambos os investíndose mutuamente co partido mirando cara a outro lado e tapándose o nariz», advirte unha persoa próxima ao círculo máis próximo do presidente da Xunta e sucesor de Feijóo, Alfonso Rueda. «E iso sen contar con que Baltar será xulgado e quizá condenado en plena campaña, ou que aparezan máis audios, máis multas ou máis chanchullos. Hai uns meses, a Jácome e a Baltar non os coñecía ninguén fóra de Galicia, pero en dúas semanas convertéronse no símbolo do caciquismo e a corrupción en Galicia», agrega.

«Regalariámoslle a Sánchez un meme envelenado: a foto de Jácome e Baltar investíndose mutuamente co partido mirando cara a outro lado e tapándose o nariz»

A eficacia da trama clientelar dos Baltar

Outras fontes do PP sinalan cara a Luis Menor, rexedor de Pereiro de Aguiar, un municipio veciño á capital, como a aposta de Rueda e Feijóo para substituír a Baltar. Pero recoñecen que o poder deste último sobre o partido, a eficacia da trama clientelar e a ascendencia que o seu pai e antecesor na presidencia da Deputación, Xosé Luís Baltar, conserva sobre boa parte dos case 500 alcaldes e concelleiros do PP na provincia, fan que a xogada sexa moi arriscada.

Feijóo xa sabe o que é perder contra os Baltar: en 2014, o patriarca da saga foi condenado por prevaricación por contratar dous anos antes na Deputación a un centenar de militantes e familiares de militantes e cargos do PP na provincia para que votasen ao seu fillo fronte ao candidato de Feijóo no congreso no que o fillo herdou os cargos do pai. Segundo publicou entón El País, serían máis de 400 contratados en apenas tres meses.

Só dez anos antes, en setembro de 2004, Baltar pai ameazara a Manuel Fraga, que entón presidía a Xunta con Feijóo como vicepresidente recentemente nomeado dúas semanas antes, con abandonar o partido levando con el a cinco deputados autonómicos dispostos a deixalo en minoría. Entre eles estaba o seu fillo Manuel.

A disxuntiva de Feijóo

Agora non se trata dunhas eleccións autonómicas, senón dunhas xerais. En Ourense só se xogan catro escanos, o PP nunca baixou de dous en toda a historia da democracia e tería esas mesmas actas se se repetisen os resultados das municipais. E aí é onde Feijóo se enfronta a unha seria disxuntiva, porque sabe que a diferenza entre ser presidente do Goberno e poñer fin á súa carreira política pode ser cuestión dun par de escanos.

Sen os Baltar mobilizando desde a Deputación ao poderoso aparello electoral da provincia, as dúas actas do PP de Ourense corren perigo nas xerais

Sen os Baltar mobilizando desde a Deputación ao poderoso aparello electoral da provincia ou mesmo traballando á contra, as dúas actas de Ourense corren perigo. Pero cos Baltar na Deputación e Jácome no Concello, o que corren perigo son os votos de quen fóra de Galicia poidan deixar de ver a Feijóo como presidenciable e, ao contrario, pasen a intuílo como un líder débil e incapaz de impoñerse a un cacique de provincias que arrisca vidas alleas co seu coche oficial e a un alcalde maleducado e lenguaraz que aparece nos medios presumindo de lavar diñeiro negro.

cool good eh love2 cute confused notgood numb disgusting fail