A Xunta destinou este ano baixo o seu mandato cincuenta veces máis fondos públicos aos medios en español que aos escritos integramente en galego

A Coruña.- Alberto Núñez Feijóo deixou programado un gasto de 2 millóns de euros en axudas aos medios de comunicación de Galicia unha semana despois de anunciar que deixaría a Xunta e só dúas antes de presentar a súa candidatura para presidir o PP estatal.

Así figura nunha resolución da Secretaría Xeral de Medios, que dependía directamente del, asinada o pasado 7 de marzo, e na que se aproban as bases para a concesión de axudas a empresas xornalísticas e de radiodifusión para o ano 2022.

Feijóo anunciou a súa intención de relevar a Pablo Casado o 2 de marzo, e formalizou o seu cantidatura o 9 dese mes. Foi elixido presidente do PP o 2 de abril e deixou a Xunta catro semanas despois, aínda que seguiu en funcións á fronte do Executivo galego ata o pasado 14 de maio.

As axudas están destinadas a empresas cuxa «actividade informativa» estea «orientada a alentar a defensa da identidade de Galicia, a promoción dos seus valores, a normalización da lingua e ao defensa da súa cultura». Programáronse 1.255.000 euros para diarios en papel, 455.377 euros para xornais en formato dixital e outros 266.400 euros para emisoras privadas de radio. En total, 1.976.777 euros.

Esas subvencións contrastan coas concedidas ás publicacións periódicas escritas integramente en galego, a maioría críticas cos gobernos de Feijóo e que para este ano contarán cun orzamento de 40.000 euros, é dicir case cincuenta veces menos do que recibirán os medios que difunden información en castelán.

A pesar de que o galego é o idioma oficial da Xunta e de que o Estatuto de Galicia establece expresamente no seu artigo 5 que compete ao Executivo autonómico «potenciar a utilización do galego en todas as ordes da vida pública, cultural e informativa», aos medios en español só se lles esixe un uso do 10% do mesmo para acceder a esas axudas millonarias, no caso de dixitais e papel, e un 50% no caso das emisoras de radio, aínda que a porcentaxe só se aplica ás desconexións territoriais cando forman parte de cadeas de ámbito estatal.

En edicións anteriores destas mesmas subvencións, as mesmas empresas que tiraban un xornal en papel cuxo contido envorcan tamén na web puideron beneficiarse de ambas as liñas de axuda, á que, no seu caso, sumaron a obtida pola súa emisora de radio. Dado que o orzamento para distribuír nas tres partidas (prensa escrita, dixitais e radios) e os criterios de repartición son os mesmos, é previsible que este exercicio os beneficiarios o sexan tamén, e as cantidades, similares ás de 2021.

Así, o ano pasado, e cun orzamento exactamente igual ao deste ano nas tres liñas, as empresas vinculadas a La Voz de Galicia, propiedade do editor coruñés Santiago Rey, levaron o 45,6% de todas as subvencións a través do diario (584.723,50 euros); a súa web (298.320,24 euros) e a súa emisora, Radiovoz (19.520,24 euros). Mais de 902.000 euros.

O grupo Prensa Ibérica, presidido por Javier Moll, levou o 17,6% (347.553,47 euros entre o seu diarios Faro de Vigo e La Opinión da Coruña e as súas respectivas webs); Branca García Montenegro, editora de El Progreso de Lugo e Diario de Pontevedra e as súas páxinas na internet, o 13% (253.968,78 euros); e a familia Outeiriño, propietaria das editoras de La Regxión de Ourense e Atlántico Diario de Vigo e as súas versións en liña, o 9% (180.771 euros).

Do resto do diñeiro, a máis beneficiada con 91.978 euros, foi a cadea SER a través dos seus cinco emisoras asociadas en Galicia, das que Radio Coruña, propiedade da familia Gómez Hervada, obtivo 41.724,54 euros. Á SER séguenlle Radio Popular SA, propietaria das emisoras da cadea COPE (72.093 euros) e Uniprex, dona de Onda Cero, con 55.413,75 euros.

O construtor e empresario do xogo José Collazo, propietario de Editoria La Capital, levou 32.939,93 euros a través de El Ideal Gallego (A Coruña), Diario de Ferrol e Diario de Arousa. Moi afastadas desas cantidades quedaron Virtual Vedra Comunicación, que pubica o dixital Pontevedra Viva; Sermos Diario, empresa editora en papel de Nós Diario e que só obtivo 4.567,76 euros pola súa versión en liña, e Europa Press Delegacións, con 2.014,85 euros. Outros dixitais como Galicia Confidencial, Praza Pública e Galicia Press, independentes e con liñas editoriais non afíns á acción política de Feijóo, non obtiveron cantidade algunha.

Un dos medios máis críticos coa repartición das axudas é Nós Diario, o único de Galicia escrito integramente en galego e que presentou dous recursos contencioso-administrativos no Tribunal Superior de Xustiza de Galicia tras ser excluído durante dous anos seguidos das subvencións a xornais de papel.

Nós Diario está rexistrado como periódico na Oficina de Xustificación da Difusión (OJD), a empresa encargada do control da tirada e difusión dos medios escritos no Estado, e cuxo rexistro é condición indispensable para acceder ás axudas da Xunta. Para considerar que unha publicación é un xornal, a OJD, esixe que se publique polo menos catro días á semana, e Nós Diario distribúese cinco días, de martes a sábado. Pero a Xunta denegoulle as axudas alegando que non o é, a pesar de que na convocatoria non existe ningunha indicación respecto diso e só esixe, expresamente, que vos medios estean incluídos «no Estudo Xeral de Medios elaborado pola Asociación para Investigación de Medios de Comunicación (AIM) ou no informe da OJD».

«Estamos en ambos», lembra María Obelleiro, directora de Nós Diario, quen explica que a Xunta pretende «comprar e amansar aos medios galegos», e que o sistema «explica en boa medida as maiorías absolutas de Feijóo».

«A decisión de excluírnos é unha decisión ideolóxica», afirma a directora do xornal, quen lembra ademais que, fronte ao enorme gasto en publicidade institucional que fai a Xunta nos medios afíns a través de axencias de publicidade, o seu diario só recibe dúas insercións ao ano (o 17 de maio, Día dás Letras Galegas, e o 25 de xullo, Día Nacional de Galicia).

A secretaria xeral de Medios que asinou a cpnvocatoria das subvencións de 2022 o pasado mes de marzo é Mar Sánchez Sierra, atual secretaria de Comunicación da executiva do líder popular. Feijóo decretó o seu cesamento menos de dous meses despois para levala con parte do seu equipo a Madrid.

As axudas directas son un dos instrumentos mediante os que a Xunta financia aos medios de comunicación, que se suman ás que estas empresas obteñen tamén da Administración autonómica mediante insercións de publicidade institucional, programas para o fomento do galego, compras de exemplares para o fomento da lectura de prensa nos centros escolares, convenios a dedo subscritos por consellerías e entidades descentralizadas dependentes do Goberno autonómico, así como axudas á promoción empresarial e as exencións fiscais ás que poden optar as empresas xornalísticas como calquera outra entidade mercantil.

As axudas directas da Xunta aos medios galegos foron denunciadas pola oposición como unha ferramenta para poñer a súa liña editorial ao servizo dos intereses do PP e de Feijóo, e de feito critican a súa elevada contía. Só entre axudas a dedo e convenios opacos, non sometidos ás regras de publicidade, transparencia, concorrencia e control que establece a normativa estatal de contratación pública, Feijóo repartiu durante os seus trece anos de mandato preto de 45 millóns de euros entre os medios de comunicación galegos. O ano pasado, La Voz de Galicia levou en axudas directas cinco veces máis que o orzamento destinado en 2022 a todo o sector editorial galego para gastos de edición, distribución e comercialización de libros. O grupo Moll (Faro de Vigo e La Opinión), unha cantidade equivalente a todo orzamento de subvencións da Axencia Galega de Industriais Culturais para financiar festivais de música clásica este ano.

Ademais desas axudas directas programadas o pasado 7 de marzo, Feijóo aprobou máis subvencións aos medios cando xa sabía que ía deixar a Xunta para presidir o PP. Entre o 8 e o 10 de marzo repartiu outros 315.000 euros entre os editores dos cinco grandes grupos que operan na comunidade para comprar exemplares dos seus diarios e repartilos nos centros escolares públicos e concertados. Entre o 2 e o e o 9 de maio, cando xa había exercía o seu cargo en funcións tras dimitir como presidente da Xunta, asignou unha partida de 1,25 millóns repartidos entre El País, El Mundo, ABC, La Razón, SER, COPE, Onda Cero, Antena 3 e 13TV.