O meu 11-S

Este artigo tamén está dispoñible en: Castelán

Fai vinte anos, cando tiña trinta e tres, non sabía que os abrazos son máxicos ou que os tangos menten. Entón vivía bastante feliz nun cuartiño abufardado no East Village de Manhattan. A noite do 10 de setembro de 2001 non podía durmir.

Foto de Enrique F. Pastor

Por algún motivo estaba inqueda, talvez porque ao día seguinte a miña noiva e a miña sobriña cumprían anos e non podería abrazar a ningunha. Talvez porque deixara de fumar o día anterior e o mono da nicotina mantíñame impaciente. O caso é que estiven en vela ata as tantas lendo a Eugenio Montale. Unha edición en italiano e inglés agasallo dun bo amigo. Moitas horas máis tarde lembraría con estupor que entre os versos que me fascinaron estaba un que dicía: il inferno e certo (o inferno existe).

Á mañá seguinte esperteime tarde coa chamada da miña cuñada, xornalista de La Voz, que viría visitarme en breve e en cuxo periódico, durante os días seguintes, eu escribiría unha crónica titulada: «Diario dunha galega en NY». Pero nese momento aínda non coñeciamos o peso do futuro, nin como terminaría ese estraño e violento martes de setembro. Merche informábame de que un avión acabábase de estrelar contra o WTC. A esa hora estabamos convencidas de que non se trataba de nada grave e asumindo que probablemente chegaría ás once da mañá á oficina, non me dei présa en terminar a conversación e falamos un intre, mentres miraba NY-1 (o que entón era a canle local de CNN) tomando un café.

Ambas charlamos despreocupadas facendo plans para visitar as torres cando viñese. «Non se van a mover de aí». Logo chamei á miña noiva en Berlín, feliciteina polo seu aniversario, colguei e ducheime rapidamente. Ás 9:59 cando buscaba un par de bragas nun caixón da coqueta sobre a que estaba o televisor, derrubouse a Torre Sur e quedei tan de pau como a cara do presentador Pat Kiernan (que cos anos resultou ser un fulano camorrista coas súas compañeiras de traballo). O famoso xornalista con cara de neno envelleceu de súpeto. Sentín medo nas súas palabras. Alguén improvisara e cambiara o guión do programa de noticias do día. «Holy shit». Busquei o tabaco que tirara no lixo, acendín un cigarro e, sen atreverme a quitarlle un ollo á pantalla, chamei á miña noiva. Chamei aos meus pais, chamei ao meu irmán, chamei e chamei, pero as liñas comunicaban. Asomeime á xanela para verificar que o que sucedía na tele estaba a ocorrer a menos de dúas millas de distancia. Pero nin rastro do desastre.

O día era magnífico, unha desas xornadas asolladas e brillantes da costa este. Non sería ata horas máis tarde que o aire da parte sur da illa adquiriría un cheiro a fogueira, a queimado, que nos impregnaría durante semanas. Entón non había whatsApp, os teléfonos non eran tan intelixentes e Internet andaba en cueiros. Así que terminei de vestirme coa mirada cravada en Pat, apresurándome para saír á rúa.

O WTC fumegando. Foto Michael Foran. Wikimedia

Ás 10.28 caeu a segunda torre e por un segundo todo foi silencio. Sentínme diminuta, esfiañada. Sentín un medo doloroso, unha vulnerabilidade que non experimentara nunca. Nese momento lembro ter unha necesidade tremebunda de abrazarme a alguén. Non sería ata moitos anos máis tarde, cando contemplei como o cadaleito do meu pai era depositado nun nicho e notei que o corpo se me descompoñía, que volvín experimentar unha sensación semellante e comprendín que os abrazos serven para suxeitarnos, para ganduxarnos con puntadas invisibles para que, fronte a unha situación incomprensible, fronte a un shock espantoso, non se che desprenda e espalle o universo do teu organismo como os pedazos dun quebracabezas.

Ás 10.30 a conciencia de que estaba a suceder algo moi malo fixo que se me saltasen as bágoas. Logo escoitei sirenas de bombeiros, policía, ambulancias… Saín á xanela do cuarto piso no meu vello tenement house e berreille ao meu veciño, o fotógrafo valenciano Enrique Pastor, que vivía no baixo alén do patio. Tiñamos ese costume tan latino de falarnos a berros que, por suposto, os nosos veciños odiaban. Acordamos coller as bicis e pedalear ata o WTC. Cando pasamos Canal Street en Chinatown atamos as bicis e camiñamos ata preto de Wall Street. Había uns cuantos policías con cara de susto e unhas barreiras que recentemente colocaran para bloquear o acceso de coches. O mundo acababa de cambiar, pero aínda non o sabiamos e ninguén nos impediu o paso.

Un dos papeis medio queimados que apañei aquel día

 

A medida que nos achegabamos ás Twin Towers o aire facíase máis denso e o chan enchíase de cinza e papeis. Lémbroo ben porque era un día espectacular, luminoso, estival e eu vestía unha camiseta de mangas, pantalóns curtos e unhas sandalias. Co paso das horas fun notando como a cinza íaseme pegando á suor da pel. En Maiden Lane e Broadway, onde vivira dous anos, non se podía ver o final da rúa. O aire era gris, varias persoas pasaron fuxindo do desastre con panos na boca, tusindo.

Seguimos camiñando polo entrelazado de ruelas que se ganduxan ao redor desa parte de Manhattan. Lembro ver un zapato de señora, a cinza que parecía neve, a calor e miles de anacos de papel queimados. Da néboa espesa, como un efecto especial dunha película de ciencia ficción, xurdiron dous policías. Levaban as caras cubertas coas mesmas máscaras ás que nos afixemos hoxe. Entre berros e espaventos ordenáronnos saír de alí de inmediato. O meu amigo e eu metémonos nun bar irlandés en Fulton Street e pedimos unhas Heineken. Polo local, un deses bares-sotos de NY, pululaban bombeiros compunxidos, homazos de cemento, de aspecto esgotado cubertos de refugallos e cinzas, que comían algo ou pedían auga.

O Blarney Stone, en Fulton Street, onde nos refuxiamos

O bar estaba en silencio excepto pola TV, onde xornalistas de CNN narraban os eventos. Estabamos unhas cinco persoas na barra. Había tamén un puñado de bombeiros, uns deambulaban ao redor dun bufé servíndose comida e outros estaban sentados, esborrallados como estatuas. Había un señor maior bebendo que lle falaba ao aire, explicándolle a ninguén en particular o ruído que facían os corpos ao caer. De súpeto foise a luz, a TV apagouse e alguén con autoridade, supoño que un bombeiro, gritou que saísemos. Fóra, unha enorme bóla de fume viña cara nós movéndose rapidamente desde a esquina de Broadway.

Enrique e eu puxémonos a correr en dirección oposta. Por uns minutos pensei que todo era irreal, que eramos extras nunha película de Spielberg e que en canto as nubes se disipasen aparecería ET. Pero en lugar do extraterrestre apareceron máis policías enmascarados, con lanternas e gritáronnos que nos largásemos de alí, que o WTC-7 acababa de derrubarse. Cheguei a casa cheirando a fogueira e cuberta de cinza. Prendín outro cigarro sen saber que ía continuar fumando durante once anos máis e senteime a mirar de novo as imaxes.

Aínda que o detestable alcalde Giuliani insistía con enteireza e convicción en que atoparían sobreviventes, tiven a certeza de que era un mentireiro. Era imposible que alguén sobrevivise, pero igualmente deixei o televisor aceso durante semanas. Na ducha fregueime con furia coma se puidese arrincarme da pel as almas daquel inferno.

Este artigo tamén está dispoñible en: Castelán

cool good eh love2 cute confused notgood numb disgusting fail