Eu, que nunca estiven no 15M, xamais poderei contar a sensación da praza, o eco das voces, a última tenda en apagar a luz á caída da noite madrileña. Non estiven. Para ser sincero, apenas tería que dicir sobre o deslumbramento de segunda man nos xornais e telediarios. Alí non estaba tampouco, ou como se non tivera estado. Nacín no 98, co cal en 2011 tiña 13 anos e a cabeza ocupada en cuestións ben distintas das que eses días tiraron polo fío do imposible.

A memoria pode ser unha cuestión difusa e complexa cando un nace tarde pero non moito. Pode ser o caso da miña xeración con este tema. Un amigo di no seu poemario que somos fillos da crise; e é certo, unha gran verdade. Pero, alguén lembra a crise, realmente? Falo dos que nacemos despois do ano 95. Eu acordo pouco, ou moi pouco. A imaxe máis vívida que gardo é que en 5º, aló por 2009, tivemos unha profesora que insistía en aforrar papel e xiz para evitar que caeran as arcas públicas. Todos os días dicía algo, e nós nunca lle faciamos caso.

Da burbulla xa non digo nada porque, para min, é como se non tivera existido. Ou para nós, é dicir, os que nacemos con Aznar no Goberno. Todo o que intúo desa época vén por conversas a posteriori e pequenas xoias da industria cultural. Lembran o Grand Prix, vdes. que quizais si naceron antes do 95? Sen dúbida foi unha gloria ter a RTVE emitindo espectáculos taurinos, mulleres seminúas e concursos telefónicos que, se non eran estafas, sen dúbida parecíano. E todo en prime time porque era un concurso «familiar», que non se esqueza.

Por iso é tamén que imaxino a España da burbulla como unha prolongación da Marbella de Jesús Gil. Cadeas de ouro, camisas abertas, verán perpetuo e chabacano. O coche a prazos, o piso a prazos, e todo falso. Foi así a burbulla? Vdes. dirán, que eu non lembro.

Agora que xa nos coñecemos máis ou menos e sei que non me van xulgar permítome dicir que eu paseino xenial nos anos da crise. Pero xenial. Hai un poema de Gil de Biedma no que conta como, para el, a Guerra Civil foi unha etapa feliz e de auténtico esplendor. Coido que o caso é paralelo. Tres meses antes de que quebrara Lehman Brothers comezara a gustarme o fútbol, e por aquel entón –recordan?– a selección gañábao todo, literalmente. Ás veces penso que o fútbol foi unha especie de consolación nacional polo que tocaría pasar despois.

En fin, que cando os primeiros «indignados» sentaban campamento en Sol, eu andaba aínda pensando na alineación 3-4-3 do Madrid, ou non pensando en nada. Si cheguei a tempo a Podemos, en cambio. Por entón, no ano 13, era xa vagamente consciente do xogo da política; que era un xogo en branco e negro, claro, como son as cousas ao alcance da mente adolescente.

Digo isto porque me gustaba Pablo Iglesias. Agora xa case parece un crime afirmalo en voz alta, pero non veñan dicir que non lles pasou a vostedes tamén. Ou esqueceron xa ese tipo delgado, de camisa branca e mirada fina, que lanzaba palabras como dardos no plató de La Sexta? Eu lembro, e lembro tamén algo no aire que incitaba a pensar no cambio inminente, inevitable; todo regado dun sentido xeral de xustiza e virtude.

E que pasou con iso ao final? Non o sei, para iso están os analistas. Si lles podo dicir que, dez anos despois, a cousa parece ir igual ou peor que entón. Hai unha foto de Rita Maestre sostendo o cartel da manifestación que daría lugar á acampada, esa na que nunca estiven. Juventud sin futuro, chamábase a plataforma convocante. Pois como hoxe, penso. Ou peor agora, en realidade, porque xa nin o botarnos ás rúas nos queda. Xuventude sen saída.

Diso si podo falar. Porque todo o peso, toda a merda sobre a que prendeu a faísca do 15M segue aquí. O traballo precario, a vivenda máis cara, a vida pechada e a sensación de que, ante todo, fomos enganados, de que nos contaron que o futuro ía ser unha cousa distinta. E por iso foi unha mágoa ter nacido a contratempo, e non poder sumar tamén o meu berro indócil e tembloroso ao tremor colectivo da praza. Berrar que nos fallaron, que nos deixaron fóra. E respirar, entre o balbordo das tendas, a sensación de cambio posible; aínda que fora só un segundo, nunha brisa quente.