A portavoz cre que o seu partido demostrará que Feijóo é vencible o 12 de xullo e que en caso de formar coalición co PSOE e con Galicia en Común- Anova Mareas, a súa formación presidiría o Goberno para non ter as «mans atadas» a Madrid.
Ana Pontón (Lugo, 1977) é portavoz nacional e deputada no Parlamento galego polo Bloque Nacionalista Galego (BNG) desde 2004. É a primeira muller en liderar o partido e aspira a presidir tamén a Xunta de Galicia. Actualmente conta con seis escanos na Cámara galega e segundo as sondaxes pode dobrar esa cifra e converterse na segunda ou terceira forza. Falamos con ela a unha semana de que a comunidade galega celebre os comicios.
Galicia foi a primeira comunidade en saír do estado de alarma e desde fai tres semanas non se rexistran mortes nin ingresos en UCI por coronavirus. Vostede non apoiou a convocatoria electoral cando Feijóo se reuniu con vostedes e coas demais forzas. Segue pensando que non é bo momento para ir a eleccións?
Penso que a poucos días de que podamos votar ese debate xa non ten transcendencia. Hai que seguir gardando precaucións, estamos a ver novos rebrotes e preocúpame que Feijóo tivese moita présa por levantar o estado de alarma. Non temos un protocolo para afrontar os repuntes. A Xunta fai o que mellor se lle dá: botar balóns fóra. A improvisación que lle critica a Pedro Sánchez está elevada á enésima potencia no seu Goberno.
[Puedes seguir leyendo este artículo en castellano aquí]
Que está en xogo o 12 de xullo?
O futuro de Galiza. Os galegos e galegas teñen que decidir se queren máis inmobilismo do Partido Popular e receitas que xa fracasaron ou, se nun tempo que require novas ideas, apostan por un cambio real e por un cambio en clave de país, que é o que representa o BNG. E por facer historia, para que este país teña por primeira vez a unha muller na presidencia e coas mans libres para defender os intereses de Galiza.
Por que Galicia necesita a unha muller na presidencia da Xunta?
Despois de tanto tempo gobernándonos homes non creo que o resultado sexa positivo e iso implica un cambio. Non é só unha muller, para min representa o traballo colectivo de todo un movemento como é o feminista, a favor de que a política mude e signifique transformación que mellore a vida das mulleres. Quero ser presidenta deste país para que Galiza avance, para que as mulleres teñan máis oportunidades no noso país. Prioricemos a loita contra a violencia machista, loitemos contra as desigualdades e construamos un país que sexa coñecido no mundo porque se puxo á vangarda do feminismo.
Por que ningunha muller chegou a presidir o Goberno galego?
Seguimos vivindo nunha sociedade patriarcal onde o machismo ten moito peso nas estruturas dos partidos e nas estruturas do poder, porque o poder é moi masculino. Teño que dicir que é un orgullo que o BNG xa fai catro anos apostase porque a súa portavoz e candidata sexa unha muller, e que o fixese cun proxecto comprometido coa igualdade e con moitas mulleres tendo peso na organización. Vimos nesta crise como as profesións máis feminizadas foron as que sacaron as castañas do lume e que eran esenciais para o funcionamento da sociedade, e quero ser presidenta para devolverlles a esas mulleres un pouco do que nos deron durante esta crise da covid.
Os estudos demoscópicos das eleccións canceladas de abril polo estado de alarma apuntaban a unha perda da maioría absoluta de Feijóo, con todo, os que saíron estas últimas semanas outórganlle o primeiro posto, algúns con máis de 40 escanos na Cámara. Que cambiou nestes meses?
Non me creo as sondaxes. Nin estes nin outros. O que importa é o que vota a cidadanía o 12 de xullo e o que podemos ver máis aló desa repartición de escanos, que teñen pouca credibilidade xa que 3 de cada 10 galegos non teñen decidido o seu voto, podemos ver tendencias. Hai unha maioría social que quere cambio, hai unha forza política que está a ser a catalizadora da ilusión porque as cousas poidan cambiar a mellor no país, que é o BNG. Estamos a crecer na campaña, creo que o 12 de xullo imos sorprender.
Precisamente unha desas tendencias é a subida enerxética do BNG. A que se debe?
Polo que palpo na campaña e a pé de rúa, hai moita ilusión ao redor da nosa candidatura porque a xente ve que hai un proxecto con principios, con ideas, que ten ao país na cabeza e que confía en Galiza. Hai moito esgotamento na sociedade galega, xa non son 11 anos de Feijóo, son case 40 anos de gobernos da dereita que nos deixan un país esnaquizado cunha crise económica, unha crise industrial, un retroceso do idioma, coa mocidade que ten que emigrar. Xa abonda de destruír o país, hai que tomar nota e poñer a Galiza a andar. A alternativa ao PP é o BNG.
Forzas da oposición como Galicia en Común mostraron desde o primeiro momento simpatía para formar un goberno de coalición co BNG e o PsdeG-PSOE. Vería posible un tripartido o Galicia? Como sería a fórmula?
Os gobernos decídennos os cidadáns. Se o próximo 13 de xullo o PP perde a maioría traballaremos nese goberno e nas eleccións para que o BNG o lidere. Esa é a diferenza á hora de poder enfrontar o futuro con garantías: se algo penso é que Galiza necesita un Goberno coas mans libres. Levamos 40 anos de historia de submisión a Madrid.
Como viu o debate deste luns?
Quedaron moitos temas por abordar, vin a un Feijóo derrotado e nervioso. Demostramos que quen lle fai fronte ao PP e quen ten unha alternativa de país é o BNG.
Aínda que o PP non gañe as eleccións xa foron 11 anos no Executivo autonómico. Que ten Alberto Núñez Feijóo que parece que é invencible en Galicia?
O 12 de xullo imos demostrar que podemos derrotalo. Vencemos a Fraga e venceremos a Feijóo.
Vox afirmou nalgunha ocasión que Feijóo é nacionalista. Como se bebe iso?
Vox é un perigo para os cidadáns polo programa de extrema dereita que representa. Non vou facer comentarios porque eles mesmos descualifícanse. É un proxecto que representa o antigaleguismo, o odio ao país, ás mulleres, aos que son diferentes. O que non nos explicou Feijóo no debate é que opina dos pactos do seu partido con eles. Vox non deixa de ser unha escisión do PP. Feijóo esconde as siglas, pero tamén parte do seu programa.
Falemos da pandemia. Están a xurdir rebrotes nalgúns puntos de Galicia, o turismo nacional segue aumentando e segundo o test epidemiolóxico da Xunta, apenas o 2% da poboación está inmunizada. Está Galicia preparada para o repunte?
Preocúpame a resposta que che vou a dar, porque creo que non. Levo semanas preguntándolle ao candidato do PP, que ten a responsabilidade ata o 12 de xullo de gobernar, onde está o protocolo para os rebrotes. Como pode ser que haxa casos na Mariña e que non existan unhas instrucións claras? Tivo catro meses para preparar ese protocolo. Non se reforzou o sistema sanitario suficientemente, seguimos con sobrecarga en atención primaria. O único que lle preocupou a Feijóo foi facer campaña encuberta na TVG.
Cal sería a proposta da BNG para afrontar estes casos?
Ten que haber un plan para saber como actuar ante os rebrotes que non sexan recomendacións: coñecer en que punto considérase que ese caso ten a suficiente magnitude para ter que tomar decisións máis drásticas, estudar que pasa cos colexios, que pasa coas escolas infantís, que pasa coas residencias de maiores, como vai ser o protocolo para o confinamento. Está todo por facer.
Que opina da xestión da COVID-19 por parte do Goberno central?
Tanto o Goberno central como o Goberno galego cometeron erros. Non digo que fose fácil xestionalo, pero o grave é que neste país parece que ningún Goberno pode recoñecer en que se equivoca, e creo que asumir os erros é importante para non volver cometelos. Entre os fallos máis importantes eu destacaría dous: non pechar Madrid porque era o principal foco de contaxio e decidir a centralización de competencias. Facían falta todos os esforzos e todas as mans. Todo isto levoulle a Feijóo a unha válvula de escape para esconderse detrás do mando único e responsabilizar a Madrid. A política necesita de ética.
Cre que Feijóo ten interese en marchar a Madrid se gaña as eleccións?
Sinceramente creo que Galiza ten interese en que Feijóo non siga sendo presidente da Xunta porque está a destruír o noso país.
Un dos ámbitos máis castigados pola crise do coronavirus é a cultura en toda a súa amplitude, un tema bastante ignorado no debate electoral. Que propostas ten o BNG para a súa reactivación?
Debo dicir que falei de cultura, aínda que fose pouco. Paréceme que é un tema moi importante porque os nosos creadores e creadoras están nun momento moi difícil. Acaban de atravesar unha crise onde se cancela toda a programación. Necesitaríase un plan específico de reactivación cultural que apostase pola monocultura e dar un peso máis importante á programación dos medios públicos, e que se fixese investimento a través dun bono por exemplo, para reactivar o consumo e apoiar aos creadores. Necesitamos que en Galiza a cultura deixe de ser sinónimo de precariedade.
Cales son os maiores problemas que incumben a Galicia, máis aló da crise derivada da pandemia?
Temos moitos problemas. Para min agora hai un reto: levantar o país das crises. Chámano «reconstrución» xa que algúns queren volver á vella normalidade, pero nós queremos construír un país novo. Hai que acertar á hora de reorientar a nosa economía, Galiza necesita un plan de reactivación onde realmente apostemos por situarnos na vangarda dunha economía verde, nun uso das enerxías renovables que sirva tamén para desenvolver o propio país, frear o abandono do medio rural, acabar coa emigración da xente nova e facer da nosa unha sociedade da innovación e do coñecemento.
Cal sería a primeira medida que aprobaría como presidenta?
Hai unha medida que non pode esperar e é que ten que haber unha solución para Alcoa. Por moito fume que tenten vender agora en campaña, a única solución para que a fábrica de aluminio primario de San Cibrao siga producindo é que haxa unha nacionalización. Tamén temos que reivindicar que a enerxía eléctrica que producimos en Galiza ten que servir para algo máis que para que políticos acaben en consellos de administración das eléctricas, e por iso defendemos unha tarifa eléctrica galega que poña fin a ese espolio enerxético. O primeiro é chamar a Pedro Sánchez e dicirlle: «Alcoa non se pecha e a Xunta vai poñer unha parte para que se dea esa intervención pública», e forzar ao Estado a que interveña.
A Xunta Electoral acaba de desestimar o recurso presentado pola CRTVG despois de que o seu partido denunciase a omisión das súas mensaxes nos informativos. Como se pode terminar coa manipulación na canle pública?
Primeiro, cun goberno que crea que os medios públicos non teñen que estar ao seu servizo. Segundo, poñendo en marcha cambios que son os que operan nos medios públicos na nosa contorna: teñen que acabarse os nomeamentos a dedo na dirección da CRTVG. O Parlamento galego aprobou unha lei fai dúas lexislaturas na que radicaba que o director o tería que nomear a Cámara e que tiñan que realizarse consellos informativos, pero nunca se chegou a aplicar. A lei foi unha fraude. A CRTVG está fóra da lei non só pola manipulación constante, xa que o que fan o resto do ano é bastante peor que o que están a facer en campaña. Manipúlase aos medios con total impunidade. Á marxe do todo, necesítase cultura democrática.
