Din que a vinganza é un prato que se serve frío. No mundo dos clásicos nunca lin unha historia na que unha muller se vingase por si mesma. Mágoa que non houbese unha Condesa de Monte Cristo. O mundo sería diferente se Madame Bovary envelenase o seu amante ou o seu marido, prendese lume á casa e fuxise daquel pobo infecto, en vez de matarse. Se Ana Karenina tirase o seu amante ás vías do tren viviriamos nunha sociedade diferente. Nin falar de Lolita e súa nai, e das mulleres queer que, ata que Patricia Highsmith escribiu The price of salt (Carol, no cine), sempre terminaban morrendo. Non se salvaba unha. Cando eu era nena as personaxes mulleres con iniciativa de facer o que lles pedía o corpo, remataban baixo terra. O día que sentei a escribir a miña primeira novela, descubrín que coa maxia da literatura podería cambiar eses finais tradicionais. Podía facer o que me petase. E, máis que nada, podía crear mulleres fortes, que se enfrontasen aos machistas fascistas de sempre, con coraxe e valentía. Gocei moitísimo escribindo as páxinas nas que miña heroína, a anciá Rosalinda Mur Rodríguez, conta como despezara un soldado falanxista. Mais non era un soldado calquera. Era o home que abusara dela e que, ademais, enterrara vivos unha camada de lobos. No mundo desa muller non houbera cousa peor, excepto polo marido que lle tocou. Pero esa é outra historia.

As ensinanzas cristiás din que se che pegan, tes que poñer a outra meixela. As relixións son unha broma tráxica. Tras séculos de abusos e despropósitos, as mulleres estamos fartas de que nos traten a golpes, verbais e físicos. A relixión católica nunca moveu un dedo para axudar as mulleres. Pola contra, todo o que fai é deitarse co fascismo para levar as mulleres de volta ao fogar, ao papel maternal e ás tarefas domésticas. Tamén desfrutei moito escribindo como unha personaxe nena de doce anos, farta de que o cura rira do seu irmán descapacitado, consegue entrar na igrexa do barrio, cando está pechada, e desbarata as candeas a patadas. De volta na casa, escoita os bombeiros e o lume do incendio pégaselle ao uniforme da escola católica durante semanas.

Só me gustan as represalias na literatura e no cine. Na realidade, penso que o peso dunha vinganza destrúe a todos, vítimas e abusadores. Ainda que aí están os fundamentalistas que insisten en vingar a honra da familia, matando a sua irmá ou a súa filla. Pero non todas as vinganzas teñen que parir mortos. Hai quen chama vinganza a escribir nas redes sociais publicando os abusos que sufriu unha muller, aínda que non se publique o nome do abusador. Hai quen o chama linchamento ou revancha. Eu chámoo o noso dereito a contar as nosas historias. Ler os testemuños do Instagram de Cristina Fallarás dáme noxo e coraxe, pero tamén orgullo de ser muller, de ser parte desta humanidade de segunda clase que, por fin, está falando ben alto. As dúas varas de medir do xuíz Adolfo Nonseiquén (mira que chamarse Adolfo…), que entrevistou a Elisa Mouliaá acusándoa, cun paternalismo noxento, e a Errejón dándolle palmadiñas nas costas, paréceme a proba definitiva de que denunciar abusos ás autoridades case nunca funciona. E, moitas veces, reproduce o abuso. Pero se non denuncias, que fas?

O problema da violencia contra as mulleres dáme vertixe. Hai máis de cen anos, Emilia Pardo Bazán xa escribira que a enfermidade que arrebata tantas mulleres é a navalla. Chegar a unha sociedade equilibrada para homes, mulleres e demais xéneros vai levar aínda máis tempo, educación e unha limpeza total dos sumidoiros da xustiza e do poder. Non sei se iso é a solución, pero publicar abusos nas redes sociais é terapéutico. Non o digo eu, dino elas. Eu penso que tamén ilumina os homes. Ademais, é unha ventá onde non chegan os Adolfos.

O outro día, despois de escoitar as palabras de ínclito xuíz, lin unhas burradas de abuso e persecución que contaba unha muller desesperada na canle de Fallarás. A pobre non sabía que facer para deter un exmozo acosador. Sentín unha rabia tan grande que non me collía no corpo. Lembrei a Janina, a anciá vingadora doutros inocentes na magnífica novela Sobre los huesos de los muertos, de Olga Tokarczuk. Ás veces non hai saída. As mulleres están sendo afogadas e, cando buscan xustiza, o xuíz espétalles que como se meten a nadar se non saben. Se a xustiza vai de parte do perpetrador, o único que queda é a autodefensa e salvarse unha mesma. Ás veces hai que sacar licenza de caza, mercar unha escopeta e ir a clases de tiro.