A Coruña.- O Bloque Nacionalista Galego (BNG) enfronta o ano electoral -municipais o 28M, xenerais en decembro e autonómicas galegas no verán de 2024- nun dos mellores momentos da súa historia. É a segunda forza do país tras o PP, ten máis deputados que nunca no Parlamento autonómico e o seu líder, Ana Pontón, armouse cunha imaxe transversal que a converte nunha das políticas máis coñecidas e valoradas da comunidade, que percorre municipio a municipio coma se a campaña empezase hai meses.
Pontón e a súa estratexia lograron que a militancia nacionalista crea na posibilidade real de desbancar ao PP e obter a presidencia da Xunta de Galicia, e que o 28M é o primeiro trampolín desde o que asaltala. Axuda a esa idea o feito de que o PSOE estea inmerso nunha seria división interna e cun liderado aínda sen definir, que as mareas vinculadas a Unidas Podemos e a Anova atravesan un mal momento, e que o PP aínda non conseguiu consolidar a figura de Alfonso Rueda, que non goza do mesmo tirón que Alberto Núñez Feijóo.
Carmen da Silva, directora de campaña do BNG: «Imos ser o partido que máis vai crecer nestas eleccións»
«A expectativa é que imos ser o partido que máis vai crecer nestas eleccións, que abren un novo ciclo político no que non nos poñemos límites”, asegura Carmen da Silva, directora da campaña nacionalista e concelleira en Pontevedra, onde a súa formación goberna ininterrompidamente desde 1999 baixo mandato do médico Miguel Anxo Fernández Lores.
Pontevedra, con 83.000 habitantes, é a única capital e a vila máis grande dos 28 municipios galegos que xa teñen alcalde do BNG, aínda que os seus concelleiros dan apoio aos gobernos do PSOE na Coruña, Ferrol, Santiago e Lugo. En municipios como Carballo (A Coruña) e Allariz (Ourense), o Bloque goberna en solitario desde fai lustros, e noutros, como Bueu e Moaña, no Morrazo, e en Fene, con apoio do PSOE. Segundo Da Silva, todos «son un modelo de referencia».
«Crer nas nosas posibilidades como país»
«Desenvolvemos unha política municipal baseada no coñecemento da realidade e en crer nas nosas posibilidades como país. A lingua, a cultura, a protección social, a calidade de vida, a educación, a protección do medio ambiente, a atención á mocidade… Esas son as claves locais nas que cremos e desde a que construímos un proxecto nacional», explica.
O argumentario do BNG nas municipais parece centrado nesa idea, que a propia Pontón desvelou nun encontro con todas as candidatas e candidatos celebrado en Santiago o pasado 26 de marzo. «Os gobernos do BNG nunca puxeron límites aos seus soños e foron capaces de facelos realidade», dixo ese día, para contrapoñer o seu modelo ao de «aquelas forzas ancoradas na ladaíña do ‘non se pode’, dunha dereita acomplexada e dunha esquerda cegada por Madrid».
O Bloque presentará candidaturas en 265 municipios nos que habita o 97% da poboación de Galicia
Poderíase dicir que o Bloque iniciou ese mesmo día a campaña electoral, se non antes, porque desde entón Pontón non deixou de presentar case a diario candidaturas da súa formación nos municipios nos que logrou conformar listas -265 dos 313 que hai en Galicia-, e que segundo a súa directora de campaña farán que o 97% dos galegos teñan o 28M á súa disposición unha papeleta dos nacionalistas.
O Bloque moveuse no último ciclo electoral nunha pinza de apoios moi aberta. Nas xerais de abril de 2019 caeu por baixo dos 94.000 votos -o 5,7%-, pero nas municipais de maio de 2019 duplicou esa cifra ata os 188.000. Na repetición das xerais en novembro dese ano quedou en 120.000 sufraxios -8,2%-, e nas autonómicas de xullo de 2020, chegou a máis de 311.000 -case o 24%-.
Gobernos de coalición
Achegándose a ese último resultado, parece probable que puidese entrar en gobernos de coalición en cidades como A Coruña, onde o cabeza de lista é o exsenador, exdiputado e excandidato á Xunta Francisco Jorquera; Santiago, coa exvicepresidenta da Deputación da Coruña Goretti Sanmartín; Lugo, onde Rubén Arroxo xa ocupa a tenencia de Alcaldía no consistorio que preside a socialista Lara Méndez; e Ourense, onde repite candidatura Luis Seara. Moito máis difícil teno Xabier Pérez Iglesias en Vigo, onde as enquisas prevén que Abel Caballero (PSOE) manteña a súa maioría absoluta.
O Bloque xa experimentou con éxito gobernos de coalición con outras formacións. É o caso de Ames, o municipio de 32.000 habitantes pegado a Santiago onde iniciou a súa carreira o hoxe ministro de Sanidade, José Miñones. En 2015 fíxose coa Alcaldía grazas a un cuadripartito formado por PSOE, BNG, a marca local de Podemos e a de Anova.
«Levamos oito anos de goberno a pesar de que en 2015 moitos pensaban que a coalición ía durar moi pouco», conta David Santomil, doutor en Xeografía, candidato nacionalista e primeiro tenente de alcalde da localidade. «Hai un cambio de paradigma que se está asentando, e creo que os gobernos de coalición xa non van ser a excepción», engade.
«Ata o de agora sempre fomos historicamente contracorriente, pero parece que nesta ocasión temos vento de cola»
Ames é un municipio dacabalo entre o perfil rural ligado ao sector agrogandeiro e a poboación residencial chegada de Santiago nas últimas décadas, atraída, segundo Santomil, polas políticas sociais do Consistorio. «Atraemos poboación grazas aos programas de conciliación e de apoio ás familias, para os mozos, de comedores escolares, escolas infantís… Investimos máis do 20% do orzamento municipal en educación [é o Concello de España con maior gasto relativo nesa partida], e iso que as competencias en materia educativa son da Xunta», detalla.
Santomil tamén cre que o 28M pode medir as posibilidades do Bloque de levar a Pontón á Xunta: «Ata o de agora sempre fomos historicamente contracorriente, pero parece que nesta ocasión temos vento de cola. Sen dúbida un bo resultado nas municipais pode ser o trampolín para aumentar en decembro a nosa representación no Congreso e para gañar a Xunta».
Barreiros (Lugo), alcaldesa nacionalista tras 40 anos en mans da dereita
En Barreiros, unha localidade costeira da Mariña Oriental lucense de 3.000 habitantes, o BNG tamén goberna en coalición co PSOE. O Concello estivo en mans da dereita durante corenta anos ata que a actual alcaldesa, Ana Ermida, do Bloque, gañou as eleccións de 2019 ao PP por só 64 votos, tras varios escándalos de corrupción vinculada á construción e a ese partido.
Barreiros sufriu un dos bums urbanísticos máis agresivos de toda a comunidade, ata o punto de que hoxe en día a súa poboación multiplícase por máis de tres nos meses de verán -o pobo ten a segunda maior carga poboacional estival de Galicia, só por detrás de Sanxenxo-.
«Nos concellos onde gobernamos está o espello das nosas ideas e do que podemos facer noutras institucións»
Ermida asegura que o seu proxecto baséase en gobernar coa vista posta no medio prazo e no coñecemento dos problemas e as inquietudes dos seus veciños e veciñas. «Estamos pendentes dos camiños, da depuración da auga, temos unha escola de familias para a educación en igualdade, programas de educación en saúde, turismo de natureza, fomentamos as actividades deportivas… Trátase de poñer en valor o que somos e facer que o pobo recupere ese orgullo que perdera», indica.
«Ademais, incidimos moito non só no contido das nosas políticas, senón tamén nas formas. Explicamos todo o que facemos e somos transparentes porque sabemos que detrás da política hai persoas que se teñen que sentir representadas, voten a quen vote. Gobernamos para nosa xente, para o noso país», engade a alcaldesa, que conclúe subliñando a idea de que as eleccións locais serán o termómetro das posibilidades de futuro do BNG: «Nos concellos onde gobernamos está o espello das nosas ideas e do que podemos facer noutras institucións».