Hai unhas semanas a Marcha Mundial das Mulleres compartiu un post en redes onde conta que dúas compañeiras feministas foron sancionadas en xullo con 600 euros cada unha por posuír un chaveiro considerado «obxecto prohibido». É curioso que isto ocorrese na zona vella de Compostela mentres que na Quintana tiña lugar un acto de campaña de Vox. O instrumento é algo máis grande que unha chave, con orificios para introducir os dedos e con dous picos na parte superior que simulan á cornamenta dunha vaca ou as orellas dun gato, chulísimos. Cando os vin, encarguei un ás compas e acordeime dunha historia.
A miña bisavoa vivía no Coruxo, pero non o de Vigo, o de Cornazo, unha parroquia de Vilagarcía de Arousa. Cando viña de limpar as alfombras das «señoritas», de camiño á súa casa tiña que atravesar uns camiños de terra e ás escuras, por aquel entón alí non había farois nin estrada; unha zona preto dos poboados xitanos que Equipo de Investigación visitou nalgunha ocasión. Non, á miña avoa nunca lle pasou nada. E a miña nai creceu con ela tranquila ata que piaban as galiñas.
O corpo da miña bisavoa non era moi grande pero tiña unha forza descomunal. Chamábase Clotilde, a miña nai aínda di: «Os xitanos tíñanlle medo». Os homes da casa respectábana e daba gusto vela ditar sentenza. Sempre levaba un pano, e cando morreu e baleiramos o seu armario, tivemos que meter a man en cada peto para reunir as teas cosidas de flores que empregaba cada vez que choraba, que eran moitísimas. Nunha destas, busquei nun xersei e atopei algo máis, pequeno, duro e delgado. Unha navalla de cor vermella, pouco afiada e mesmo oxidada por un dos extremos.
«Levábaa sempre con ela. Non o sabías?»- dixo a miña nai.
Non, non o sabía. Non lla vira nunca. Non sei cal era o propósito de levala consigo, pero supoño que ademais de servirlle para pelar unha mazá, sentíase moi segura agarrándoa debaixo do peto. Igual afíxose a levala cando chegaba da casa das ricas do pobo e de camiño á súa, tiña que enfrontarse ao perigo que, por defecto, corre unha muller soa e de noite. Gustaríame ver aos policías que pararon ás mozas percorrer o carreiro que facía a miña avoa nesas circunstancias. Cincuenta anos despois e aínda que ás autoridades non lles guste, unha muller segue tendo que levar un obxecto para poder defenderse ou para sentir confianza en si mesma, aínda que nos tachen de violentas, de bruxas ou de prohibidas. Aprender a autodefensa e levala ben atesourada, como a miña avoa levaba a navalla e os paniños de flores.
