No xuízo dos asasinos de Samuel Luiz hai moitas cousas que non teñen sentido. O primeiro é obvio: o crime mesmo. A tolería de golpear un descoñecido coma se fose o monstro responsábel da morte de toda a túa familia. Se a violencia tivese sentido algunha vez, supoño que a saña e a rabia dos brutais puñetazos e patadas que recibiu Samuel serían cousa dunha vinganza. Nun axuste de contas para facerlle un balance a outro crime máis atroz poderíase ver unha burrada semellante ao que lle fixeron a Samuel. Mais todos sabemos xa que a razón non foi esa. A malleira que lle deron foi por ser gay e por estar no lugar incorrecto no momento incorrecto.
Como persoa queer, un dos medos nos que evito pensar é o de atoparme con descerebrados, con xente sen sentido común. De feito, hai anos que non penso en algo así. Exactamente dende o século pasado, en 1998, cando outra manda asasinou a Matthew Shepard, un rapaz de 22 anos ao que lle deron unha somanta, torturaron e deixaron morrer colgado dun valado de pinchos unha fría noite de outubro, no campo de Laramie (Wyoming). O crime conmocionou o país enteiro pola súa brutalidade, polo nivel de odio que tiñan os homófobos criminais e porque o rapaz viña dunha familia de ben, falaba varias linguas e viaxara polo mundo.
Cando atacaron a Samuel, acordeime moito de Matthew. Pensei: «Agora xa temos o noso Laramie». Daquela eu vivía en Nova York e gozaba dunha liberdade impensábel, en Wyoming ou na Coruña, para ser lesbiana, queer ou ata unha mesa. Aquel crime nos anos 90 pareceume unha burrada do século XVI. A malleira que lle deron a Mathew ata deixalo en coma marcounos a toda unha xeración LGBTQ+. Penso que non lera outro asasinato coma este dende aquel momento. E certamente nunca pensei que ocorrería algo así na miña cidade natal, no século XXI. Mathew e Samuel ata se parecen. Os dous eran mozos con moitas ganas de vivir. Agora non saberemos nunca as vidas que puideron levar, a xente que puideron salvar ou axudar, nin as cousas boas que puideron facer por este mundo de merda.
Outro feito sen sentido do crime da Coruña é a declaración dunha das testemuñas: «Había un grupiño de xente encantada vendo a Samuel no chan». Dáme ata vergoña falar de por que só se meteron dúas persoas para parar o linchamento (por certo, emigrantes sen papeis que puxeron en xogo os seus soños ao protexer a Samuel). Vergoña de ser do mesmo lugar ca esas testemuñas que miraron «encantadas» a malleira, coma se estivesen nun circo romano. Pero quen son eu para xulgar a ninguén?
É moi fácil criticalos, pero a coraxe que tiveron Ibrahima Diack e Magatte N´Diaye non é un trazo como a cor dos ollos. Seguramente a empatía que necesitase para defender un descoñecido dos golpes dunha manda de brutos ha de ser un asunto de educación, de moral e de ter o corazón colocado no lugar correcto. De calquera forma, penso que nestes tempos (e sempre) se non nos metemos e nos implicamos nas violencias contra os «outros», imos terminar todos coma Samuel e Matthew.
O sen sentido de mirar un linchamento sen chamar a policía debería ser tamén un crime. Non creo que a xente que miraba non tivese os cacharros filmando os golpes. Como é posíbel que entre os vídeos que ten a policía non haxa ningún onde se vexa ben os asasinos? Non me estrañaría que alguén tivese por aí unha gravación do crime para mostrárllelo aos seus colegas o subilo a iso que chaman a darknet.
Como dixo a avogada da familia, Esther Martínez, «da actuación que desenvolveron (os agresores) ese sentido común dinos que, se golpeas unha persoa, se a golpeas na cabeza reiteradamente, o máis probable é que esa persoa acabe morta». Ese sentido común é o sentido que lles falta a bestas como os asasinos de Samuel e de Matthew. O sentido común é o que nos diferencia dos animais, pero non moitos animais fixeron o que fixeron estes brutos. Sen sentido común non hai reflexión, non hai valoración das consecuencias. Non hai ben ou mal. Todo vai fluíndo por instinto. E cando a falta de sentido común atopa un rapaz que pode parecerlle rechamante, extravagante ou provocativo para os seus estándares prehistóricos, acabouse a festa. Paradoxalmente, é probable que fora ese mesmo sentido común o que fixo que tantas testemuñas quedaran conxeladas, sen facer nada máis que mirar. Foi o seu sentido común hiperprotector e mesmo egoísta o que quizá lles dixo: «Como vos metades aí, ides saír rebentados vós tamén».
O quid dun sentido común san, é dicir, xeneroso e con empatía, é que estea gobernado por uns principios de vida xustos. Por unha moral que entenda que o linchamento dun descoñecido na rúa ten que alterarme para algo máis ca mover simplemente un dedo no cacharro e facerlle unha foto. O que pasou xa non se pode arranxar. Pero o que aínda se pode amañar no día a día das nosas vidas, das vidas decentes que queremos contarlles aos nosos netos, é facer un esforzo para chegar a ter un sentido común saudable. Polo menos cunha honestidade do calibre de Samuel, Mathew, Ibrahima e Magatte.