FOTOS: Candela Barro

A Coruña.- No municipio máis rico de Galicia goberna desde fai máis de catro décadas Alternativa dúas Veciños, unha formación independente que xurdiu nos anos setenta a partir do Partido Comunista. O seu líder é Ángel García Seoane, Gelo, que desenvolveu un proxecto político baseado no coidado urbanístico, a protección social, a promoción da cultura e o deporte e, tamén, a apoloxía da revolución cubana, a causa palestina, as loitas polos desfavorecidos e os líderes máis emblemáticos da esquerda estatal e internacional.

Oleiros, a dez quilómetros do centro da Coruña, é un concello verde cunha poboación de 36.000 habitantes que habitan en chalés unifamiliares e en urbanizacións de encostados e edificios de poucas alturas, situados nunha contorna de bosques, praias, espazos naturais, zonas verdes e parques, rúas e monumentos dedicados a Ché Guevara, Durruti, José Martí, Simón Bolívar, Salvador Allende…. Segundo a Axencia Tributaria, a renda media bruta declarada no IRPF polos contribuíntes de Oleiros superou os 38.000 euros en 2020. Nas eleccións xerais de 2019 gañou o PSOE de Sánchez co 30% dos votos, e nas automómicas de 2020 triunfou o PP de Feijóo co 46%. Nas últimas municipais, a Alternativa dúas Veciños de Gelo renovou por terceira vez a maioría absoluta con preto do 60% dos apoios. Para realizar a entrevista con Luzes-Público e Público TV, o rexedor escolle o parque das Trece Rosas, fronte ao mar, dedicado á memoria das trece rapazas fusiladas por Franco en Madrid en agosto de 1939.

A dereita que apoia aos partidos de dereita nas xerais e autonómicas en Oleiros vótalle a vostede nas municipais. A que cre que se debe? Eu chámolle a dereita culta e intelixente. Non toda a dereita, porque a dereita brava non nos vota. Pero a dereita culta e intelixente vótanos masivamente. Nas eleccións de hai dúas lexislaturas houbo un cambio tremendo na postura de voto, o PP chegou a perder tres concelleiros, os que aumentamos nós. Así que sabemos de onde vén ese voto.

E como se consegue que esa dereita que vostede chama culta vote a un alcalde manifestamente de esquerda? Fomos respectuosos con todo o mundo. Con calquera persoa, con calquera credo, con calquera relixión, con calquera partido ou pensamento distinto ao noso. Niso somos moi serios. E creo que un dos erros da esquerda neste país é pensar que se es de esquerda só pode te votar a esquerda. Non, a min que me voten os que crean no que fai o partido que eu represento. Porque non son eu o que fai as cousas. Somos un grupo asembleario desde hai máis de 40 anos, somos un dos partidos máis vellos en Galicia. Non existía aínda o PP, nin Esquerda Galega, nin o BNG, e nós xa estabamos aí no ano 79. Somos un partido independente, asembleario e con moita historia detrás. E o éxito foi respectar a todos aqueles que non pensan como ti. A min criticáronme moitas veces por castrista, porque son castrista, castrista ata que me morra. Coñecín e tratei a Fidel e teño ese orgullo tan grande de que me atendese unha persoa da grandeza de Fidel, o único que lle puxo coto a Estados Unidos, xunto cos vietnamitas. Son castrista e cubanista, hai que lembrar que Cuba é un país irmán. Eu percorrín coa cooperación internacional moitos países do mundo, especialmente de América Latina, e Cuba é un dos poucos onde aos cidadáns españois nos respéctan.

«Son castrista, castrista ata que me morra»

O seu Concello dedica homenaxes, rúas e estatuas a líderes da esquerda, tanto estatal como internacional. Aquí, preto de onde estamos, temos unha inmensa escultura co rostro de Ernesto Ché Guevara, e estamos no parque das Trece Rosas, dedicado a aquelas trece vítimas do franquismo. Aquí as rúas, as prazas e os parques levan os nomes de persoas que loitaron e deron a súa vida…

Salvador Allende, Dolóres Ibárruri, José Martí… Si, José Martí, que ten un parque urbano fermosísimo en Perillo, non hai ningún no mundo como ese. E nesa urbanización [sinala cara a un conxunto de chalés de luxo] temos a Antonio Maceo, e a Gandhi [no mesmo barrio acomodado hai rúas dedicadas a Simón Bolívar, a Sandino e a Antonio José de Sucre, liberadores e revolucionarios latinoamericanos]. Para que non se esqueza nunca o que fixeron polos seus países e polo mundo, pola democracia, loitando polos desfavorecidos. Creo que algunha xente de dereitas tamén colaborou nese aspecto, pero sempre foi a esquerda a que loitou pola xente desfavorecida. Ata temos unha rúa Emiliano Zapata.

E como cre que valora iso o votante de dereitas, que todos os días pasa fronte a unha estatua de Ché Guevara a quen moitos consideran un asasino? Estes días recibín dous correos electrónicos chamándolle asasino. «Que libro máis bonito me enviou vostede casa, pero como conserva esa estatua dese asasino?». Pois é que vostede non teñen información, ou teñen a que lles deron no seu momento e quedaron con ela. A esa persoa contesteille: «Mire, esta é a realidade da vida, e non a que a vostede lle contaron». Cando puxemos a estatua case houbo unha revolución contra nós. Pero non puideron, e iso que estabamos en minoría. Levo gobernando co grupo de Alternativa dúas Veciños toda a democracia, 44 anos, pero 28 deles estivemos en minoría. É moi fácil dicilo. Nun municipio ás portas da cidade, con moita soleira, con moitos intereses… Pois ao final o que logramos foi defender o interese xeral, que era o que tiña que prevalecer. E hai un sector de dereitas neste municipio que non o nega. Hai pouco un veciño díxome: «Alcalde, eu son dereitas e vótolle a vostede, e na miña casa tamén, pero eu son de dereitas! Vótolle porque vostede fai cousas distintas, pero son dereitas».

Á marxe desa idea de que Oleiros homenaxea a líderes da esquerda, tamén está a xestión. Imaxino que a vostede non lle votan por poñer unha estatua ao Ché, senón por un modelo de xestión. A xente vótanos polo que facemos, impórtalle pouco o que penses, e así o demostrou nas eleccións. Nas municipais arrasamos. Nas xerais, parte importante dese voto vaise ao PP, ao PSOE ou ao BNG. Analizas ese voto e podes ver quen che vota. A xente valora a xestión e a honradez. Nun país con tanto ladrón na política, de todo signo, a xente está ata as orellas. E de nós din «Coño! Estes non roubaron. E encima fixeron o que non fixeron outros». Temos un municipio verde, fermoso, de baixa densidade [de poboación], con tres plans de urbanismo aprobados ao longo da democracia, cando hai municipios limítrofes ou da comarca, como Arteixo, Culleredo ou Cambre, que non teñen plan urbanístico.

«A xente vótanos polo que facemos, impórtalle pouco o que penses»

Aquela planificación empezou nos anos oitenta e evitou que un municipio de costa con praias e bosques pegado á Coruña sufrise un desfasamento urbanístico e se enchese de apartamentos a pé de praia en pleno bum do ladrillo. Houbo que poñer orde. Eu cheguei a tirar máis de cincuenta construcións.

Ata voou un chalé con Goma-2. Si, na illa que hai en Mera, fronte a Canide. Era un chalé con sete apartamentos na illa [que era de titularidade pública]. Voouse con Goma-2. Por que? Porque o promotor, que era o presidente do Opus Dei en Galicia de entón, acusábame de terrorista. Pois se son un terrorista, vou usar Goma-2 para voar o chalé. Un chalé ilegal. Nunca tirei construcións que non fosen ilegais. Na ría da Pasaxe tirouse outro edificio de cinco plantas. Agora é un parque. Ao principio a xente non o entendía. Insultábanme, chamábanme comunista, todas esas lindezas que sacan cando non están de acordo contigo. Pero ao final foron comprobando que o que se facía era polo ben de todos. Iso é o que logramos, un municipio culturalmente distinto, onde acabamos de entregar 58 distincións a outros tantos deportistas de talla nacional, europea e mundial. Temos en Oleiros a tres campións do mundo en patinaxe artística e patinaxe de velocidade, en Estados Unidos outro gañou en vela, temos judokas, xogadores de rugby, piragüistas, medallas de ouro, de prata… Iso é un orgullo, velos no estrado agradecéndollo aos seus pais pero tamén ao Concello por poñer as infraestruturas necesarias para a súa aprendizaxe e para que puidesen levar adiante a súa aspiración deportiva.

Oleiros tamén é un municipio demográficamente activo, fronte á crise de poboación que padece Galicia. Aquí a mocidade goza dunha cantidade de cousas que non che podes imaxinar. Entre outras, e este é un tema singular, temos edificios para prestar aos veciños que fomos adquirindo a través de Urbanismo. Aí na praia de Bastiagueiro temos un chalé con 2.000 metros cadrados de finca que se lle presta aos mozos. Fan botellón, divírtense, non molestan a ninguén… Temos cinco desas casas na costa, préstaselles, fan as súas festas… Tamén a familias que celebran alí aniversarios. Dámoslles a chave e o único que lles pedimos é que ao día seguinte nos devolvan a casa limpa.

Esa casa da praia de Bastiagueiro está á beira da que usaba Franco cando viña bañarse alí. Cando Franco viña a Meirás, que está aquí a 300 metros do Concello de Oleiros, traía á súa filla e aos seus netos, e os demais non podiamos entrar na praia, que se acordoaba con gardas civís por todas partes e xa non podía entrar nin deus. Esa finca aínda existe, vendeuse no seu día e hoxe ten outros propietarios. A casa que nós prestamos tamén era dun simpatizante de Franco, dun dos que o financiou, un dos directivos da Banca March.

«Nas elección españolas vou votar ao PSOE. Nas autonómicos, xa veremos»

Falando de personalidades que teñen algunha relación, por aquí é habitual ver a Alberto Núñez Feijóo, cuxa parella estaba empadroada aquí, e tamén á vicepresidenta primeira do Goberno, Nadia Calviño, e á vicepresidenta segunda, Yolanda Díaz, cuxa familia vive en Oleiros… Aproveito para preguntarlle pola política nacional, que lle parece a situación? Teño que dicirlle que eu apoio a Pedro Sánchez. Eu non son do PSOE, pero non son nin parvo nin imbécil. Creo que ten un mérito grande como persoa, porque gobernar un país como o noso en minoría, iso… Hai que «atarse los machitos», como dicía o outro. É moi complicado, pero é que cando gobernaba Aznar, ata falaba catalán con Pujol e lle entregaba ao PNV todo o que lle pedían. [Sánchez] ten un mérito tremendo. E o que lamento, como militante de esquerda que fun toda a miña vida, é que na esquerda á esquerda do PSOE haxa esa separación, cada un coa súa bandeira. Non conduce a nada. Eu non estou a favor nin de máis nin de menos, creo que deixei claro o que penso. Farei o que teña que facer no seu momento cando teña que decidir o meu voto, pero creo que a esquerda debe aglutinarse.

Que leccións podería extraer de Oleiros esa esquerda da que fala? Eu creo que moitas, pero non se se quererían que un de pobo como eu lles dea leccións. Con 71 anos e 44 gobernando un municipio tan conflitivo como este, o oitavo de Galicia en poboación e nos primeiros postos do ranking de importancia. Cando decidín presentar a nosa candidatura na comarca da Coruña foi para que levasen as nosas políticas ao resto, e hoxe estamos presentes en todos os municipios da comarca. Iso é o que eu pretendo, que haxa cambio nas políticas doutros concellos e que se copien cousas de aquí. Porque son fáciles de copiar. Eu andei moito polo mundo e copiei moitas das cousas que vía. Son músico, e cando no ano 70 crucei a fronteira para ir a Europa a tocar coa orquestra, quedei alucinado en San Juan de Luz. «Este é o municipio que eu quero», dixen para min. Bilbao estaba negro e San Juan de Luz era un verxel. Xa non lle digo nada de Berna, en Suíza. Era o que eu quería para o meu municipio. E creo que o logrei. Fun copiando esas cousas boas. E por iso creo que temos moito que ofrecer. Hai concellos da provincias de Pontevedra, da Coruña e de Lugo, que veñen preguntarnos como facemos algunhas cousas. E estamos abertos sempre a explicarllo.

Quero preguntarlle tamén por Feijóo. Que opina das súas posibilidades? Nese respecto do que lle falaba antes… O trato que Feijóo tivo comigo foi correcto. Eu tiven dous presidentes da Xunta que me trataron e me respectaron. Fraga e Feijóo. Cando non me atendían na Xunta, eu chamaba a Presidencia e entón os conselleiros tiñan que atenderme. Pero houbo un Goberno cun presidente socialista que non me atendeu en catro anos. En catro anos! Era un excompañero do Partido Comunista, porque eu militei no Partido Comunista e el tamén militara. O señor Emilio Pérez Touriño. Por que? Porque o PSOE quería copar Oleiros e dábame leña por todos os lados. Iso é grave. Unha miseria.

Á marxe dese trato correcto que lle dispensou Feijóo, que pensa das súas posibilidades, cre que sería un bo presidente do Goberno? Non lle vou a contestar a iso, son moi respectuoso. Desde a miña óptica, creo que non o fixo mal en Galicia, pero España é outra cousa. España é outra cousa. Como dicía o outro, que gañen os mellores. Xa o dixen antes, admiro o traballo que está a facer o presidente actual. E creo que Feijóo é un tío dunha dereita moderada distinta a esa que hai por aí en Madrid, radical e extremista.

«Creo que Feijóo non o fixo mal en Galicia, pero España é outra cousa»

Leva vostede 44 anos de alcalde e non se se entendín que non vai explicitar cal vai ser o seu voto nas autonómicas e nas xerais, pero… Si llo digo. Nas españolas? Vou votar ao PSOE, non teño ningún problema en dicilo.

E nas autonómicas? Nas autonómicas xa veremos o que hai por aquí.

O que hai son o PP, o PSOE e o BNG Cada vez que hai eleccións eu voto distinto, sempre. Eu non son nacionalista, son internacionalista, pero a última vez que fixen campaña foi a favor do Bloque. E o Bloque acábame de denunciar no Parlamento de Galicia por tirar unha casa que non tirei. Estou procesado por tirar a Casa Carnicero, que era unha casa que ardeu e que caía encima dos cidadáns, e que polo seu perigo houbo que derrubar porque está á beira da N-VI. Pois foi o Bloque o que me foi a denunciar ao Parlamento. É tremendo. Aquí hai máis judas que deus. Todos queren acabar comigo, e o único que pode acabar comigo é o pobo de Oleiros. É o único que pode dicirme «Gelo, vaite para a casa»

Non parece o caso, pero si dixo que estas serán as súas últimas eleccións, que non se volverá a presentar. Si, case con seguridade vai ser así. Tería que haber unha situación moi mala en Oleiros, de futuro, para non tomar esa decisión. Temos moita canteira, moitas persoas.

Como vai preparar a súa sucesión? Levamos tempo preparando a xente nova. Son o futuro, non as persoas de 71 anos como eu. Aínda que estou moi ben, sigo facendo deporte, non teño ningunha enfermidade…

Segue tocando a batería? Toco a batería e toco o acordeón.

Pero toca só ou ten a súa propia banda? Ás veces reunímonos amigos. Ademais teño un neto que é contrabaxista e outro que tamén toca a batería, eu toco o acordeón. Eles dinme que temos que facer pasarrúas nas rúas. Pero é unha coña.