A Coruña.-  A foto que Alberto Núñez Feijóo sacou o pasado luns no oratorio de San Felipe Neri, en Cádiz, onde se asinou a Constitución de 1812, é idéntica a outra que escenificou hai 14 anos no Hostal dous Reis Católicos, xunto á Catedral de Santiago. Agora o presidente do PP é candidato á presidencia do Goberno e entón o era á da Xunta, pero a contorna, o decorado, o atrezo e a mensaxe de ambas as imaxes vén sendo moi similar como para pensar nunha casualidade: marco histórico incomparable con reminiscencias patrióticas, traxe e gravata escuros de estadista capacitado e documento de tipografía nobre presentado en formato táboas da lei que recolle o compromiso do xestor moderado, pero de dereitas, cos seus futuros gobernados.

O 11 de febreiro de 2009, Feijóo presentou en Compostela o que chamou «un contrato cos cidadáns» de Galicia para que estes puidesen esixirlle contas se non cumpría o estipulado cando deixase o poder. Como sucede co seu plan de calidade institucional, presentado igualmente como un leal acordo cos españois, aquel contrato non era tal sinxelamente porque para selo precisaría da firma das dúas partes, e nos papeis de Feijóo, a pesar da solemnidade do acto, só había e hai unha rúbrica: a súa.

Feijóo prometía en 2009 aos galegos cumprir catorce obxectivos semellantes, cada un no seu contexto, aos que agora expón ao conxunto dos españois: emprego, loita contra a crise, apoio aos mozos, sanidade de primeira, austeridade no manexo do diñeiro público, investimento en dependencia, nin un neno sen praza nas garderías, consenso en torno ao idioma propio de Galicia, rexeneración institucional, punto e final ao clientelismo político…

A débeda pública de Galicia se multiplicou por 2,5 no período que comprende desde que Feijóo tomou o poder ata que o deixou.

Cando Feijóo deixou a Xunta en maio pasado, Galicia tiña 93.600 traballadores menos que cando asumiu o poder –a cifra con respecto a esa data rolda hoxe os 65.000 postos de traballo destruídos–. Tras os seus 13 anos de mandato, case un de cada catro galegos e galegas viven na pobreza ou están en situación de exclusión social. Entre maio de 2009 e maio de 2022, a taxa de paro xuvenil creceu cinco puntos. A sanidade pública está colapsada, con listas de espera que poñen en risco a saúde e o benestar da poboación, que sofre os recortes do PP en servizos sociais a pesar de que a débeda pública da comunidade se multiplicou por 2,5 –desde os menos de 4.900 millóns de euros de 2009 aos máis de 11.700 millóns de 2021, un 138% máis– no período que comprende desde que Feijóo tomou o poder ata que o deixou.

Por primeira vez na historia, o castelán fálase máis que o galego en Galicia, mentres a Xunta unta aos medios escritos en español con axudas multimillonarias para que, supostamente, promocionen ao segundo. Os traballadores dos medios públicos levan cinco anos denunciando a manipulación informativa en favor do PP, e en canto ao clientelismo e ao amiguismo, existen exemplos moi próximos a Feijóo, como o incremento do volume de negocio coa Xunta da empresa que dirixe a súa irmá en Galicia, que demostran que foron prácticas habituais durante os seus mandatos.

A lei electoral e a televisión pública

Unha das medidas máis polémicas que propón agora o presidente do PP no seu novo contrato coa cidadanía é a de reformar a lei electoral para que os alcaldes o sexan sempre da lista máis votada. Pero el non predica co exemplo. En 2019, en Ourense, a lista máis votada foi a do PSOE que encabezaba Rafael Rodríguez Villarino. Feijóo decidiu facer alcalde a Gonzalo Pérez Jácome, de Democracia Ourensá, a terceira lista en votos, porque o PSOE se negou a cumprir a insólita condición que lle impoñía: que Rodríguez Villarino non só non fose alcalde, senón que deixase a política. O PP segue hoxe apoiando a Jácome, que goberna con 4 dos 27 edís que ten o Concello.

Outra dos compromisos de Feijóo é instaurar un novo modelo de designación de directivos de entidades públicas do Estado para evitar nepotismos e amiguismos. En Galicia fixo ao revés, utilizando os organismos descentralizados da Administración autonómica para recolocar a familiares, amigos e afíns en altos cargos desas entidades. Á súa curmá, Eloína Núñez Masid, ascendeuna a xerente dos hospitais de Ourense poucas semanas despois de ser investido presidente, primeiro, e a xerente dos hospitais de Santiago despois, para, antes de irse a Madrid, elevala á executiva galega do partido.

Ao seu exconselleiro de Obras Públicas e excandidato do PP en Santiago, Agustín Hernández, nomeouno presidente do Consello de Contas, a institución independente de control externo que debe fiscalizar a legalidade das finanzas públicas. A anterior Valedora do Pobo, Milagros Otero, proposta polo PP, tivo que dimitir en xullo de 2019 por enchufar na institución a unha sobriña de Manuel Fraga cunha oposición amañada. Unha oposición parecida ás que lle serviron para purgar as xefaturas de servizo de varios hospitais galegos para situar nelas a médicos afíns ao PP, e que logo foron anuladas pola xustiza. Un dos beneficiarios era o marido da súa conselleira de Sanidade.

Entre os organismos e empresas do Estado aos que Feijóo quere agora dotar de «independencia» tamén figura Radio Televisión Española (RTVE). En Galicia, a dirección xeral da Corporación Radio e Televisión de Galicia (CRTVG) debería elixirse desde hai doce anos por maioría de dous terzos no Parlamento de Galicia, segundo unha lei consensuada polo PP de Feijóo. Pero sucede que as súas maiorías absolutas nunca alcanzaron os dous terzos do hemiciclo, así que no posto manténse Alfonso Sánchez Izquierdo, nomeado ao pouco de que o presidente do PP fose investido e quen nos seus preto de catorce anos de xestión acumula centenares de sentenzas xudiciais e resolucións en contra dos tribunais electorais por manipulación, violación de dereitos fundamentais dos seus traballadores, persecución ideolóxica de xornalistas, por vulnerar a normativa laboral máis esencial e por rebentar as folgas feministas do 8M con servizos mínimos ilegais.

Alfonso Sánchez Izquierdo acumula ao frente da TVG centenares de sentenzas xudiciais en contra por violación de dereitos fundamentais dos seus traballadores, persecución ideolóxica de xornalistas e por vulnerar a normativa laboral máis esencial.

Agora Feijóo tamén promete prohibir o uso de recursos públicos en actos de partido, cando hai apenas dez meses el percorría España acompañado de altos cargos do seu gabinete na Xunta, como a súa directora de comunicación, todos eles pagos con cargo ao orzamento autonómico, na campaña na que presentou a súa candidatura á presidencia do PP. A cadea SER chegou a abrir en maio pasado un informativo da súa emisora autonómica dando como noticia o feito de que o presidente da Xunta estivese ese día en Galicia. No seu día, Luzes-Público tamén publicou que Feijóo xa estaba en funcións cando adxudicou a dedo 1,2 millóns de euros en axudas a dedo a medios estatais con sede en Madrid para achandar a súa aterraxe en Xénova, 13.

Do oratorio de San Felipe Neri, onde asinou o pasado luns as súas promesas, saíu redactada a Constitución de Cádiz que foi promulgada o 19 de marzo de 1812, día de San Xosé, aclamada polos liberais españois ao berro de «Viva a Pepa!». Hai que ter moita forza interior para ver as fotos de Feijóo nese mesmo inmoble 211 anos despois e resistirse á tentación de facer un chiste fácil co plan do líder do PP e as siglas do seu partido.