Hai un par de semanas fixéronme unha entrevista nun xornal e mandaron un fotógrafo. Como querían as fotos para un día no que me tocaba club de lectura nunha biblioteca da Coruña propúxenlle que nos vísemos alí, entre libros, que non podía haber mellor imaxe.

Sentín algo de mágoa por el, a verdade, porque o de posar non se me dá moi alá. Xa non é a primeira vez que me soltan algo do estilo «as fotos de internet non che fan xustiza» cando o que queren dicir é «saes coma o cu». Seino porque moita desa xente logo rematou sendo amiga miña, e cando a amizade é real as verdades poden ser ditas sen edulcorar.

Aquel día, no club, comenteilles ás asistentes o da entrevista, e cando 15 días despois nos volvemos reunir e xa saíra publicada, unha das integrantes preguntoume que como saíra tan guapa, se non o era tanto. Axiña as súas compañeiras (non uso o feminino xenérico, os homes pisan pouco as reunións de libros) lle retrucaron que por favor, que como se atrevía, que esas cousas eran de mal gusto, e ela intentou defenderse: «E por que? Non estou dicindo que sexa fea. É guapa, pero non TANTO».

Esa señora non é amiga miña, pero téñolle un cariño enorme. E téñollo máis agora, se cabe, despois daquel episodio. Hai que ser moi valente para dicirlle as verdades á cara ás amizades, pero o verdadeiro reto é facelo coas coñecidas e que a franqueza non sexa unha declaración de guerra ou unha falta de educación máxima. Un dos males deste noso século XXI é crer que dar unha opinión e dicir a verdade son a mesma cousa, cando os xuízos particulares son subxectivos por definición. Vamos: que son mentira.

E é que as verdades son máis duras que as mentiras, por iso nos sae a conta enganar e enganarnos a nós mesmas. Por iso desexamos xuntarnos en Nadal con xente á que non vimos en todo o ano nin botamos de menos, por iso compramos agasallos por cumprir, por iso nos xuntamos arredor dunha mesa chea de comida a intentar esquecer os nosos problemas por un intre.

O difícil da verdade é atopala. E, despois, o realmente complicado é saber que facer con ela.

Nos últimos meses, miña irmá, profesora de educación infantil, estívome contando que tal lle ía a unha compañeira que dera a luz xemelgos. O proceso de reincorporación ao traballo, os retos de ser nai por partida dobre dunha sentada, as preocupacións e os medos que, sen coñecela, compartiamos. As súas tribulacións facían menos duras as miñas, porque cando estaba sobrepasada intentaba consolarme pensando que a miña filla era só unha, e que se esa descoñecida sobrevivira, eu tamén podía. Desde a distancia, axudoume a navegar a miña nova vida con ese humor negro chamizo que me caracteriza, e que consiste en torrar a verdade ata que as beiras do papel se retraen sobre si mesmas. Unha verdade queimada non é unha mentira, pero polo menos os bordos non cortan.

As últimas veces que souben dela, os seus bebés estaban a ter desenvolvementos moi dispares o un do outro. A verdade chegou tamén sen edulcorar: «Xa teñen nome para o que lle pasa a Mauro: é leucodistrofia». Non teño que explicar aquí o que é porque xa só o nome aterra. Pensei moito en como actuaría eu se a miña filla fose a que o padecese, como recibiría esa verdade por parte do médico. Pero poñernos na súa situación non deixa de ser unha mentira máis desas que nos contamos para intentar comprender o incomprensible: ninguén é quen de poñerse na pel desa nai, dese pai, dese irmán xemelgo. O lume do autoengano non ten combustible abondo para enfrontarse a situacións así.

Por iso, nestas festas, anímovos a seguir xogando ás mentiras, a seguir reuníndovos con xente esquecible, a seguir comprando agasallos que nunca ninguén usará, a seguir comendo eses menús de Nadal indixestos. Porque esas pequenas non-verdades de algunhas persoas poden ser as realidades únicas e irrepetibles doutras.

Anímovos a que soñedes con que ides ter unhas felices festas que non só durarán estas semanas, porque todos os días merecen ser celebrados. E tamén a que usedes un minutiño do voso tempo para asinar esta petición que me fixo chegar Iria, que así é como se chama a nai que está disposta a seguir soñando. Porque os soños son mentiras ata que os facemos realidade.

Felices festas todos os días.