A fama de gobernante moderado e bo administrador que o presidente da Xunta construíu no imaxinario colectivo da dereita non se corresponde coa realidade dos seus case trece anos de mandato en Galicia

A Coruña.- Feijóo é presidente de Galicia por unha operación de disparo amigo similar á que agora pode levalo de novo a Madrid. Foi no ano 2003, apenas tres meses despois do afundimento do Prestige. O entón vicepresidente da Xunta José Cuiña, delfín de Manuel Fraga, tivo que dimitir despois de que a dirección nacional do PP filtrase que unha das empresas da súa familia vendera á Xunta material para limpar as praias de chapapote.

Ao contrario que agora Isabel Díaz Ayuso, e a pesar de que non quedou acreditado que a venda xerase beneficios, Cuiña non tivo entón máis remedio que marchar. E Feijóo, que ocupaba entón a presidencia de Correos, desde onde pilotara a privatización da empresa pública, acudiu á chamada do José Manuel Romay Beccaría para facerse coa vicepresidencia galega. Era un dos protexidos de Romay, o ex ministro de Sanidade con quen se iniciou en política uns anos antes. Romay tardo pouco en convencelo, como pouco tardara uns anos antes en lograr que aquel funcionario gris do corpo de letrados da Xunta se afiliara ao Partido Popular e ascendese ao posto de secretario xeral na súa consellería.

Un dos maiores maiores méritos de Feijóo (Os Peares, Ourense, 1961) reside probablemente na súa capacidade para dotarse desde entón dunha imaxe pública de político honrado, conciliador e capacitado para a xestión pública, o que o axudou a ir subindo banzos na súa carreira, pero que dista moito da realidade.

As políticas que desenvolveu o PP en Galicia durante os seu case trece anos á fronte da Xunta desmenten a súa fama de conservador moderado e apuntan máis ben a un neoliberal de libro. Dos resultados destas, ademais, pode deducirse que tampouco é o gran xestor que imaxina o electorado do PP fóra de Galicia. E das súas fotos compartindo iate e vacacións co narcotraficante Marcial Dorado, cabe establecer que non sempre soubo estar no lugar e no momento adecuados.

Aquelas imaxes, que foron incautadas pola Garda Civil nun rexistro na mansión de Dorado, tomáronse a mediados dos anos noventa, cando a consellería de Romay contrataba a subministración de combustible para a calefacción dos hospitais e as ambulancias do Servizo Galego de Saúde (Sergas) coa empresa de gasolineiras de Dourado, que tamén fornecían de gasóleo ás planadoras e camións cos que o narco transportaba tabaco, haxix e cocaína.

O de Dorado con Feijóo –lembremos, secretario xeral daquela consellería– non foi unha relación puntual froito dun erro de cálculo, senón unha amizade anella cun tipo ao que toda Galicia sabía relacionado co contrabando e o tráfico de drogas. Pero el soubo manexar a situación sen que lle custase nin un voto. Ao contrario. As fotos fixéronse públicas no 2013 e tres anos despois Feijóo obtiña a súa terceira maioría absoluta con case 677.000 sufraxios, 23.000 máis dos que lograra nas eleccións anteriores ao escándalo.

Sobre ese apoio popular permitiuse desenvolver políticas con enormes recortes e custos sociais que, con todo, non parecen pasarlle factura. Nestes anos Feijóo pechou un de cada dez colexios públicos, eliminou a gratuidade dos libros escolares e limitou neles o uso do galego, mentres ampliaba as subvencións aos centros privados concertados. Tamén pechou unha de cada dez camas de hospital, mentres multiplicaba as privatizacións con concertos con empresas como Quirón e Hospitales de Madrid, que desembarcaron en Galicia á vista do enorme lucro que podían obter grazas ao negocio que lles ofrecía a Xunta.

«A pesar de que provén do sector público, el non cre no público. Considera que a xestión privada é moito máis eficaz, flexible e simple. Pensábao hai anos e creo que o segue pensando agora», asegura un avogado que compartiu despacho con Feijóo nos servizos xurídicos da Administración autonómica.

Despois de trece anos, o índice de pobreza na comunidade supera o 22%, con máis de 597.000 persoas pobres, segundo os últimos datos da Rede Europea contra a Pobreza. Delas, máis de 312.000 son mulleres. A desigualdade no Estado español ten rostro de muller que vive na terra onde goberna Feijóo: as mulleres cobran as segundas pensións máis baixas de todas as comunidades autónomas, 836 euros de media, case 300 euros por debaixo do que perciben os pensionistas homes.

Con Feijóo desapareceu o sistema financeiro galego: caeron o Banco Pastor, o Banco de Galicia, o Banco Gallego, o Banco Etcheverría… E desapareceron as caixas públicas, Caixa Galicia e Caixanova, sometidas a un proceso de fusión e privatización forzado e auspiciado persoalmente por el que custou máis de 8.000 millóns de euros ao erario público e cero euros ao seu comprador, o banqueiro venezolano Juan Carlos Escotet, quen obtivo beneficios con elas desde o primeiro exercicio.

Abanca converteuse no principal soporte financeiro da Xunta, que acaba de premiar a Escotet cunha licenza para unha universidade privada, cuxo reitor é o irmán do banqueiro, coa oposición das tres universidades públicas galegas. Abanca segue gañando diñeiro –323 millóns netos o ano pasado– pero segue destruíndo emprego e pechando oficinas nas zonas rurais e nos barrios desfavorecidos. Aínda así, Feijóo acaba de concederlle unha subvención de tres millóns de euros para que substitúa sucursais por caixeiros automáticos.

A contestación social contra a exclusión financeira é ampla, como o son as protestas contra os recortes en sanidade ou educación, as dos alcaldes que non son do PP contra a discriminación na repartición de fondos autonómicos ou contra os megaparques eólicos proxectados pola Xunta, preto de 300, en zonas protexidas ou demasiado preto de núcleos habitados cuxos habitantes se atopan desamparados.

Con Feijóo multiplicáronse eses parques que enriquecen as eléctricas enviando a enerxía fóra de Galicia, pero o país desindustrialízase ano a ano e a Xunta nin sequera pode evitar que empresas electrointensivas, como Alcoa, o abandonen alegando que os esaxerados prezos da electricidade impiden que sexan competitivas, a pesar de que están literalmente rodeadas de aeroxeradores.

Outro dos méritos que caracterizan a Feijóo en contraposición coa súa imaxe pública é saber armar unha poderosísima e omnipresente maquinaria clientelar, modernizando a rede que herdou de Manuel Fraga, e que explica en boa medida a contundencia das súas catro maiorías absolutas consecutivas.

Os medios de comunicación privados con capacidade para abrir e conducir debates públicos reciben subvencións millonarias da Xunta mediante convenios da práctica totalidade das súas consellerías, mentres a oposición acusa a Feijóo de estar detrás da manipulación informativa dos medios públicos xestionados pola Corporación Radio e Televisión de Galicia, os sindicatos denuncian que os xornalistas críticos son purgados sen rubor algún.

Tamén hai purgas na sanidade con oposicións amañadas destinadas a situar nas xefaturas de servizo dos hospitais a médicos afíns ao PP, convertidos en mandos intermedios do partido que executan sen rechistar os recortes decididos nos despachos do Goberno. Nin sequera o Tribunal Superior de Xustiza de Galicia, cunha decena de sentenzas en contra desa estratexia xudicialmente censurada, lograron evitar que a maioría deses xefes médicos nomeados a dedo sigan nos seus postos.

O dedo de Feijóo situou en cargos de relevancia en empresas e institucións descentralizadas, con soldos moito maiores que os da Administración, a amigos, colaboradores e compañeiros de partido. O dedo non dubida nin sequera cando se trata de colocar a familiares. Un dos mellores exemplos de nepotismo é a súa propia curmá, a doutora Eloína Núñez. Feijóo nomeouna xerente da área sanitaria de Ourense ás poucas semanas de acceder á Xunta no 2009. E hai tres anos ascendeuna a xerente da área sanitaria da capital galega, que conta desde entón coas peores listas de espera cirúrxica da comunidade.

Feijóo é un gran xestor, pero un gran xestor da súa propia imaxe, que non debe confundirse coa de Galicia e que tampouco debe confundir aos simpatizantes, militantes e cargos do PP que pensan que el é a solución a todos os seus males.

É certo que Vox non existe en Galicia, pero porque a ultradereita xa está no PP de Galicia e na Xunta, que non moveu un dedo para recuperar o pazo de Meirás, declarado ben de interese cultural no 2008, e que só sancionou aos Franco cunha multa leve pola súa negativa reiterada a cumprir os prazos convidos de apertura do pazo ao público.

A mesma advertencia serve para quen cre que Feijóo é garantía de éxito para os que se arriman a el. A maioría dos concellos de Galicia –169 de 315– están rexidos por alcaldes que non son do PP, cuxo poder se basea sobre todo nas zonas rurais porque o PP tampouco goberna en ningún dos sete grandes núcleos urbanos da comunidade. Salvo en Ourense, onde o fai en coalición con Gonzalo Pérez Jácome, o alcalde imputado por corrupción. Das catro deputacións provinciais, a única en mans dos populares é a que preside Manuel Baltar, que depende, precisamente, do voto persoal de Jácome. As eleccións xerais de abril do 2019 en Galicia gañounas o PSOE. Na repetición electoral en novembro, a suma de PSOE, Unidas Podemos e Bloque Nacionalista Galego superou ao PP de Feijóo en case 300.000 votos. Feijóo só é sinónimo de vitoria segura para si mesmo.