«Éramos amores». Nun español tan bonito, faloume unha vez un ancián alemán. O home, pai dunha exnovia de cuxo nome non quero acordarme, explicábame emocionado o enamoramento esaxerado que, na súa adolescencia, tivera coa súa esposa. Os dous mozos naceran en Leipzig ao final da Guerra e alí, no Leste, atopounos o destino, cando os mandamáis mundiais decidiron guillotinar Alemania. O raparigo ao que chamarei Klaus, era arquitecto e quería construír marabillas. Ela, que aquí será Anne, era restauradora de arte. «Ich habe mich in die Restauratorin der Träume verliebt». (Namorei dunha restauradora de soños). Así lle dicía el; restauradora de soños. Queríanse como se quere aos vinte anos, sen paracaídas. Casaron e tiveron o seu primeiro fillo, Willy. Co tempo, aos poucos, Klaus e Anne déronse conta de que a órbita da Terra non a detén nin o amor. A represión na DDR facíase cada día máis insoportable e Klaus decidiu escapar ao Oeste. Se todo saía ben, mandaríalle chocolate e marcos alemáns para que ela pagase un avogado, que lles buscaría unha saída a través da antiga Checoslovaquia. Desde aquela tarde na que el cruzou a fronteira oculto no Mercedes dun antigo profesor e agora adiñeirado arquitecto en Frankfurt, pasaron dez anos. «“Wir waren Gelibte» (estabamos amorados). Recordo que Anne non se emocionaba tanto ao contarme esta parte da historia. Segundo ela, quedou polo seu fillo. Willy tiña dous anos e a súa nai tiña terror a que llo quitasen. Parece que unha fórmula infalible de control e represión era a ameaza de quitarlles os nenos aos disidentes. Durante toda unha década, Anne non tivo o valor de seguir o seu marido. Así é como mo contaba Klaus. Malia as circunstancias, por un tempo, fixeron por verse cada cinco ou seis meses. Atopábanse en Praga, en Rumanía, Albania, Polonia… Ao despedirse, el sempre lle suplicaba que non regresase, e ela afogaba en choro, pensando no destino do seu fillo. Así pasaron anos. Logo naceu a miña ex e supoño que a perspectiva de continuar vivindo con medo, deulle a Anne un impulso final. Por fin, unha noite de setembro de 1971, agarrou os nenos e esfumouse. No entanto, durante todos aqueles anos separados, Klaus nunca deixou de mandarlles paquetes con chocolates de praliné que a ela lle encantaban. Con todo, Anne nunca os abriu. Tiña tanto terror á Stasi, a policía secreta do réxime, que en canto recibía algo do Oeste, tirábao ao lixo. Contoume que houbo unha época en que todos eran espías. Os veciños denunciábanse, os esposos traizoábanse e os familiares desconfiaban uns dos outros. A política de terror transformounos. Anne non quería saber nada daquel asunto. Á fin e ao cabo, era restauradora de soños. Cada vez que Klaus a chamaba preguntándolle se recibira o seu paquete, se le gustara o chocolate, ela mentía. Xamais abriu ningún daqueles envíos. Con todo, dáballe tanta rabia enganar ao seu marido, que un día díxolle a verdade. Klaus e Anne contáronme esta historia unha decena de veces, e irremediablemente sempre que chegaban a este parte, interrompíanse. Non podían paran de rir. «Tirábaos ao lixo, ao lixo!». «Si, tirábaos por Willy, polos meus fillos, porque tiña medo da Stasi». Klaus facía entón un xesto teatral, erguíase da cadeira ou levaba as mans á cabeza gritando: «os praliné, recheos de centos de marcos alemáns, que me custaba tanto gañar, tirábaos ao lixo! ¡Tiraba o diñeiro!». Os dous rían; todos riamos a gargalladas. Por iso, aínda que hoxe se empeñen en recitar as mortes de anciáns coma se fosen a táboa de multiplicar, hai que recordar esas risas. Hai que facer memoria. Hai que abrir os diarios dos avós e escoitar atentamente os pais maiores. Hai que ler entre liñas. Porque aínda que non podamos darlles a despedida que merecen, tampouco podemos esquecer de que antes que números «foron amores», correron aventuras, enfrontáronse ao fascismo e, por nós, tiraron ata o diñeiro.