A Coruña.- O líder do PP, Alberto Núñez Feijóo, sostén que as listas de espera son «a verdadeira privatización da sanidade». E se se ten en conta a súa xestión en Galicia, o argumento ten todo o seu sentido, porque a deterioración dos servizos sanitarios durante os seus anos de goberno na Xunta correu paralelo ao incremento do negocio da sanidade privada na comunidade.
Cando Feijóo deixou o Executivo autonómico en maio pasado, máis de 360.000 persoas esperaban en Galicia por unha consulta dun especialista médico, unha proba diagnóstica ou unha intervención cirúrxica. Delas, 58.000 levaban máis de tres meses agardando, máis de 26.000 desde hacía máis de seis meses, e preto de 4.400, desde facía máis dun ano. Ao tempo, os hospitais privados admiten que esas demoras son o principal motivo que leva aos galegos para exporse un seguro privado de saúde para recibir atención médica.
O Servizo Galego de Saúde (Sergas) fai públicas as súas listas de espera dúas veces ao ano, e a última vez que o fixo foi en xuño de 2022. É dicir pouco despois de que Feijóo deixase o Executivo autonómico e seis meses antes de que el mesmo xactásese de que está capacitado para acabar con elas. Foi o pasado xoves, nun mitin en Cuenca. Asegurou que «a maior privatización da sanidade é non atender á xente», pero o que non dixo foi que as listas de espera se dispararon durante os seus trece anos en Galicia ata extremos que profesionais sanitarios, pacientes, sindicatos e oposición política consideran insostibles.
A demora media para probas e estudos, consultas externas e intervencións cirúrxicas supera con fartura os tres meses en varias especialidades das sete áreas sanitarias de Galicia
A demora media para probas e estudos, consultas externas e intervencións cirúrxicas supera con fartura os tres meses en varias especialidades das sete áreas sanitarias de Galicia. E hai casos inauditos: o dunha nena de 15 meses que leva máis de dez agardando en Santiago a que o Sergas lle faga o TAC que necesita para que os médicos decidan o tratamento contra a enfermidade ultrarrara que padece; a deriva de pacientes de urxencias a centros privados porque o Sergas non pode atendelos nos públicos por falta de medios e de persoal, ou o caso dunha muller de 90 anos á que lle deron cita para quitarlle unha escaiola máis dun ano e catro meses despois de poñerlla. Non son exemplos illados.
Na área sanitaria de Lugo hai que agardar máis de oito meses de media por unha ecografía de mama e nove por un estudo urolóxico. En Ferrol son case sete meses por un estudo alergolóxico, outros tantos por un respiratorio e case oito por un de soño. En Santiago hai que esperar máis de 230 días para unha ecografía de tórax e máis de 185 para un estudo otorrinolaringolóxico. Na Coruña son 179 días de media por unha endoscopia dixestiva ou unha exploración oftalmolóxica.
Unha consulta de neurociruxía demórase cinco meses na área sanitaria coruñesa. E en Ourense, unha intervención desa mesma especialidade retárdase 140 días. En Vigo hai que esperar 119 días por unha ecografía de tiroides, e en Pontevedra 137 por un estudo xenitourinario. Un neno ou un preadolescente de Santiago deben esperar 4,5 meses para operarse porque alí a agarda para unha cirurxía pediátrica son 139 días. Unha neurocirurxía atrásase en Compostelas unha media de 155 días.
As listas de espera aumentaron en toda Galicia durante os mandatos de Feijóo, e a situación se agravou tras a emerxencia sanitaria de 2020. En decembro de 2019, dous meses antes do confinamento polo covid, a espera media para unha consulta de especialista era de 41,5 días. Cando Feijóo deixou a Xunta dous anos e medio despois eran 54,8 días. Case dúas semanas máis.
Aínda é peor coas intervencións cirúrxicas. Se en decembro de 2019 se demoraban 53,9 días desde que o médico as ordenaba, en xuño de 2022 xa eran 75,6 días, é dicir tres semanas máis. Sucede igual con moitas probas diagnósticas: dos dous meses de espera para un estudo radiolóxico de diagnose fai catro anos pasouse a case tres meses. Se entón había que agardar 17 semanas por unha endoscopia, hoxe son máis de 19.
En paralelo á deterioración da sanidade pública, desde que Feijóo accedeu á Xunta en 2009 produciuse un incremento das operacións que realizan en Galicia os grandes grupos hospitalarios privados, como Vithas, Ribera, Quiron e Hospitais de Madrid (HM).
Un seguro privado
Segundo o último informe da Asociación de Hospitais de Galicia (Ahosgal), que agrupa aos centros sanitarios desas empresas, representan xa o 26,5% da atención especializada e hospitalaria da comunidade autónoma, co 28,5% das intervencións con hospitalización, o 40% de intervencións de cirurxía maior ambulatoria, o 29,8% das intervencións de urxencias, o 20,5% dos ingresos hospitalarios e o 25,8% das consultas externas.
«A tendencia crítica [da cidadanía galega] sobre a sanidade pública, aínda sendo maioritariamente favorable, apunta a un incremento da preferencia pola privada, ao contrario do que pasa en España», sinala o documento de Ahosgal, que apunta ás listas de espera como «a principal causa do descontento» co sistema de saúde xunto á «masificación das urxencias dos hospitais» públicos e o «pouco tempo que dedican os médicos aos pacientes».
Eses son, segundo os propios hospitais privados, «os principais motivos» polos que os cidadáns de Galicia «estarían dispostos a contratar un seguro de saúde privado».
A líder da oposición en Galicia, Ana Pontón sinalou o pasado xoves que a deterioración da atención nos centros sanitarios do Sergas non é casual, senón froito dunha estratexia política programada e executada conscientemente polo líder do PP e agora polo seu sucesor na Xunta, Alfonso Rueda: «Desmantelar o público para beneficiar o negocio privado». O secretario xeral do PSOE, Valentín González Formoso, acusa o Partido Popular de converter ao Sergas «nun Amazon sanitario».
No mesmo sentido manifestouse Borja San Ramón, coordinador nacional de Podemos Galicia, quen se reuniu o xoves con responsables de SOS Sanidade Pública, a plataforma de profesionais, usuarios, sindicatos e partidos que leva anos denunciando o desmantelamento dos servizos sanitarios da Xunta durante os gobernos de Feijóo e de Rueda, que presentou unha iniciativa lexislativa popular para frear os recortes e que celebrará unha nova manifestación o próximo 12 de febreiro.´
O portavoz da plataforma, Manuel Martín, criticou aos responsables da sanidade galega por negar que os hospitais públicos galegos estean colapsados. «Que vaian e vexan como se atopan. A hospitalización faise case xa nos corredores», dixo.