Este artigo tamén está dispoñible en: Castelán
Acaban de reabrir a mítica taberna Eligio de Vigo. O meu pai parou alí sesenta anos a tomar a chiquita, e de nena prestábame moito cando me levaba. Eligio, coa súa bata azul e o lapis na orella, facíame sentir importante porque aos fillos dos clientes sempre nos chamaba polo nome. Nunha das paredes que tanta arte vestiron vivía un loro que xamais dixo palabra, malia escoitar todo o día os mellores oradores da cidade.
Alí xuntábanse xornalistas, pintores, poetas, políticos e escritores, que cos anos fun recoñecendo. De adolescente bebín as miñas primeiras cuncas con Lodeiro, Mantecón e Laxeiro, tan xenerosos comigo en confianza e cariño. Pero a miña paleta de cores quedou incompleta: non cheguei a tempo para brindar con Lugrís. Polo Eligio tamén paraban Celso Emilio Ferreiro e Álvaro Cunqueiro, aos que lles sorría e roubaba as olivas do aperitivo sen saber quen eran. Lembro o día que don Álvaro nos mandou ir pintar a mona á rúa, á hoxe xornalista Begoña Fontenla e a min, por bailar entre os barrís da tasca. Recoñecín aquela cara na prensa unha década despois e, arredor dos meus quince, animeime a ler os seus contos.
A primeira aposta da Televisión de Galicia para serie dramática de ficción foi Os outros feirantes (1989), seis relatos extravagantes, adaptados polo guionista e director Xosé Cermeño, que cobraron vida na mirada do realizador Miguel Piñeiro e coa produción de Moncho Varela. Sentín orgullo da serie e admiración polo maior fabulador da literatura galega, a quen xa lle perdoara o desaire aos nosos pasos infantís de baile entre bocois.
Os outros feirantes deulle visibilidade na televisión autonómica que botaba a andar a máis de medio cento de actores galegos de teatro. Hoxe aínda conserva o encanto do primeiro día e cada capítulo reflicte o sentido do humor, as crenzas e as supersticións do rural galego tan presentes nos mundos máxicos e evocadores de Cunqueiro: un acerto da dramaturxia da serie, sempre respectuosa co enxeño e a retranca do escritor de Mondoñedo.
O primeiro episodio, Padín de Carracedo, interpretado por Xosé Manuel Olveira «Pico» e Ernesto Chao, conta a historia dun home que queda torto dun ollo e pon un de vidro violeta, cor de iris que herdan os fillos na fantasía cunqueiriana. En A orella dereita de Antón de Leivas, con Santiago Ramos e Sergio Pazos, a paixón aparece cando e onde menos o esperas: grazas a unha orella na que se escoita o son do mar. En O verdugo, con Alfredo Landa, Ángel Mora e Tuto Vázquez, asistimos á representación da maior comedia humana da Galicia rural. Buscamos a Isolda e a idealización dos grandes amores en Tristán García, con Gabino Diego, Luisa Veira e Vicente Montoto. Voamos a carón de Roque das Goás, con Andrés Pajares, Manuel Lourenzo e Susana Dans. E con Rossy de Palma e Gonzalo Uriarte cremos nos poderes de Hermelina da Ponte para facer aparecer lunares no rostro das mulleres.
A taberna serve outra vez viño de Leiro. O inspector Leo Caldas volverá beber o sentimentalismo do Eligio como en A praia dos afogados (2015), baseada na novela de Domingo Villar. O guionista da serie Gran Reserva (2010-2013), Eligio Montero -que se chama como a tasca porque o taberneiro era o padriño do seu pai-, poderá explicarlle a todos o seu nome diante dun par de cuncas. O loro, cando morreu Eligio, marchou vivir a casa de Begoña Fontenla. Se quixese, sería un gran cronista: coñecía todos os segredos políticos, culturais e humanos que alí se escoitaron. E narraría os relatos nunca escritos que Álvaro Cunqueiro fabulou entre grolos de ribeiro.
Este artigo tamén está dispoñible en: Castelán
