Presentan este sábado en Santiago o seu disco «De tu casa a la mía», con cancións en galego e castelán en homenaxe aos dous poetas

A Coruña.- A cantante e compositora galega Uxía Senlle e o cantante e arreglista gaditano Javier Ruibal presentan este sábado en Compostela o seu disco De tu casa a la mía, unha homenaxe a Rosalía de Castro e a Federico García Lorca que fusiona flamenco e sons do Magreb con música tradicional galega e melodías lusófonas con versos de ambos de poetas. O concerto será ás 20.30 no Auditorio de Galicia de Santiago.

Uxía leva máis de trinta anos de carreira musical con doce discos no mercado cos que renovou e actualizou o folclore tradicional galego, reconectándoo coas músicas populares de Brasil e Portugal. Recibiu recoñecementos como o premio da Crítica de Galicia 2016 e o premio ao mellor álbum de raíz dos premios da Música Independente de España por Meu canto. Colaborou con artistas como Martirio, Ugía e Carmen París.

Javier Ruibal é un dos máis renombrados cantautores andaluces, tamén con máis de tres décadas de carreira nos que fusionou flamenco, jazz, rock e músicas sefardíes e magrebís, noutra ducia de traballos que reflicten tamén a influencia dos poetas da xeración do 27. No ano 2007 recibiu a Medalla das Artes de Andalucía, e no 2017, o Premio Nacional de Músicas Actuais. No 2020 obtivo o Goya á mellor canción orixinal por ‘Intemperie’. Compuxo para Martirio, Ana Belén e Javier Krahe, entre outros, e cantou con Pablo Milanés, Joaquín Sabina e Celtas Cortos.

«Tanto Rosalía como Lorca eran intelectuais de altura, pero tamén eran músicos, luminosos, con luz propia aínda que tamén con recunchos escuros. Se vivisen hoxe, estou seguro de que serían cantautores», explicaba Ruibal o xoves pola noite, despois de terminar un dos últimos ensaios previos ao concerto. «Eu tamén destacaría o seu compromiso coa súa contorna, non só coa súa terra, senón coa xente desfavorecida que a poboaba. Iso está moi presente nos dous», engade Uxía.

García Lorca naceu en 1898, trece anos despois da morte de Rosalía de Castro, considerada unha das grandes pioneiras da literatura galega e precursora da poesía moderna en español. Lorca foi un gran admirador seu, e ata lle dedicou Canzón de cuna pra Rosalía Castro, morta, un dos seus Seis poemas galegos, escritos en 1935, un ano antes do seu asasinato a mans de falanxistas en 1936.

Ruibal e Uxía coñécense e colaboran desde hai anos, ambos tiñan ampla experiencia musicando a outros poetas e o proxecto de unir a Rosalía de Castro con Lorca xurdiu cando se expuxeron fusionar Galicia con Andalucía a través das súas respectivas tradicións musicais. «Desde la playa de Motril / hasta la Costa da Morte / bebí las aguas salobres / lo mismo es al sur que al norte», reza a letra da primeira canción do disco, ao que lle dá título.

«Á maioría dos galegos e á maioría dos andaluces tócalles beber auga salobre, somos emigrantes e iso fíxonos coincidir», explica Ruibal. «Non somos excluíntes, non construímos a nosa identidade en contra de ninguén, senón cunha actitude xenerosa. Respectamos ás nosas culturas e empatizamos e simpatizamos moito», engade.

Uxía coincide con esa valoración: «Andaluces e galegos atopámonos na emigración e estivemos sempre en contacto. Únenos que boa parte das nosas identidades se construíu fóra».

De tu casa a la mía gravouse nos estudos do Náutico de San Vicente do Mar no Grove (Pontevedra), unha das salas de concertos máis lendarias de Galicia e un lugar «máxico» segundo ambos os artistas, que agradecen explicitamente ao seu xerente, Miguel de la Cierva, acollelos con agarimo e dedicación. «O resultado é hiperemotivo, e iso tamén se ver reflectido no resultado final».

O disco, no que participan transita do sur ao norte e do norte ao sur da man dos poetas homenaxeados, contén letras en español e en galego e cancións nas que os dous poetas conversan con réplicas intercaladas dos seus versos. «As nosas voces camiñan xuntas e compleméntanse moi ben», di Ruibal, quen destaca que Uxía ten de andaluza «que é de dar un abrazo antes que dar a man. E no noso caso foi un abrazo inmediato que se vai facendo máis cálido co tempo».

Para a cantante galega, Ruibal tamén ten algo de galego, ademais do apelido. «A súa maneira de entender a vida celebrándoa, alegre e fiestera, pero á vez profunda, é moi galega. E a medida que vai coñecendo a nosa cultura, vaise facendo máis galego aínda», prosegue.

O concerto deste sábado, en formato acústico e que os autores definen como «intimista», conta coa participación do guitarrista galego Marcos Teira e do percusionista Javier Ruibal. No recital participan o percusionista portugués Quiné e o instrumentista brasilego Sergio Tannus.