A Coruña.- Os discursos de odio transmítense moitas veces como eses virus que invaden un corpo hóspede sen enfermalo. Un cre que está libre do mal, que non é machista nin racista nin ten nada contra o colectivo LGTBI, aínda que en realidade estea invadido por dentro dos mesmos patóxenos que logo infectan as relacións sociais, normalizando a discriminación dos inmigrantes, negando a violencia machista e amparando crimes tan atroces e inxustificables como o de Samuel Luiz.

As defensas dos dous presuntos asasinos de Samuel aos que se lles imputa ademais o agravante de discriminación por orientación de xénero, Diego Montaña e Catherine Silva, para quen se pide 25 anos de cárcere, utilizaron este venres nas súas alegacións finais argumentos tan groseramente homófobos e machistas que só a xenerosa presunción de que ambos ignoraban estar contaxiados do virus permite non titulalos como repulsivos e indecentes. Os outros tres avogados recorreron a cualificativos bastos, ata soeces, e mesmo alusións persoais para deconstruir a versión da Fiscalía e dos letrados da familia de Samuel e da acusación popular.

«Non entendo todo este folclore homosexual», chegou a dicir o avogado de Catherine Silva, Luciano Prado, cando tentaba explicar o sorprendente que lle resulta a acusación de homofobia contra o seu cliente, baseada no testemuño de polo menos unha persoa que asegura que o día dos feitos, na madrugada do 3 de xullo de 2021, escoitouna chamar a Samuel «maricón de merda!», pouco antes de que a súa entón parella a emprendese a puñadas con el nunha concorrida zona do coruñés paseo marítimo de Riazor. Trátase de Lina Fernández, a amiga de Samuel que o acompañaba na súa última noite e que tamén sinala á noiva de Diego Montaña como a persoa que lle impediu socorrer á vítima.

Catherine Silva sostivo en todo momento que non foi así, que non só non insultou nin agrediu nin obstaculizou o auxilio de Samuel senón que tentou que o seu exmozo non lle pegase, e que non ten nada contra os homosexuais, e si amigos e amigas gais e transexuais. O seu avogado podería ter limitado aí o exercicio do seu defensa, acudindo aos testemuños das testemuñas que, ao contrario de Lina, non lembran escoitar ao seu cliente insultando a Samuel, así como á negativa de todos os que, incluídos os peritos policiais, aseguraron que ela xamais tocou á vítima.

Prado, con todo, decidiu regodearse nesa homofobia ferinte e infecciosa, quizá, ou non, de maneira involuntaria: «Ser homosexual non ten nada de malo, pero non sei por que estamos a levar este xuízo con este folclore da homosexualidade», insistiu. Pouco despois, anunciou que instará a apertura dun procedemento penal contra Lina baixo a acusación de prestar falso testemuño durante a súa comparecencia.

Ese suposto folclore ao que se refire o avogado consiste en que a Fiscalía considerou que as penas por asasinato de Diego Montaña e Catherine Silva deben ser agravadas, porque da instrución e das probas testificales e documentais inferíronse indicios de que actuaron motivados pola condición que creron advertir en Samuel. A suposta xolda homosexual que deosta o letrado tamén se debe a que a acusación popular a exerce a Asociación para a Liberdade Afectiva e Sexual (ALAS) da Coruña, na que hai persoas con orientacións de todo tipo, non só gais.

Tanto o avogado de ALAS como os representantes da organización que asistiron á vista mantivéronse durante tres semanas nun discreto segundo plano, sen facer declaracións aos medios que esperan cada día ás portas da Audiencia Provincial da Coruña, ofrecendo unha actitude educada, cortés e respectuosa co resto das partes, coa prensa e co público, incluídos os dous acusados que non están en prisión –Alejandro Míguez e a propia Catherine– e as familias de todos eles.

Cruzáronlse na sala e na antesala de vistas, nos corredores da sede da Audiencia Provincial da Coruña, no exterior, nas rúas contiguas, no aparcamento onde case todos deixan o coche á primeira hora da mañá e nos locais de restauración que circundan a zona. En case un mes de xuízo non houbo nin un incidente, nin un cruzamento de malas palabras, nin un xesto, nin un reproche.

Aos cinco avogados dos acusados víuselles na mesma actitude, case sempre charlando animadamente cos seus clientes, as súas familias e en numerosas ocasións entre eles, algo lóxico debido a que comparten liñas de defensa en moitos aspectos do caso. E nos seus interrogatorios é igual de fácil observar que de cando en vez se contaxian mutuamente dos seus respectivos relatos.

Durante a súa conclusión final, o letrado de Diego Montaña, Luis Salgado, tamén deslizou algunhas premisas tinguidas de mal disimulada homofobia para xustificar que ao seu cliente se lle escoitase chamar maricón a Samuel cando iniciou o linchamento, e que despois, con este xa no hospital, se escusase, se é que iso pode tomarse como escusa, dicindo que era «un puto maricón». «Imaxínense que Samuel non era gai», propúxolle Salgado ao xurado, para engadir que, seguindo esa hipótese, o seu defendido teríao agredido de igual forma, o que probaba, por tanto, que non lle pegou por selo.

O avogado esqueceu, conscientemente ou non, que nin el, nin o xurado nin ninguén, nin sequera a familia de Samuel, poden afirmar que a vítima era gai, porque el, que era o único depositario do seu dereito para expresar a súa orientación sexual, xamais a manifestou. Nin sequera ao seu pai cando este lle preguntou expresamente por ela. Ningún dos máis de 80 testemuñas que pasaron pola vista se referiu á condición de Samuel, lóxico e razoable dado que non é iso, nin de lonxe, o que se está xulgando, por moi absurdo que pareza o ter que lembralo.

Salgado tamén negou que o seu cliente tivese motivacións homófobas recorrendo a argumentos do machismo máis contaxioso: «Cantas veces calquera de nós dixemos ‘Voute matar, fillo puta!’, sen que teñamos intención de matar ou nada contra as putas?», espetoulle ao xurado. Pouco antes, Luciano Prado deslizara argumentos tan ou máis rancios e casposos ca ese, como cando xustificou que Catherine non fixese nada en favor de Samuel e que ata gardase as pezas de abrigo dos seus agresores mentres estes o moían a paus.

Segundo o letrado, ela non podía formar parte da manda pola sinxela razón de que o que adoitan facer as mozas cando hai «unha pelexa» é «quedar chorando», mentres os seus noivos, estes si, asumen as actitudes violentas que, ao seu xuízo, lles corresponde. «O home normalmente é máis burricán, pero non o digo por machismo. Non son machista, de feito considero que as mulleres son máis intelixentes», espetou o avogado, diante os ollos a cadros de varias membros do xurado.

Durante as máis de tres semanas que durou a vista oral, este tivo que escoitar repetidamente o relato da horrible morte de Samuel con detalles, imaxes e narracións explícitas de difícil dixestión, como as da súa autopsia. Pero das 19 sesións celebradas desde o pasado 16 de outubro, quizá non houbese unha tan desagradable e brutana como a deste venres, na que só falaron as defensas para descualificar a versión da fiscal e as acusacións, con insinuacións homófobas e machistas como as citadas e con outras igualmente agres e despectivas : «É indecente», «son acusacións indignas», «non están a xogar limpo», «iso é demagoxia», «son afirmacións nesgadas», «que desvergoña!», «acusar é moi fácil», «trátase de condenar como sexa seguindo a versión oficial»…

«Queren envenenalos a vostedes de odio», chegou a advertir ao xurado o avogado de Alejandro Freire –exponse a 22 anos de cárcere–, David Freire, quen dedicou máis da metade da súa alegación non a contradicir as numerosísimas evidencias e testemuños que implican ao seu cliente, senón a torpedear o relato da Fiscalía. A súa intención era convencer ao tribunal de que, ao contrario do que desvelou a autopsia e certificaron os testemuños dos seis forenses que testificaron na Audiencia, a Samuel matouno un só golpe, e non a suma de decenas deles, propinado por un dos menores que xa foron condenados, tras un pacto coa Fiscalía que, segundo insinuou do letrado, oculta a verdadeira autoría do crime.

Como fixo desde que se iniciou a vista, Freire abundou na manipulación terminolóxica para tentan distorsionar diante do xurado que Samuel sufriu un linchamento, e referiuse a «a rifa», «a pelexa», «o forcexo»… Tamén negou que fose un crime grupal en manda o letrado de Alejandro Míguez –22 anos de petición de condena–, José Manuel Ferreiro, quen se comprometeu persoalmente diante o xurado pola inocencia do seu defendido. «Non estou neste caso para facer caixa, fíxeno noutras ocasiones pero non nesta», dixo. Ferreiro asegurou que se lle «saltaban as bágoas» pola suposta inxustiza das imputacións contra o seu cliente, que padecería un xuízo paralelo que o xurado dará por válido se o condenan. «É inocente, pero se me equivoco, fusíleno!», clamou.

O sistema penal español non contempla que os xurados fusilen. Nin sequera metaforicamente. Pero o símil, que apunta a que a pena imposta a un criminal nun xuízo xusto representa un linchamento semellante ao que padeceu Samuel, tamén parece contaxiosa. José Ramón Sierra, avogado de Kaio Amaral Silva, uniuse ao resto para negar a tese da manda, a pesar de que sostén que o seu defendido non formaba parte dela. Referiuse a el, literalmente, como «un chourizo parvo, un ladrón» de teléfonos que non merece os 27 anos de condena que as acusacións piden para el.

É arriscado atreverse a dicir quen hospeda a verdade: se os cinco acusados, que declararon no xuízo con plena liberdade para mentir, e os seus defensores, que tamén; ou as amigas de Samuel e dos presuntos asasinos, ademais das testemuñas presenciais e dos peritos policiais, médicos, forenses e técnicos, que compareceron no xuízo, todos eles baixo promesa ou xuramento de dicila.

O relevante radica aí, porque diso depende que Samuel e a súa familia obteñan a xustiza que merecen. Pero, con independencia de que o xurado falle nun e outro sentido, o verdadeiramente tráxico é constatar a facilidade coa que se transmite, mesmo no interior dunha sala de vistas, ese xerme de odio, que pode acabar enfermando a toda unha sociedade de violencia machista e homófoba a traves de hóspedes que, quizá non, ou talvez si, se saben infectados de patoloxías tan malignas.