A Coruña.- Cando a xuíza le di que pode poñerse de pé para explicarse mellor, Ibrahima levántase da cadeira, estende os seus brazos e narra con voz firme fronte ao xurado como recolleu a Samuel do chan e o arroupou para resgardalo da choiva de puñadas. Á vez que el sostiña e protexía ao rapaz, Magatte, ás súas costas, abría os seus en cruz, marchando cara atrás e facendo de escudo entre o mozo e a turba que o perseguía.

Ibrahima Diack e Magatte N’Diaye son senegaleses, chegaron a España en patera e cando a Samuel Luiz o mataron na Coruña no verán de 2021 non tiñan permiso de residencia. Aquela madrugada do 3 de xullo de 2021, camiñaban polo paseo marítimo, preto do seu domicilio, cando o viron ferido e indefenso no chan mentres un grupo de persoas o pateaba en plena avenida xunto á praia de Riazor.

Para dous inmigrantes en situación irregular con familias ás que alimentar no seu país, implicarse de noite nun altercado tan violento supoñía e supón un risco evidente. Porque a eles tamén podían pegarlles, claro, pero tamén porque non tiñan papeis, con todo o que iso implica. Aínda así, ningún dos dous o dubidou. Foron os únicos de entre todas as testemuñas da malleira que tentaron socorrer a Samuel.

«Había seis ou sete persoas dándolle patadas e puñadas»

Ibrahima e Magatte declararon este venres no xuízo contra os cinco acusados de asasinalo que se celebra desde o mércores na Audiencia da Coruña. Cando ocorreron os feitos tiñan 37 e 36 anos. Deben de medir preto de 1,90 ou máis. Son fortes, fibrosos e corpulentos. Custa pensar que nin sequera eles, coa súa altura e a súa envergadura, puidesen impedir que os agresores de Samuel acabasen a paus coa súa vida, e iso describe con nitidez a ferocidade e a violencia da manda que se asañou con el.

«Estaba só, tirado no chan, había seis ou sete persoas dándolle patadas e puñadas e nin sequera podía defenderse», relatou Ibrahima. Explicou que despois do primeiro tumulto, Samuel estaba malferido, sangrando e aparvado, e que case non podía camiñar. Levárono andando, case arrastrándoo, como puideron, para tratar de sacalo de alí.

Os agresores perseguíronos a empuxóns e saltos ao seu ao redor, mentres tentaban propinar á vítima aínda máis patadas e lapotes, algúns dos cales tamén os alcanzaron a ambos. Cando tentaron cruzar a rúa lle deronl o último golpe, que esborrallou a Samuel. “«Entón, os que nos perseguían escaparon», engadiu.

Golpe para as defensas

O testemuño de Ibrahima e de Magatte supón tamén un golpe para as defensas, porque pon en dúbida as súas versións exculpatorias e porque entre os dous identificaron con claridade diante o xurado a todos e cada un do acusados sentados no banco, a quen situaron como membros do grupo que atacou, perseguiu e deu caza e morte a Samuel.

Ibrahima, que camiñaba de costas a eles sosténdoo nos seus brazos, só puido distinguir a Alejandro Freire, Yumba, a quen outras testemuñas identificaron como a persoa que previamente tentara estrangulalo co brazo. Ibrahima foi contundente: «É ese de alí», dixo, apuntando co dedo e o brazo estendido á esquina do banco na que Yumba senta co seu avogado. «Quedei coa súa cara», aclarou.

Magatte, en cambio, recoñeceunos a todos. Ten sentido esa diferenza, porque, ao contrario de Ibrahima, que camiñaba de fronte dándolles as costas e protexendo a Samuel cos brazos, el si podía verlles as caras mentres lles pechaba o paso, andando cara atrás cos seus en cruz. Magatte sinalou primeiro a Diego Montaña, a Catherine Silva e a Kaio Amaral Silva, e acto seguido, a Alejandro Míguez e a Yumba. «Son todos os que están aquí», declarou.

Durante os seus interrogatorios, as defensas puxeron de manifesto coas súas preguntas que nin Ibrahima nin Magatte foran tan explícitos nos seus testemuños iniciais nin durante as rodas de recoñecemento, e pediron que se incorporasen á acta as súas declaracións diante a Policía e o Xulgado de Instrución, que ao seu xuízo contradinse coa declaración do venres.

Asístelles ese dereito, recoñecido na Lei do Xurado. O da Audiencia da Coruña deberá agora valoralas e decidir se teñen maior valor probatorio que o exposto nos interrogatorios da vista oral, algo que non adoita ser a norma nos procedementos penais.

«Se tivésemos papeis…»

Magatte e Ibrahima tamén explicaron por que non chamaran á Policía cando viron por primeira vez a Samuel mallado pola jauría, nin á ambulancia, despois, cando caeu ferido de morte e quedou de novo tendido na calzada, esta vez inconsciente. «Estaba cheo de sangue, sangraba por todas partes, tiñamos medo, nunca viramos nada así», xustificou Ibrahima. «Se tivésemos papeis, teríamos chamado á Policía. Pero non os tiñamos», resumiu.

Cando a manda dispersouse, entón si, varias persoas achegáronse a Samuel. Entre eles Alexander, un mozo que viu toda a persecución de lonxe e que non interveu porque tivo medo. Seguiuna a distancia, e por iso, relatou, non podía identificar a ninguén. Si apuntou que alguén rebentara unha botella dentro do embarullado tumulto, aínda que non soubo dicir se foi sobre o corpo de Samuel ou sobre o piso. «Lembro unha man levantada con ela e logo o ruído da botella ao romper», sinalou.

Nin Ibrahima nin Magatte escoitaron ou lembran ter escoitado iso. Tampouco a ninguén chamando maricón a Samuel nin proferindo insultos homófobos. O que supón certo alivio para as defensas, sobre todo as de Catherine e Diego, sobre os que pesa a agravante de discriminación por orientación sexual na acusación de asasinato con aleivosía e ensañamiento que lles imputa a Fiscalía.

«Maricón de merda!»

Si escoitou esa expresión Lina Fernández, a amiga que acompañaba a Samuel esa noite e xunto a Ibrahima e Magatte, a única persoa que arriscou a súa vida para tentar salvar a súa. Ela foi a primeira en declarar o venres, e narrou que se cruzaron polo paseo con Diego e Catherine, e que o primeiro ameazou de morte a Samuel cando creu que lle estaban gravando co móbil cando en realidade estaban a facer unha videochamada. Quen estaba alén era Vanessa, a entón parella de Lina, quen tamén testificou onte e que puido ver e oír o incidente ata que a videollamada se perdeu.

Lina asegurou que Diego e Catherine, que eran entón parella, dirixíronse a Samuel chamándolle «maricón de merda», e que a segunda non só non interveu para frear a Diego, como declarou o pasado mércores diaante o xurado, senón que a apartou e tirouna ao chan para impedir, precisamente, que socorrese á vítima: «Díxome: ‘Quita de aí, que non pintas nada!’».

Unha parella axudouna a levantarse do chan, e entón viu á manda sobre Samuel, que aínda seguía vivo cando apareceron Ibrahima e Magatte. Ela acompañoulles pero volveu ao lugar dos feitos porque o propio Samuel pediulle que buscase o seu móbil, porque se lle caeu ou llo quitaron. Foi a última vez que o viu consciente. A seguinte, apenas uns minutos despois, xacía inerme e sen coñecemento sobre o asfalto.

Valores humanitarios

Díaz días despois do suceso, o Goberno acordou regularizar a situación dos dous cidadáns senegaleses. E durante a vista deste venres, o avogado de Yumba quixo interrogar nese sentido a Ibrahima e a Magatte, pretendendo insinuar que ese recoñecemento aos seus actos podería condicionar os seus testemuños, aproximándoos ao relato da Fiscalía e as acusacións.

A maxistrada que preside o xuízo freou en seco ao letrado, polas razóns xurídicas e procesuais pertinentes. Aínda que desde o punto de vista moral tamén resulta difícil crer que esa liña teña algún sentido. Basta con ver a Ibrahima cos brazos estendidos, de pé e diante un xurado a miles de quilómetros do seu país, e imaxinando todo o que el e Magatte se xogaron por tentar salvar a vida doutra persoa. Non debe de haber unha imaxe que represente mellor o comportamento cívico e os valores humanitarios.