Agora que a miña condición de asalariada pública inunda a miña identidade e fai imposible que nin a máis mínima parte do meu ser sexa algo distinto a unha funcionaria, estou nun punto desde o que podo ver coa perspectiva suficiente os cinco veráns que pasei de intérprete no campo de traballo das Illas Cíes.

Os campos de traballo, se ben non teñen o nome máis atractivo do mundo, non deixan de ser voluntariados: os participantes poden pasar uns días co aloxamento e comidas pagas a cambio de participar nun proxecto beneficioso para a contorna e/ou a comunidade. No caso das Illas Cíes, como Parque Nacional que é, o traballo estaba enfocado a fomentar o respecto cara á biodiversidade das illas, manténdoas limpas e informando os visitantes de que non só estaban na Mellor Praia do Mundo^TM.. Cada verán, a campaña dividía o campo de traballo en catro quendas de once días cada unha (dúas en xullo e dúas en agosto). Eu non estiven en todas elas os cinco anos, pero si nun total de dazaoito. É complicado condensar esas dazaoito quendas nun artigo; é ademais a todas luces inxusto porque calquera resumo deixa fóra aspectos importantes da miña estancia, polo que penso que pode ser máis honesto esbozar imaxes dos meus veráns entre 2015 e 2019 que teñen como elemento común o escenario de fondo. Todo o silencio que hai entre cadro e cadro encargarase de enchelo ben a imaxinación do lector, ben a miña memoria.

O RUÍDO DO MAR E DAS ÁRBORES da cara norte da Illa de Monteagudo, na que nos asentabamos. A min arrolábanme e a moitos dos voluntarios contrariábaos, pero a todos nos servía como recordatorio de onde nos atopabamos. Algúns dos meus compañeiros de traballo facían referencia aos xeradores de enerxía como orixe do son pero a min paréceme unha falta de respecto estragar así o ton bucólico do asunto: arrolábannos o mar e as árbores e punto. Estes ruídos facíanse aínda máis evidentes cando retomabamos as nosas vidas fóra da illa e deixaban de estar presentes porque eran normalmente un indicativo de que outros máis propios do capitalismo tardío o acalaban.

RESULTA MOITO MÁIS DIFÍCIL despreciar a gaivota patiamarela nun entorno como as Illas Cíes, no que é evidente que o humano é unha especie invasora e elas a especia autóctona que debemos protexer. Asimílase paulatinamente que o problema é que non aprendemos a convivir con elas, simplemente lles roubamos o espazo. Síntese algo de vergonza por albergar estes pensamentos ao consideralos próximos aos dunha persoa que marcha a Bangladesh buscarse a si mesma grazas ás arcas familiares. Hai que convivir con esa vergonza, igual que coas gaivotas patiamarelas.

O RECIBIMENTO aos novos voluntarios cada quince días a carón da Praia de Rodas, o protocolario do asunto, o cansancio cara ao final do verán tras ter que coñecer e interaccionar con outras trinta (30) persoas como se fose a primeira vez. As ganas de non ter que falar con ninguén durante os próximos tres meses. O meu papel concreto de ter que integrar a xente estranxeira. A evidente decepción dalgunha desta xente who didn’t receive the memo e pensaban que viñan a un sitio tomar o sol nun hotel de cinco estrelas. Ser testemuña de como se ían dilatando as súas pupilas ao saber que ían que ter que limpar a merda allea, acampar e ducharse comunalmente. O entusiasmo do resto do grupo, que alivio, volvémonos librar do linchamento.

«POR FAVOR, non se pode voar unha cometa na praia, estamos nun lugar de especial protección de aves. Non hai papeleiras, hai que levar o lixo de volta. Non se pode dar de comer ás gaivotas porque non aprenden a cazar e morren no inverno. Non se pode coller area nin cunchas, ou quedamos sen praia. Hai carteis que indican que non se pode traspasar esa rocha de aí». Acabar descubrindo con auténtico pavor o que che gusta mandar e poñer os puntos sobre as íes. O uniforme de Amiga da Natureza domínate, es como a benemérita pero cun pingallo que di «Intérprete do Campo de Traballo das Illas Cíes» en lugar dunha arma.

A EXPERIENCIA de sentir unha rata subirche pola perna arriba, pasarche correndo pola cabeza, cruzar por diante. Notar como agatuña pola tenda arriba estando ti dentro, saber que entrou porque decidiu empregar o teu saco como váter, vela correndo polos canalóns das duchas, ver os voluntarios que pensaban que viñan tomar o Sol ao Ritz toparse con elas por primeira vez. As ratas, que máis podo dicir. Ratas. Especie protexida tamén.

OS BAÑOS NOCTURNOS na Praia de Figueiras sen sentir frío ningún porque podía máis a emoción de se bañar con ardora. Logo de cinco minutos, pasaba a emoción e sentías o frío. Ah, pero xa podías dicir que o fixeras. Agora que o penso, podías dicir que o fixeras igual e quedar na area, nun sitio preindustrializado como son as praias das Cíes a luz é escasa. Quen o ía saber.

O RUÍDO DOS EUCALIPTOS semellaba o de portas mal engraxadas pechando, e a min fascinábame escoitalos pola noite mentras paseaba por carrouchos sen iluminar porque un pouco fan das pelis de terror malas unha sempre foi. E que é máis terrorífico e cutre que estar nun parque nacional galego e que haxa eucaliptos xigantes? Poucas cousas.

PRESENTAR unha obra de teatro en galego para os cativos de turistas estranxeiros. «Qué bien, una pena que no esté en castellano o en inglés». O estudo sociolingüístico que nunca fixen porque me dá moita preguiza o traballo de campo e total as miñas conclusións de brocha gorda acaban sendo as mesmas: a min non me importa que sexan monolingües, pero que non se lles note.

A VOLTA Á CASA, o tráfico, poder ir ao baño sen ter que peregrinar ata a caseta habilitada, a ausencia de ratas, mirarte ao espello e que non che devolva a mirada unha nena recén chegada da Guerra de Kosovo. Ter que te enfrontar á fin do verán e a volver á casa. Decatarte con sorpresa de que tes que afacerte de novo a non estar rodeada de xente. Encarar un novo curso e unha nova época de incerteza e precariedade laboral. Botar de menos as illas e a xente que as habitou contigo. Esperar de novo polo verán.