A apatía coruñesa

Este artigo tamén está dispoñible en: Castelán

Escribe Sonia Vizoso en El País que os dous cidadáns senegaleses que defenderon a Samuel Luiz cando o mataban a golpes na Coruña, «foron as dúas únicas persoas dos moitas presentes na zona que saíron en defensa do novo». Ibrahima e Magatte aínda non son coruñeses, pero pronto a cidade «onde ninguén é forasteiro», os nomeará fillos adoptivos. Fenomenal! Un aplauso para estas persoas que tiveron a coraxe, a decencia e a valentía de intervir, interpoñéndose entre os golpes dos asasinos e Samuel Luiz. Xogáronse a vida por alguén ao que viron mallado e linchado por unha jauría humana.

A escena brutal que viron Ibrahima e Magatte, segundo di El País e o sentido común dos que coñecen a noite da fin de semana do Riazor coruñés, contemplárona tamén moitas persoas presentes na zona. Pero todos eses cristiáns de ben decidiron non mover un dedo, nin achegarse a defender a Samuel. Non sería xusto, nin bonito, pensar que a cidade herculina é a única que padece desa desidia ou covardía «do non te metas», «do que dirán», «do segue camiñando», «do a ti páganche para poñer un selo ou tatuar un número, non para pensar», «do eu lavo as mans, só pasaba por alí ou facía o meu traballo», que loxicamente non é un atributo exclusivo dos habitantes desa esquina do norte. Estaría bo que só houbese covardes e lambecús no lugar onde nacín.

Con todo, dicía Hannah Arendt que os nazis tampouco eran monstros, senón persoas como vostede e coma min, como os asasinos de Samuel ou como os coruñeses que o viron correr e que, seguramente, ata lle fixeron un vídeo sendo perseguido ou lle sacaron unha foto, que agora mesmo debe repousar nas entranas dalgún iPhone dentro dun bolso monísimo, disposto na mesa dunha terraza impoluta e ben iluminada da cidade de cristal.

Todo o asunto do desinterese e a abulia das testemuñas do crime desa funesta noite lembroume o caso de Kitty Genovese, unha moza que morreu asasinada en Queens, NY, en 1964, mentres algúns veciños a escoitaron gritar de madrugada, pedindo axuda, cando o seu asasino se tomaba o seu tempo pespuntándoa a puñaladas. Aínda que entón, segundo publicou inicialmente o New York Times, foron ata 38 veciños os que oíron os seus berros pedindo auxilio, pero ninguén fixo nada, máis tarde descubriuse que mesmo o NYT comete erros intencionados e sensacionalistas. (Quizais unha explicación á metedura de pata do oráculo do xornalismo fose que a sección metropolitana do diario estaba dirixida naquel momento por A.M. Rosenthal, un xornalista xudeu que, ao cubrir a liberación de Alemaña durante a Segunda Guerra Mundial, contemplara o resultado da indiferenza dos cidadáns do común fronte ás atrocidades do nazismo).

Ao final esclareceuse que non foran tantos os veciños indolentes. De calquera modo, a polémica provocada polo gazapo do diario neoiorquino sobre a apatía das «38 testemuñas» no asasinato de Kitty Genovese, converteuse nun tema de investigación nas universidades de psicoloxía máis prestixiosas dos EE. UU. O denominado bystander apathy (a apatía do transeúnte) fíxose tema de estudo e durante décadas investigouse o porqué a xente intervén ou non cando é testemuña dunha inxustiza. A través de decenas de experimentos, basicamente chegouse á conclusión de que o ser humano reacciona e actúa diante dunha emerxencia ou un atropelo soamente cando ve que outra persoa do seu grupo o fai. Se ninguén do grupo fai nada, se difumina a responsabilidade e nin unha alma se involucra. Pero se alguén grita: «Deixen de pegarlle!», outros gritarán. Se alguén intervén, outros o farán.

Levo meses pensando por que esa madrugada, na Coruña, a pesar de que Ibrahima e Magatte, se meteron a defender a Samuel Luiz, ninguén máis o fixo. Moitos pasaron de longo ou, seguramente, contemplaron a persecución e a matanza impávidos, mentres os dous senegaleses se xogaban a vida. Segundo a teoría do bystander apathy, alguén máis tería que ser motivado polo comportamento dos africanos e debería intervir. Pero ninguén se moveu. A única explicación que se me ocorre, é que os transeúntes coruñeses non consideraron a actuación dos dous senegaleses, Ibrahima e Magatte, como suficiente motivador para unirse á defensa de Samuel Luiz, porque tampouco os viron como xente do seu grupo.

Este artigo tamén está dispoñible en: Castelán

cool good eh love2 cute confused notgood numb disgusting fail