Houbo un tempo no que non tivemos medo ás palabras. Cando chamamos ás cousas polos seus nomes, o mundo era máis sincero e menos traizoeiro. Non obstante, durante anos, aínda que sabemos que as palabras teñen un peso inconmensurable, optamos por non usalas correctamente. Sempre conseguimos o peor do estilo americano. Os medios de comunicación e a dereita española parécense cada vez máis ao fascismo americano. Decidimos que fai menos dano botar mentiras, como as granadas de man, ata que se cumpran ou nos rebenten, que dicir a verdade. O totalitarismo é un récord batido, repite unha falsidade unha e outra vez, subindo o volume, lavando a pouca cabeciña de moitos e incitando á acción violenta.
Historicamente, unha premisa tan sinxela sempre tivo resultados extraordinarios. Esa é a razón pola que Twitter, FB, Instagram, Parler, etc. cancelaron as contas de Trump. O presidente fascista utilizou estas plataformas para comunicar mentiras e fomentar a revolta popular. Aínda así, o peche dos seus taboleiros xerou unha controversia sobre a liberdade de expresión. O que pasou o día 6 en Washington non foi desorde, vandalismo o disturbios (riots, segundo a maioría dos medios estadounidenses), senón un golpe de estado, un acto de traizón con vítimas mortais, un delito federal castigado con prisión ou a pena máxima (que agora grazas a Trump, pode ser proporcionada por un pelotón de fusilamento). Iso é o que di a lei dos Estados Unidos.
Sorprendentemente, no canto da inmediata destitución e detención do líder dos golpistas por sedición (incitación e sublevación contra o goberno), ata o momento só pecharon o seu perfil nas redes sociais. Ademais, foron as empresas privadas, non as autoridades estadounidenses, as que tomaron o estertor do neo-nazi. O arrepiante é que moi poucos políticos republicanos condenaron o golpe. A maioría deles continúan referíndose aos feitos como un exemplo do abuso de liberdade de expresión, condenando a violencia, pero non o feito innegable de que o que pasou foi un golpe de estado contra o goberno. (Vox tampouco denunciou o asalto ao Capitolio).
O fascismo de Trump é básico. Por un lado está o uso da estética. Xa nos anos 20 do século pasado, os encapuchados de KKK vestían túnicas de aspecto relixioso para santificar os seus rituais de linchamento. Os nazis distanciáronse da vulgaridade das súas masacres, vestindo os impecables e elegantes uniformes, feitos polo xastre do réxime, Hugo Boss. En 2017, en Charlotesville, o Alt-Right de Trump levaba pequenos vestidos dominicais, con pantalóns caqui e polos brancos. O asalto ao Congreso tamén foi un espectáculo de símbolos. O trumpista disfrazado de pioneiro, un Daniel Boone folclórico, «patriota de 1776» coa pel e os cornos dun bisonte, o peito no aire e a cara pintada; tipos uniformados como as forzas especiais de asalto, a bandeira do sur (que por primeira vez na historia do país entrou no Congreso), etc.
A estética, a apropiación das cores da bandeira americana (como fai o voxismo coa española), o uso dunha lingua orwelliana para referirse a feitos probados («revolución, salva o país»; o fascismo español falando do «toma» do Congreso dos Deputados de 2016 e non do verdadeiro golpe do 81), a linguaxe mafioso e bélico (˝¡Atópame 11.000 votos!», «Paremos o roubo, os débiles non gañan batallas, isto é unha loita» ou o voxismo de «Defendamos España»), e a eterna negación da realidade, conforman as ferramentas do fascismo. Ante tantas parvadas, temos a discreta opción de usar as palabras de xeito responsable de novo. Algo tan accesible, sinxelo e básico como poñer un flotador. Se a dereita española defende a Franco, é fascista. Se os militares xubilados falan de asasinar millóns de españois, os cabaleiros deberían ser reprochados ipso facto polo rei, xefe das forzas armadas (se non, o que está en silencio concede). Se calamos ante excesos autoritarios, falando dos fascistas como se foran respectables señores e convertendo o totalitarismo nun doce inofensivo, calquera día imos espertar coa democracia polos nocellos e unha pistola de matón na cabeza. O do Capitolio foi un golpe de estado, igual que o de Tejero. Tivemos a sorte de que ambos fallaron, pero parafraseando a Karl Popper, non se pode tolerar a intolerancia.
Como o barril dun revólver, que pode xirar tanto á dereita como á esquerda, o paradoxo de tolerancia de Popper é unha curiosa premisa que si a poñemos en práctica, denunciando e pechando o púlpito dos fascistas, pode salvarnos a vida. Non obstante, aínda que os nazis asasinaron sistematicamente a millóns de seres humanos e ao réxime franquista centos de miles, estes días hai un apaixonado debate nas democracias occidentais sobre se pechar o micrófono do Trumpismo non estará suxeito á censura das Big Tech, esquecendo que a única plataforma que nos daría o fascismo sería un andel para instalar a nosa forca.
