Non mo tomen a mal. Non é nada persoal. Nin sequera é froito dun calentón provocado polos recentes acontecementos, ou máis ben polas reaccións a eses acontecementos. Nin polas reaccións aos acontecementos de hai xa bastante. De feito, víñao pensando tempo atrás, pero o destes días, e o que virá, determináronme a dar testemuño, como din nos realitis, ou botar os meus versos do alma, que reza a letra máis coñecida de «Guantanamera». Non se ofendan, pero o caso é que estou sopesando se quitarme de español. Ser español é moi canso e moi esixido, e na hoxe en día é unha actividade que esixe dedicación full time.
Recoñezo que posiblemente teña un déficit de espírito patriótico, no sentido que lle daba Bernard Shaw de que era a convicción de que o teu país era superior a todos os demais porque naciches nel. Pero é que creo que non é lóxico sentirse orgulloso de algo que non elixiches nin conseguido, senón que che tocou. Podes estar contento de ser louro, ou de ser alto, de nacer nunha parte do mundo na que a esperanza de vida supera os 55 anos, pero orgulloso? Tampouco confundan a miña falta de patrioterina en sangue coa misantropía. Estou moi a gusto onde estou, e coa xente coa que estou, todo iso coas naturais excepcións. Supoñeríame unha auténtica traxedia ter que ausentarme para sempre (aínda que a un par de anos non diría que non). É dicir, non quero facer un Cristina de Borbón: non quero «que acabe todo isto para non volver pisar este país». E claro que estou orgulloso de que en España exista unha educación e unha sanidade públicas e universais, todo o mellorables que se queira, pero máis que boas; como o estou do espírito solidario da xente ante as traxedias, do índice de doazóns… Iso si son cousas que conseguimos entre todos.
Pero non me agrada ser o responsable alícuota dunhas institucións trufadas de salteadores, escolleitos e ratificados polos meus concidadáns no seu libre albedrío. Nin ter unhas moi altas instancias capitaneadas, todas e cada unha, por señores que non superarían ningunha ITV ética ou legal nun país da contorna ao que creemos pertencer. E sufrir, en xeral, unha das clases dirixentes máis torpes, mentireiras, manobreiras e rapaces ao norte do ecuador. Non me gusta que os empregos que promoven esas preclaras clases sexan os de camareiros para atender turistas, como antes foron os de peóns de albanel para levantar casas para que os bancos desen créditos, mentres os mozos preparados coa suor das súas frontes, os aforros das súas familias e os nosos impostos emigran como emigran as cegoñas en pleno cambio climático: para non volver. Nin que as festas tradicionais se converteran en aquelarres de alcohol mal destilado e peor bebido, con dose de ruído ídem. É dicir, nin me seduce o presente nin o probable futuro.
Sei que todo iso é soportable cunha certa práctica de encollemento moral de ombreiros e unha dose matutina de actitude asocial (e unha boa racha de resultados electorais, dirán os optimistas). O que esgota a barriña da paciencia é vivir nun estado de alarma xeneralizado na que calquera nimiedade é un problema e os problemas de verdade trátanse coma se fosen nimiedades. Aguantar unha sempiterna situación de cable azul ou cable vermello na que estamos ao bordo do colapso da civilización tal e como a entendiamos (no caso de que entendamos algunha vez que é iso). Unha situación que che impide abrir os xornais e acender as televisións por temor a que se produza a invasión dos ladróns de mentes. deducirían que a min o que realmente mátame é máis ben «o español», pero como unha cousa e outra as uniu o DNI ―algo que, por certo, non elixiches, salvo que nazas fóra― ata que a morte os separe, segundo un argumento moi usado estes días, pois iso é o que hai. Non pretendo deixar de pagar impostos nin renunciar aos deberes nin aos ―cada vez menos― dereitos derivados de ser nado e residente en territorio DNI. O que reclamo é non sentirme concernido e esbozar un interesado e curioso sorriso de foráneo cando, por exemplo, escoito a Soraya Sanz de Santamaría dicir que non viu nunca nada tan antidemocrático como o que sexa, tendo na casa o que ten.
Gustaríame ser irlandés, porque o que teñen conseguírono a pulso, sen desgraciar a ninguén coa escusa de civilizalos ou ensinarlles a explotar as súas riquezas naturais. Ou dalgún país nórdico, ou ata desas pequenas nacións de Europa Central de historia un tanto acelerada, aínda que aí xa empezamos a ter esqueletos nos armarios, e non sempre da familia. Pero iso supoñería algo tan pouco reconfortante como intentar sobrepoñerse a unha relación conxugal errada botándose por despecho a un enlace matrimonial con alguén vagamente coñecido. Descarto o Reino de Redonda ese que rexe Javier Marías, porque non vexo no horizonte un posible ofrecemento (aínda que o atrabiliario deste texto quizá me fixo merecedor dos papeis de residente temporal) e, sinceramente, porque tamén me pasa como a Mark Twain, que prefería o ceo polo clima e o inferno pola compañía. Así que mellor botar man dun deses pobos aos que a historia sepultou.
Eu varrería para casa e propoñería Galitzia, a Galicia dos Cárpatos, esa terra de ninguén e de todos, entre Polonia, Ucraína, Eslovaquia, Hungría e Romanía, a patria de orixe de Billy Wilder, que foi principado e reino antes de acabar esmagada pola II Guerra Mundial e logo repartida entre os vencedores. Pero teño a íntima presunción de que quizá a alguén lle pase o mesmo que a min e se apunte, ou sexa que mellor unha opción menos personalista. Por exemplo os khazar ou jázaros. Os jázaros, que estaban asentados na ribeira norte do mar Caspio e eran aliados de Bizancio, foron o único imperio que tivo a orixinalidade de escoller como relixión a xudía, no século IX, para desaparecer de forma misteriosa nas néboas da Historia no X. Un hipotético pasaporte jázaro non molestaría a ninguén, porque nada terían que reclamar os seus posuidores nin os seus descendentes. Anímense. Eu, parafraseando a Manquiña en Airbag, déixoo, isto de ser español é moi estresante.