A Coruña.- Unha das primeiras medidas que adoptou Alberto Núñez Feijóo cando chegou á presidencia da Xunta na primavera de 2009 foi eliminar a gratuidade dos libros de texto que implantou o Executivo autonómico de coalición de PSOE e BNG.

Durante a campaña electoral que lle deu a súa primeira maioría absoluta, o hoxe candidato do PP á presidencia da Xunta prometera que os recortes que ía facer coa escusa da crise financeira non afectarían ás clases medias e baixas. Non foi así.

O 14 de agosto de 2009, só catro meses despois da súa investidura, o Diario Oficial de Galicia publicou unha orde da Consellería de Educación que acababa coa gratuidade dos libros escolares no ensino público.

O novo Executivo autonómico ideou un sistema que supostamente apoiaba aos fogares máis desfavorecidos: axudas de 180 euros para familias con dúas ou máis fillos e ingresos anuais por baixo dos 21.600 euros, e para familias monoparentais con menos de 12.000 euros anuais.

Feijóo eliminou a gratuidade dos libros de texto nada máis chegar á presidencia da Xunta en 2009

Na práctica, iso supón que, por exemplo, unha parella con dous soldos de 800 euros mensuais en 14 pagas ou unha nai ou pai solteira/o cun salario de 900 euros quedaban excluídas das subvencións. Desde entón, pasaron catorce cursos nas que máis do 70% das familias galegas quedaron á marxe de calquera axuda para a compra dos libros que os seus fillos e fillas precisan para ir ao colexio ou ao instituto.

Cheque de 200 euros

O 1 setembro do ano pasado, a poucos días do inicio do curso escolar, Feijóo esixiu ao Goberno de Pedro Sánchez que entregase un cheque universal de 200 euros a todas as familias españolas con fillos en idade escolar con independencia da súa renda, para a adquisición de libros e material de estudo. Algo que el non fixo durante os trece anos que gobernou Galicia con plenas competencias en materia educativa.

«A política de Feijóo en Galicia resúmese en tres puntos: recortar investimentos en unidades educativas e en profesorado, empeorando as súas condicións laborais e salariais; apoiar ao ensino privado e concertado e golpear o uso do galego na educación pública», asegura Xesús Bermello, secretario nacional de Ensino da Confederacion Intersindical Galega, o sindicato maioritario nos centros da comunidade dependentes da Administración autonómica.

Segundo o anuario Datos e Cifras do Ensino non Universitario da Consellería de Educación, en Galicia había 31.375 docentes no ano 2009. En 2022, cando Feijóo renunciou á presidencia da Xunta para liderar o PP, eran 30.534, é dicir 841 menos. Ao 31 de decembro de 2008 estaban en funcionamento 1.246 centros escolares de titularidade pública. Hoxe quedan 1.082, un 13% menos.

Baixo os mandatos de Feijóo pecháronse o 13% dos colexios a pesar de que as matrículas creceron un 4,6%

O actual conselleiro de Educación, Román Rodríguez, xustifica o peche de colexios e a diminución do número de profesores na crise demográfica. Pero iso non concorda coas cifras que ofrece o Instituto Galego de Estatística. É certo que Galicia perde poboación e envellece ao galope, pero tamén o é que o número de alumnos e alumnas de infantil, primaria, secundaria, bacharelato e formación non diminuíu. Ao contrario, aumentou. Eran 364.129 en 2009 e hoxe son 380.917, un 4,6% máis.

En canto ao profesorado, Xesús Bermello tamén lembra a perda de poder adquisitivo dos docentes que provocou a decisión de Feijóo de rebaixarlles os salarios: un 15,4% entre 2010 e 2021. Ademais, Galicia foi o único territorio do Estado onde non se devolveron as pagas extras retidas entre 2010 e 2016, o que supuxo para os docentes unha perda de 6.500 euros de media por persoa.

Centros concertados

A política de Feijóo en materia educativa tamén se caracteriza polo apoio decidido aos centros privados concertados, que si puideron aumentar os seus persoais e crear máis unidades educativas porque entre 2009 e 2022 a Xunta aumentou tanto o número de concertos -131 máis nos doce anos de mandato de Feijóo- como o diñeiro que lles entregou. Mentres o orzamento da Xunta destinado aos centros públicos incrementouse en 18 millóns de euros neses doce anos, o dos centros concertados aumentou en 37 millóns.

Só no curso 2000-2001, a Xunta pagou 276,4 millóns aos centros privados, é dicir case vinte veces máis que o que destinou, con Feijóo na presidencia, a bolsas e axudas para as familias con fillos en idade escolar. Doce anos antes, a Administración educativa a cargo do Goberno de PSOE e BNG destinou a bolsas e bolsas 35 millóns de euros.

Queixas do persoal docente

Luz López Pérez, secretaria xeral de CCOO-Ensino en Galicia, lembra que moitos dos recortes de Feijóo tiveron como consecuencia «un aumento importante nas funcións burocráticas do persoal docente», pero subliña ademais a súa negativa para implementar leis estatais. «Un exemplo claro é a pouca ou nula importancia que lle están dando a Coordinación de Benestar, cando de todas é sabida a importancia da saúde mental na poboación en xeral e na adolescencia en particular».

Ademais, López lembra que aos interinos con dereito a cobrar os meses de verán non se lles están abonando esas contías desde 2012, que Galicia é das poucas comunidades autónomas onde os profesores seguen con máis horas lectivas que o resto, que non se rebaixaron as cocientes de alumnos por profesor… «Feijóo foi pioneiro en Galicia cos recortes en nome da crise e estes aínda perduran, e négase a recoñecer a débeda e tamén a negociar a devolución de todo o que nos arrebatou», conclúe.

Freo ao uso do galego nos centros escolares

Ademais de eliminar a gratuidade dos libros de texto, a segunda medida que adoptou Feijóo en Galicia en materia educativa nada máis chegar ao poder foi derrogar a norma do Goberno anterior que establecía que o 50% das materias que se estudan nos colexios e institutos da comunidade debían ter o galego como lingua vehicular. Desde entón, ningunha materia cientifico-técnica impártese nesa lingua.

Despois de13 anos de gobernos de Feijóo, o galego perdeu usuarios e un de cada tres novos non sabe falalo

Trece anos despois, os resultados están á vista: o idioma oficial de Galicia perdeu falantes e un de cada tres novos nin sequera sabe expresarse correctamente nesa lingua, segundo un estudo da Real Academia Galega.

No debate a sete entre os portavoces dos principais grupos parlamentarios no Congreso celebrado o pasado xoves en RTVE, o representante de Vox, Iván Espinosa de los Monteros, chegou a dicir que os pais galegos non poden elixir que os seus fillos estuden en español no ensino público.

Unha afirmación que non se axusta á verdade. Sucede todo o contrario. En Galicia só existe un centro escolar, privado e non concertado, que imparte todas as materias en galego.

Unha universidade privada, agasallo para Abanca

Onde tampouco se imparte ningunha materia en galego é na Universidade Intercontinental da Empresa (UIE), o centro privado adscrito a Abanca, a entidade financeira propiedade do banqueiro venezolano Juan Carlos Escotet.

Feijóo autorizouna coa oposición dos reitores das tres universidades públicas de Galicia -A Coruña, Santiago e Vigo-, dos sindicatos, do Goberno central, da oposición no Parlamento autonómico e, tamén, da de Lei de Universidades que o PP galego aprobou en 2013.

Esa norma establece que o catálogo de titulacións que poidan ofertar os centros universitarios privados que se instalen en Galicia «deberá ser complementario e non reiterativo respecto a as titulacións preexistentes e consolidadas no sistema universitario» da comunidade.

Feijóo autorizou a Universidade de Abanca, que incumpre a lei que prohibe aos centros privados duplicar titulacións

A Universidade de Abanca, cuxo reitor é o primo carnal de Escotet, ofrece catro graos -Administración e Dirección de Empresas, Administración de Negocios Dixitais, Enxeñería da Empresa e Enxeñería en Sistemas Intelixentes- con currículos idénticos ou similares aos que xa ofrecen nas tres universidades públicas.

Desde o curso 2022-2023,a UIE imparte esas materias en español e inglés, o que tamén vulnera a Lei de Universidades impulsada polo propio Feijóo, e que establece que «o galego, como lingua propia de Galicia, é o idioma de uso normal nas actividades das universidades», sexan públicas ou privadas.