Os aplausos á sanidade pública, os grandes esquecidos nos votos que logrou Feijóo

A folgada maioría absoluta do barón galego sorprendeu ao persoal que loitou en primeira liña fronte á covid-19. As mobilizacións sociais en contra das políticas do PPdeG parecían que marcaban un rumbo fixo cara ao fin de Feijóo na Xunta, pero terminou por converterse nunha mera utopía.

Alberto Núñez Feijóo revalidou o 12 de xullo unha cómoda maioría absoluta cos mesmos deputados que conseguiu en 2016. Os estudos demoscópicos xa o colocaban como o claro vencedor nas eleccións galegas despois de reforzar o seu mandato pola xestión da pandemia, pero unha pequena esperanza para as plataformas, asociacións e sindicatos que loitan contra a precariedade do Sergas asomou durante os primeiros minutos de escrutinio: unha ampla franxa botaba a Feijóo da presidencia, a mesma que terminou por encollerse e pecharse ata fixalo de novo catro anos máis na Xunta cun 48% de votos.

As protestas e denuncias polas carencias no Servizo Galego de Saúde (Sergas) teñen anos de vida e pouco antes do estado de alarma percorreran as rúas de Santiago de Compostela (A Coruña). Non era a primeira vez que a capital galega acollía unha manifestación multitudinaria en contra das políticas sanitarias do PPdeG, como tampouco a desacreditación da mesma polos populares, que a tomaban como unha campaña de desprestixio proveniente da oposición. As peticións das profesionais seguen sendo as mesmas que xa en 2019 se berraron en Compostela, pero aquel 10 de febreiro Feijóo atopábase na praza madrileña de Colón xunto a Cidadáns e Vox mirando para outro lado.

[Puedes seguir leyendo este artículo en castellano aquí]

A plataforma SOS Sanidade Pública, a que encabezou en febreiro esas concentracións, explica a este medio que a xente «agradeceu» durante o golpe máis duro do coronavirus o labor do sanitarios pero que Feijóo «soubo vendelo», xa que se aproveitou da situación galega porque o virus chegou tarde e baixo o estado de alarma, o que impediu a súa expansión. «Feijóo sabe venderse moi ben, a xente descoñece a privatización larvada que fixo», proseguen desde SOS Sanidade. Por exemplo, a entrega do Hospital Álvaro Cunqueiro á xestión privada ou o centro de Povisa (Vigo), un hospital concertado que recibe 75 millóns anuais do Goberno galego.

Unha das principais críticas dos colectivos de sanitarios e forzas políticas de esquerda é o recorte do 21% en Atención Primaria, un dos ámbitos máis castigados polo Sergas. A Consellería de Sanidade pon por bandeira que este 2020 Galicia conta co orzamento máis alto para a sanidade pública, uns 4.109,6 euros. O 32% do total, segundo a Xunta, destínase para Atención Primaria, pero o que non especifica é que nesa partida inclúese tamén o gasto farmacéutico de receitas, igualmente aquilo xerado por atención hospitalaria. Desta maneira, e de aí a que discrepen os médicos, a cantidade real que se destina é pouco máis dun 13%, que dista da cifra recomendada pola literatura científica para un sistema de saúde eficaz.

A falta de medios é visible día a día nos centros de saúde galegos pola sobrecarga de traballo para o persoal médico, que pode chegar a atender a 60 pacientes por día, e polas listas de espera eternas para os doentes de mesmo un ano, aliciente para que moitos terminen recorrendo á privada. De feito, o Sergas traslada unhas listas de espera con trampas, xa que, á hora de presumir do cortas que son, a Xunta contabiliza só ás persoas que posúen xa data fixa de atención e non a eterna cola de pacientes que están a esperar a ser chamados para programar a súa cita.

O colapso nos ambulatorios non termina por resolverse pola ausencia de contratación, por iso os que están nos centros traballan polos que faltan. Así mesmo, inflúe nisto a taxa de reposición, que supuxo que desde o inicio da crise en 2008 de cada 10 xubilacións cúbrase un só posto, medida que pretenden tombar plataformas como a Conferencia Intersindical Galega ( CIGA). A secretaria de CIGA-Saúde, María Abuin, explica a Público que o comportamento do voto nestas eleccións «non se corresponde coas demandas que se fixeron publicamente» e que a xente «non relaciona» a crúa situación nos centros de saúde con Alberto Núñez Feijóo, aínda que sexa máis que palpable.

En 2018, unha dimisión en bloque da área sanitaria de Vigo púxoo de manifesto. Foron 22 xefes de Atención Primaria os que abandonaron o seu posto para «dignificar a profesión» e a resposta do Executivo autonómico foi instar ó «diálogo» e comunicar que existía un problema de falta de médicos nas listas de contratación, xa que ante as malas condicións que lles ofrecen, prefiren buscar traballo fóra de Galicia. Algo similar ocorreu co peche do paritorio de Verín (Ourense), posto que unha das xustificacións da Xunta para a suspensión do servizo radicaba en que non había pediatras dispostos a acudir ao hospital comarcal, pero a orixe desa ausencia foi a falta de contratos dignos para as profesionais.

O mesmo esténdese para enfermería. A cociente de enfermeiras por cada 1000 habitantes sitúase en 8,8 na media europea, en España é de 6,5 e en Galicia aínda menor, nun 5,3, segundo o Instituto Nacional de Estatística (INE). De aí xurdiu a plataforma Enfermeiras Eventuais en Loita, que denuncian a concatenación de centos de contratos que poden ser dun día. A temporalidade increméntase cunhas oposicións que discriminan á promoción libre e priman ao persoal fixo, polo que as profesionais poden estar 20 anos opositando sen obter praza sendo penalizadas se non acoden a cubrir eses contratos.

Desde que Feijóo goberna hai 900 camas menos en servizo que hai unha década segundo datos do Instituto Galego de Estatística (IGE) e hai casos de mortes de pacientes esperando nos corredores do Sergas ou a unha ambulancia. Tamén, desde que goberna o PPdeG, Galicia leva nove anos sen un Plan de Saúde Mental. Á vez, a Xunta reparte 700.000 euros aos curas en hospitais, datos sobre os que pediu información este medio ao Goberno autonómico, pero dos que non obtivo resposta.

Cando a situación epidemiolóxica polo coronavirus melloraba en Galicia, Feijóo anunciou a repartición dun bono de hostalería para o profesional sanitario, segundo o popular, orientado a incentivar o consumo. Por todas as carencias, peticións e mobilizacións, o persoal que sustenta o Sergas rexeitou o premio e pediu á xente que os aplausos nas xanelas desembocasen nas urnas.

O triunfo de Feijóo baseado nos medios de comunicación

O martes 7 de xullo A Mariña de Lugo levaba un día de confinamento e quedaban cinco para as eleccións autonómicas. Os casos ascendían a 119, sete máis que cando Alberto Núñez Feijóo declarou o estado de emerxencia, pero a suspensión dos comicios na comarca lucense poñería en evidencia a falta de anticipación e a seguridade sanitaria da que alardeou a Xunta. Ese mesmo día La Voz de Galicia, medio que recibe ao ano uns 876.600€ do Goberno galego e dos máis lidos na comunidade, titulou na súa portada: «O brote do virus na área da Mariña, baixo control». Para a edición local a mensaxe foi moi distinto: «A Mariña, con 119 casos activos, confía en frear o brote esta semana».

«O papel que xogaron nestas eleccións os medios de comunicación clásicos e públicos foi esencial, iso manéxao moi ben Feijóo», explica o xornalista e presidente da Federación de Asociacións de Usuarias e Familiares de Usuarias de Residencias ( REDE), Paulino Campos. «En Ourense e Lugo, a maior parte da poboación non sintoniza outra canle que non sexa a TVG», dúas das provincias que sosteñen a maioría do presidente. «Galicia ten 23 mortos en covid por cada 100.000 habitantes. Estamos á altura de México e Canadá e iso criticouse noutros medios, pero Feijóo situouse como un modelo para seguir, e non hai nada do que sentirse orgullosos», engade Campos.

Rede denunciou ás residencias privadas de DomusVi, a varios funcionarios da Xunta, tamén ao presidente e á CEO Xosefina Fernández, que recibiu premios da Xunta da man de Feijóo. A metade das mortes por coronavirus en Galicia tiveron lugar nas residencias de maiores das que aínda non hai explicación por parte da Consellería de Política Social ou do líder do PPdeG, máis aló de ser unha tónica xeral en todo o estado pola vulnerabilidade nas persoas maiores. SOS Sanidade Pública, conta que «o sistema está pensado para que a xente que padece, padeza, e que, se alguén ten que morrer, pois que morra, como pasou nas residencias».

A poboación galega non castigou a Alberto Núñez Feijóo nas urnas, onde foi elixido como candidato a presidir o Goberno autonómico tamén na Mariña lucense, aínda que cunha abstención do 41%; igualmente en Verín, e a pesar da mobilización polo paritorio, foi o máis votado, aínda que perdeu 1000 votos respecto 2016. Durante o próximos catro anos as mesmas figuras do PPdeG terán que encargarse dos problemas que arrastra a saúde pública, aqueles que, en opinión das plataformas sanitarias, continuarán tamén intactos.


Este artigo publicouse orixinariamente en castelán en Público como parte dun acordo de colaboración con este periódico. Aquí podes atopar máis artigos de Público en Luzes.

 

cool good eh love2 cute confused notgood numb disgusting fail