A Coruña– Miles de persoas maniféstanse a esta hora do xoves en Vigo en defensa da sanidade pública e contra o negocio de saúde, en protesta pola estratexia de recortes e privatización de servizos sanitarios en beneficio de empresas afíns ao Partido Popular, desenvolvida pola Xunta desde que Alberto Núñez Feijóo accedeu a ela en 2009.

A protesta está convocada pola plataforma SOS Sanidade, que agrupa organizacións cidadás e colectivos de médicas, enfermeiras e sanitarios, os sindicatos e os partidos da oposición ao Goberno de Alfonso Rueda, sucesor de Feijóo no Executivo autonómico.

Vigo é a maior cidade de Galicia e a súa área sanitaria comprende trinta municipios onde residen máis de 600.000 persoas con cartilla do Servizo Galego de Saúde (Sergas). Delas, 116.000 están asignadas con todo a un centro privado, o hospital Povisa, propiedade da multinacional Ribera Salud e que cobra preto de 100 millóns de euros anuais ao Sergas por prestarlles atención.

Para o resto de habitantes de Vigo e as súas comarcas, o seu centro de referencia é o hospital Álvaro Cunqueiro, inaugurado hai dez anos e posto en marcha mediante unha fórmula que redeseñou o proxecto inicial exposto pola Xunta antes da chegada de Feijóo. Foi el quen abriu a súa explotación ao negocio privado dunha forma moito máis onerosa aínda para o orzamento público que a empregada con Povisa.

Sobrecusto de 470 millóns

A construción do hospital, que segundo o Consello de Contas de Galicia incorreu nun sobrecusto de 470 millóns de euros a pesar de que se reduciron as dotacións proxectadas inicialmente, foi financiada por unha unión temporal de empresas participada por tres construtoras –Acciona (43%), Puentes e Calzadas (23%) e Veolia (16%)– e a un fondo de investimento propiedade de Bankia, o BBVA, Banco Sabadell, Caixa Bank, Kutxabank, Ibercaja Banco e a consultora estadounidense Hill International, que posúen o 18% restante.

Abel Caballero: «Ese diñeiro, ben xestionado, podería supoñer unha gran mellora na cidade, con máis profesionais, máis atención e máis recursos», afirma o rexedor.

A cambio de construír o hospital, esas empresas obtiveron da Xunta o compromiso de pago dun canon anual que xa rolda os 81,5 millóns de euros, así como a concesión en réxime de monopolio de todos os servizos non clínicos do centro. Desde o aparcamento de pago e a seguridade ata a cociña, a lavandería, a cafetería, a limpeza, o mantemento e as máquinas de vending, ademais da explotación doutros servizos do Sergas alleos á prestación sanitaria nos hospitais públicos Meixoeiro e Nicolás Peña e no punto de atención continuada do hospital Xeral de Vigo.

Aínda que a Xunta sostén que o Álvaro Cunqueiro é un centro público convencional, o Tribunal Superior de Xustiza de Galicia e o Tribunal Supremo contradiciron esa versión en senllos fallos que obrigan á concesionaria a abonar ao Concello o imposto de bens inmobles, do que legalmente só están exentos, no seu caso, os hospitais do Sergas, pero non os privados.

O conselleiro de Sanidade, Antonio Gómez Caamaño, visitou Vigo o pasado mércores para reunirse na delegación da Xunta na cidade con representantes da Federación de Asociacións de Veciños local, aos que tentou convencer das bondades da fórmula de xestión do novo hospital, asegurándolles que permitiu facer unhas 4.000 operacións máis ao ano. O certo é que os datos do propio Sergas sobre as listas de espera indican que estas aumentaron, con máis de 71.000 pacientes –o 12% de toda a poboación da área sanitaria– pendentes dunha consulta de especialista, unha proba diagnóstica ou unha intervención cirúrxica.

Abel Caballero reclama á Xunta máis dotacións

Un dos manifestantes na marcha que se está desenvolvendo este xoves polas rúas de Vigo é o seu alcalde, o socialista Abel Caballero, quen alertou da redución da calidade asistencial na comarca polo «empequenecemento» do proxecto inicial do hospital, tanto en número de camas, quirófanosy e salas de radioloxía como doutras dotacións e instalacións como os pavillóns de pacientes, investigación e formación, que nunca chegaron a construírse pese ao enorme sobrecusto no que incorreu a concesionaria e que se paga con fondos públicos.

«Ese diñeiro, ben xestionado, podería supoñer unha gran mellora na cidade, con máis profesionais, máis atención e máis recursos», afirma o rexedor.

Outra das participantes na marcha é a líder da oposición e portavoz nacional do Bloque Nacionalista Galego, Ana Pontón, quen denunciou ademais que o sobreprezo do centro beneficiou a varias empresas vinculadas precisamente a altos cargos do Partido Popular. Así, o exministro de Economía de Aznar, Rodrigo Rato, era presidente de Bankia cando Feijóo decidiu abrir o Álvaro Cunqueiro ao negocio privado. O seu homólogo nos gobernos de Rajoy, Luis de Guindos, era por entón responsable da división financeira de PricewaterhouseCoppers, a consultora estadounidense en cuxos informes se baseou Feijóo para redeseñar o proxecto do hospital.

Tomás Pérez Vidal, conselleiro de Agricultura nos executivos de Manuel Fraga e presidente do Parlamento de Galicia na súa primeira lexislatura, foi administrador único e conselleiro de Puentes y Calzadas, unha das construtoras propietarias da concesionaria e da que tamén foi directivo Agustín Hernández de Rojas, tamén exconselleiro e exalcalde de Santiago. A construtora do rexedor de Sanxenxo, Telmo Martín, condenada en 2018 por cobrar sobreprecios na venda de vivendas sociais, tamén foi subcontratada para as obras do hospital.

A iso únese os contratos que a xerencia da área sanitaria de Vigo adxudicou ao Grupo Eulen, a empresa cuxa directiva para o noroeste de España é Micaela Núñez Feijóo, irmá do expresidente da Xunta e presidente do PP. Durante os trece anos de mandato de Feijóo en Galicia, o Sergas converteuse no ente autonómico que máis diñeiro público entregou ás sociedades dese grupo.