Cando Urkullu decidiu mover ficha en País Vasco e propoñer unhas eleccións autonómicas en xullo, o presidente galego empezou a seguir os seus pasos, aínda que a oposición tentase cambiar o seu rumbo e a que parecía a súa meta: unhas eleccións no verán e en pleno estado de alarma.
Galicia reiniciará o proceso electoral. Ante o propósito do lehendakari vasco, Iñigo Urkullu, de convocar eleccións en xullo, as alarmas soaron en Galicia xa que o presidente da Xunta, Alberto Núñez Feijóo, fixo coincidir ata tres veces os comicios. Con todo, o líder do PP galego defendeu contra vento e marea que a súa única prioridade era combater a pandemia, pero unha chamada da vicepresidenta Carmen Calvo dándolle permiso para convocar eleccións demostrou a súa estratexia electoral, a cal perpetúa na televisión pública ignorando o debate coa oposición e fuxindo dese «consenso» que tanto prometeu.
O presidente da Xunta adiantara os comicios autonómicos para o 5 de abril horas despois de Urkullu, segundo el, para evitar unha «campaña longa» e «diminuír» o calendario electoral. Ese adianto tamén lle beneficiaría para esquivar a época de incendios na comunidade, un dos períodos onde máis se manifestan os recortes do Goberno galego. Polo momento, o líder do PP cre que a curva do coronavirus en Galicia é «positiva» e que os informes sanitarios e xurídicos avalan e reflicten que «canto antes» se convoquen eleccións, existirá máis seguridade sanitaria, xa que a «incerteza» avanzará ao longo que transcorra o ano.
[Puedes seguir leyendo este artículo en castellano aquí]
Feijóo esgota o seu mandato en setembro e o PP cre que, de alongalo, podería supoñer un cuestionamento da «lexitimidade» do Goberno. A situación é moi distinta a cando se cancelaron os comicios, xa que se disolveron as Cortes e xa se empezou a precampaña, irrompendo o estado de emerxencia que obrigou a establecer un decreto para cancelar as eleccións. Nesa orde radicaba que a chamada ás urnas podería acordarse unha vez pasase o estado de alarma -razón pola que os grupos da oposición aínda dubidan da legalidade desta convocatoria- e á súa vez «oídos» os partidos políticos.
Con todo, Feijóo cancelou ata tres veces a xunta de portavoces reservándose a súa estratexia electoral coa escusa de que se activaba o Parlamento galego onde ata o momento funcionaba a Deputación Permanente, ao que tamén faltou este mércores por comparecer na Televisión de Galicia (TVG) e onde os grupos políticos decatáronse da reunión deste xoves para abordar as eleccións. Os partidos da oposición foron os primeiros en impoñerse aínda que se cualifiquen como os máis «interesados» en ir votar e terminar coa lexislatura de Feijóo despois de 11 anos.
O presidente aspira á súa cuarta maioría absoluta e colocara en abril nos postos de saída ás súas conselleiras, con todo, as últimas sondaxes apuntaban a unha perda de escanos, por iso unha Inés Arrimadas insistente en Madrid pretendía crear unha alianza baixo a marca de «Mellor Unidos», pero o PP galego non tivo nin ten pensado renunciar ás siglas que tantas alegrías lle trouxeron a Feijóo. Como consecuencia, Ciudadanos, que apoia eleccións en xullo e que non ten representación na Cámara galega, preséntase por separado e de maneira independente coa candidata Beatriz Pino á presidencia da Xunta.
Da mesma maneira, eses datos demoscópicos de Electomanía tampouco daban asentos no Parlamento ao partido laranxa, pero si por primeira vez a Vox, roubándolle o escano que lle facía falta ao presidente da Xunta para obter a súa maioría absoluta. As forzas da oposición non dubidaron en que Feijóo tire da ultradereita para permanecer na Xunta e Ortega Smith xa lle tendeu no seu momento a man desde Madrid.
As listas están feitas, pero pode haber cambios
Na última convocatoria autonómica, en 2016, o PPdeG alcanzaba 41 deputados -a maioría absoluta cífrase en 38-, seguidos de En Marea, Partido Socialista de Galicia (PSdeG) e a coalición BNG- Nós. Desde entón e por discrepancias co seu líder, Luís Villares, En Marea rompeu a fórmula e naceu Galicia en Común- Anova Mareas (que agrupa a Podemos e Esquerda Unida) para a convocatoria de abril. En Marea continuou de maneira independente pero non se ía a presentar aos comicios pasados, con todo, agora o grupo apoia e valora a convocatoria electoral de xullo «con condicións».
Pola súa banda, o portavoz de Galicia en Común e candidato á Xunta, Antón Gómez Reino, mostrouse moi crítico nas últimas semanas coa posición de Feijóo. Non descartou recorrer aos tribunais no caso de que se poña en perigo a saúde na comunidade para as urnas. «Convocar eleccións en plena emerxencia sanitaria é unha burla ao enorme sacrificio dos galegos e as galegas e é unha tremenda imprudencia», comentaba sobre ir votar en xullo. E é que Gómez Reino cualificou no seu momento como «consolidada» a relación entre as formacións do seu partido e lembra á súa compañeira Yolanda Díaz, agora Ministra de Traballo.
De momento, coa coalición máis tranquila que cando ían encarar a convocatoria de abril debido á elaboración das listas, o diputado pretende iniciar un modelo produtivo «inverso» ao dos últimos anos de Feijóo no caso de chegar ao Goberno. Tamén no principio do ano, Galicia en Común non descartaba unha posible coalición co PSdeG-PSOE imitando a fórmula do Goberno Central, que alza ao secretario xeral do PSdeG-PSOE, Gonzalo Caballero grazas a Pedro Sánchez, e que poida que se faga real se necesitan sumar apoios.
Ante un escenario electoral, Caballero asegurou que en calquera momento o seu partido estaría «preparado» para ir ás urnas e denunciou tamén a estratexia electoral «oculta» nas actuacións do presidente da Xunta. «Os tics autoritarios de Feijóo lévano a decisións irresponsables que poñen o risco a saúde dos galegos», comentou Caballero. En defensa de Pedro Sánchez, apoiou o estado de alarma e ante preguntas da prensa sobre o acordo do Goberno estatal que permite a celebración das eleccións, postulou que é o presidente da Xunta o que ten a potestade para iso. «Marca a axenda electoral de forma unilateral esquecendo os compromisos de poñer a loita contra a COVID-19 como principal prioridade», alegou Caballero referíndose ao presidente da Xunta, ao que tachou de «irresponsable».
Nun ton parecido, a portavoz do BNG, Ana Pontón, tachou de «temeridade» ir ás urnas en xullo. Ademais, lembra tamén que en Francia as eleccións supuxeron unha «baixa participación» pola crise do coronavirus e neste caso, a época estival, unha posible apertura de fronteiras e un hartazgo polo confinamento pode provocar que a poboación se mova e non vaia ás urnas. No caso de BNG, que criticou a centralización de competencias do Goberno estatal na xestión do coronavirus, despois de catro anos sen representación no Congreso o nacionalista Néstor Rego converteuse en portavoz. Nunha entrevista a este medio, Rego xa afirmou que «é máis fácil derrotar a Feijóo agora que fai catro anos». O BNG defende a súa independencia de Madrid para conseguir así o seu gran reto: que Galiza teña a unha muller nacionalista á fronte.
Unha campaña electoral distinta
Feijóo aproveitou o seu tempo en televisión para promocionarse e colgarse medallas na súa xestión do coronavirus que lle servirá de impulso na carreira electoral, así como para endurecer o ton cara ao Goberno central. O estudo epidemiolóxico do Servizo Galego de Saúde (Sergas) que Feijóo se empeñou en levar a cabo na comunidade promocionándoo como «o maior» estudo de toda a historia da Xunta, é o que ofreceu os indicadores para os informes sanitarios que se deciden por xullo como o mellor momento, e que foi tan criticado por persoal médico pola baixa fiabilidade dos test empregados.
Aínda que Feijóo se aferre a eses documentos, existen varias contradicións e inconvenientes que poden agravar a crise sanitaria na comunidade a partir de xullo, e por iso o Goberno galego estuda unha cláusula de suspensión de eleccións por se fose necesario. O turismo nacional, a apertura de fronteiras, o risco dun posible repunte e o máis importante, a pouca inmunidade dos galegos ante a COVID ensombrece a desescalada. Só o 1% da poboación estivo en contacto co virus, o que provoca que a poboación este máis exposta nas próximas fases.
Aínda queda por concretar de que maneira se desenvolverá a campaña electoral, as medidas de seguridade a seguir, a creación de novos espazos para iso, as instrucións para o domingo das urnas e toda a adaptabilidade ineludible a este escenario electoral apoiado polo Goberno. As listas están formadas, pero non valerá a mesma estratexia electoral pensada para abril porque todo cambiou despois da emerxencia sanitaria. É a crise social e económica que aperta a que marcará o programa das forzas galegas.
