Lembro a primeira vez que me contactaron para coordinar un club de lectura, aló polo 2018. Nada máis colgar o teléfono, chamei a miña nai para dicirlle «mamá, van pagarme por ler libros, o soño da miña vida». Tiña moi presente aquela frase wonderfulesca: «se traballas do que che gusta non traballarás xamais». Non sabía ata que punto iso podía converterse nunha arma de dobre fío.

Presentei o Proxecto Final de Carreira a finais do 2015 e en 2016 veu a luz O misterio de Portomarín. Escribín Senlleiras no 2017. Entre as aventuras na vila asolagada e a dura existencia en Vila Chorima montei tamén, coa miña parella, unha academia. Non me avergoña dicir que durante todos eses meses, e antes, e algúns despois, meus pais tiveron que axudarme economicamente. Montar un negocio non é sinxelo no Estado Español, tampouco ser autónoma. Foi, e é, duro, moito, porque aquí sigo, a pesar de todas as voces ben intencionadas que me dicían que sacase unha oposición e logo, co soldo asegurado, aí si, escribise. A min ofendíanme: escribir non é un pasatempo, dicía. Eu quero vivir disto. Outorgarlle toda a dignidade que ten.

Cando, co tempo, meus pais viron que cada vez tiña máis ingresos, deixaron de falarme de ser funcionaria. Sei que o facían polo meu ben, pois eles, rapaces do rural galego nados nos 60, tiñan a certeza de que estudar e sacar unha praza de algo, do que for, era un camiño quizais non sinxelo, pero si eficaz, de non repetir a dura vida de meus avós no agro. Pola contra, para min escapar da realidade significaba dúas cousas: ler e soñar esperta. Por que non cobrar por iso, pensei. Xa desde o primeiro libro, quizais en termos económicos de máis, pregunteime: darame para vivir? Oxalá. Non hai nada que queira máis.

Senlleiras viu a luz porque unha noite soñei que Alda e Alana me dicían que contase a súa historia. Dáballe tantas voltas na cabeza que ao final o meu subconsciente fixo o resto. Lembro madrugar para percorrer as bibliotecas da Coruña e buscar nas hemerotecas, pero sobre todo recordo o ben que o pasei. Escribir sen presión e sen présa, só a de chegar á entrega do Illa Nova. Que non gañaba? Pois a outra cousa. Mamá e papá estaban aí, a miña parella estaba aí, eu estaba aí, probando a ver que quería ser. Quen quería ser. Portomarín era unha aventura nunha unha vila que me encantaba, ao lado da casa de meus avós. Pensaba neles, que xa non están, cando a escribía. Nas miñas lecturas da infancia. Foron libros escritos desde o corazón, sen ser eu nada diso (cursi). E é que as aurículas e os ventrículos non escriben, pero si se contraen con maior rapidez cando o noso estado se altera. Por exemplo, de emoción. A onde foi esa emoción?, pregúntome.

Viñeron máis libros e algún premio, e non sabería dicir como algo que comezou con «vou facer isto porque me gusta e a ver se sae ben e podo consideralo o meu traballo» se converteu, efectivamente, no meu oficio principal. Segundo os resultados do Libro Branco de Escritoras-es en Lingua Galega, só o 16 % da mostra (141 socias/os) teñen dedicación completa á escrita. O 75 % conta con outro emprego a tempo completo e escriben no tempo libre. Se ben eu non vivo só dos meus libros, compaxínoo con outras cousas que teñen relación (clubs de lectura, obradoiros de escrita, charlas, artigos, animación á lectura…). Podo considerarme afortunada: case cumprín o meu soño.

Por iso non sei cando escribir, ou ler, pasaron a ser, simplemente, unha obriga. Onde marcharon as ganas de construír historias, de inventar vidas, de imaxinar universos? Cando deixei de visitar os libros dos máis por pracer e o fixen só porque tiñan que estar rematados para unha determinada data? Cando foi que, se gozaba dun par de horas libres, decidín elixir a televisión ou a consola no canto das letras? Non sei como aconteceu, pero xa non podo ler sen pensar en tirar proveito, xa non podo escribir sen calcular canto cobrarei, se as horas invertidas me renderán, se lle estou dedicando demasiado tempo a esa historia, porque as novelas mentres fican no ordenador non xeran cartos, porque teño que pagar autónomos, a luz, a auga, a gasolina, os seguros, a casa, a comida… E canto máis me esixo, máis escusas atopo para non sentar diante da computadora, porque se non escribo todos eses medos ficarán así, detidos na mente, que xa non crea polo simple pracer de facelo, senón que ten que contar euros. A emoción deixou paso á obriga: se non creas, non comes. E non ter diñeiro, aínda que semella que falar de cartos é de mala educación neste país, é un dos maiores medos que pode sufrir unha adulta que pretende ser medianamente funcional. Curioso, pois ser economicamente suficiente é unha condición necesaria para gozar dunha boa saúde mental, aínda que non suficiente.

Penso nas amigas que escriben sabendo que o diñeiro no banco non vai depender de vender mil ou dez mil libros, de gañar tal ou cal certame. Nesas que decidiron escribir menos pero cobrar máis, e que agora cando xuntan letras o fan desde a serenidade. Pregúntome se me equivoquei e se elas serán máis felices.

O medo enguliuno todo, pero eu resístome. Ás veces abro pequenas fiestras e entra a satisfacción do traballo ben feito. Quizais non coa ilusión inxenua do comezo, pero si co esforzo gratificante de agora. Sei que toda elección leva implícita unha perda: eu, de xeito consciente, elixín facer do meu lecer, traballo. E algo perdín polo camiño. Algo que pretendo recuperar. Quizais sendo consciente de que non podo chegar sempre a todo, e tamén lembrando as redes de seguridade e amor que me rodean, que son moitas. Elas sábeno.

Había tempo que non escribía con tanto sentimento. Unha pequena vitoria. E pretendo seguir dándolle, para que cada vez haxa máis fiestras que abrir.

(pero si, Luzes, o artigo tedes que pagarmo igual. Bicos).