Téñolle pánico ao lume. É, xunto coas bombas, o maior símbolo de destrución que habita no noso mundo. A materia, mesmo a máis resistente, queda polo lume reducida a pó, a cinza, a nada. E aínda que temo a violencia das lapas e o seu calor abafante, o lume ten tamén ese aquel de morbo, de atracción, de fascinación, que non nos permite afastar a vista. Como o mar cando anda bravo ou os lóstregos nunha treboada.

O lume é un elemento tan poderoso e tan espectacular que se transforma nun símbolo, nunha metáfora e nunha forma de expresión. No San Xoán é o elemento co que as galegas botamos as meigas fóra. No monte, como ben reflicte Óliver Laxe en O que arde, un negocio. E na barricada, unha protesta. Cando Cristina Morales, Premio Nacional de Narrativa por Lectura fácil, afirmou sentir ledicia polas lapas en Barcelona logo da sentenza do procés, entendina. En realidade, entendémola todas. Porque todas sentimos nalgún intre esa rabia interna que nos leva a imaxinarnos a nós mesmas prendendo lume (aínda que á hora da verdade non o fagamos). O lume contra a impotencia. O lume contra a inxustiza. O lume contra a barbarie.

Ao tempo que os contedores ardían en Barcelona –segundo os medios de comunicación de masas, a mans de «radicais violentas»-, Hong Kong botábase á rúa con gran violencia e virulencia contra o Goberno chinés; e os mesmos medios describían estas manifestantes como «prodemocracia». Ás veces todo depende do ollo que mira. Mesmo cando miramos o lume.

A extrema dereita obtivo o domingo 52 escanos no Congreso dos Deputados, e algunhas só podiamos pensar nos nosos pais correndo diante da policía franquista na loita por unha democracia que nunca coñeceran; no bisavó que foi destituído do seu cargo por exercer o librepensamento; no paisano que foi contar á Garda Civil que o outro bisavó mantiña unha boa relación cun comunista; no tío avó, que morreu de tuberculose con 26 anos polos fríos da guerra. Moitos lumes e moitos anos de democracia despois, quero pensar que todo ese sufrimento pagou a pena e o que está a pasar é só un mal soño. Pero a realidade apreta, está a ocorrer, aquí e agora.

«Arden poucas cousas», escribimos no grupo de WhatsApp diante do escenario actual de inestabilidade e revolta. Estamos de broma e ao mesmo tempo podemos sentir na cara o calor das lapas e o reflexo do lume nos ollos. Ardemos por dentro para que nada arda fóra. Para evitarmos unha cidade envolta nas lapas. O que non sei é canto aguantaremos.

«Pas de besoin de gril: l’enfer c’est les autres». Jean Paul Sartre.