A Coruña.- Cando Alberto Núñez Feijóo foi divertirse a El Hormiguero o pasado 28 de xuño, o condutor do programa, Pablo Motos, advertiulle de que a entrevista que ía facerlle sería distinta á da velada previa con Pedro Sánchez. «É que vostede non gobernou cinco anos España e non podemos repasar os feitos», xustificouse Motos. «A miña intención é saber quen é vostede, que quere e a fortaleza das súas ideas», engadiu antes de empezar a preguntar polo que o candidato pretende facer pero sen repreguntarle contrastando co que xa fixera.

Vale, é verdade que Feijóo non gobernou cinco anos España. Pero si foi presidente de Galicia durante 13 anos con competencias plenas en numerosas materias, vicepresidente durante un, conselleiro durante dous e deputado autonómico durante 17. Así que existe hemeroteca, historia e fundamento dabondo para saber non só quen é e que quere en política, senón para intuír cal é a fortaleza das súas ideas e en que derivou a súa aplicación concreta.

Luzes-Público inicia con este artigo unha serie de oito entregas para analizar a xestión de Feijóo en diversas áreas concretas durante os seus mandatos á fronte da Xunta: economía, emprego e crise demográfica; sanidade e servizos sociais; educación e política lingüística; medio ambiente; rexeneración democrática e loita contra a corrupción; feminismo, loita contra a violencia machista e igualdade e, por último, política de comunicación e relación cos medios.

O PIB creceu en Galicia menos que España

Cando Feijóo chegou á presidencia da Xunta en 2009, tras os catro anos de lexislatura do Executivo bipartito de PSOE e BNG, o Produto Interior Bruto (PIB) galego alcanzou os 56.304 millóns de euros. En 2022, o seu último ano de mandato, superou os 68.800 millóns, o que representa un aumento do 22,2%. Nese mesmo período, o PIB español incrementouse un 65,8%.

Entre 2009 e 2022, o PIB medio por cada galego pasou de 20.333 euros a 23.499 euros, é dicir que creceu un 37%. Durante os mesmos 13 anos, o PIB por habitante do Estado fíxoo un 81%. Cando Feijóo chegou ao poder, ese indicador estaba 2.727 euros —un 11,8%— por baixo da media española. Durante o seu mandato, a fenda ampliouse ata os 4.371 euros, unha diferenza do 15,6%.

«É verdade que Feijóo chegou á presidencia da Xunta en plena crise financeira e que tivo que administrar a escaseza. Pero fíxoo a base de recortes e de triplicar o endebedamento», explica o economista Xesús Veiga, profesor na Facultade de Ciencias Económicas da Universidade de Santiago.

O triplo de débeda, que non evitou os recortes sociais

Un dos argumentos recorrentes de Feijóo para atacar as políticas económicas do Goberno de Pedro Sánchez consiste en criticar os «pufos» que, segundo el, deixou o Goberno de coalición. O certo é que nos cinco anos de Pedro Sánchez a débeda pública do Estado pasou dos 1,2 billóns de euros de 2009 aos 1,53 billóns de 2023. É dicir, un 4,5% máis. Cando Feijóo foi investido presidente da Xunta, a débeda pública de Galicia non alcanzaba os 3.000 millóns, pero cando asinou a súa renuncia en 2022 xa era de case 12.000 millóns. Un 266,6% máis .

«Feijóo utilizou o endebedamento para subvencionar intereses empresariais e financeiros moi determinados»

Veiga lembra que Feijóo «non utilizou os fondos obtidos grazas ao endebedamento para manter as prestacións sociais nin para reestruturar e apoiar o aparello produtivo, senón que os dirixiu a unha estratexia destinada a subvencionar intereses empresariais e financeiros moi determinados e obra pública de dubidosa utilidade ou beneficio para o interese común».

«Ademais, non desenvolveu en Galicia ningún gran proxecto que nin sequera de maneira simbólica poida reflectir agora cal é a política económica que quere desenvolver en España», engade.

Adeus ao sistema financeiro galego

Segundo o experto, un dos dous grandes «fitos» da aplicación práctica da política económica que o aspirante popular executou en Galicia foi o desmonte do sistema financeiro galego. Desapareceron entidades como o Banco Pastor, o Banco Gallego, o Banco de Galicia, o Banco Etcheverría e, sobre todo, as caixas públicas, que acumulaban máis da metade dos depósitos dos galegos e que agora están privatizadas en mans do banqueiro venezolano Juan Carlos Escotet.

A obra social de Caixanova, asentada nas provincias do sur da rexión, e de Caixa Galicia, no norte, que financiaba desde centros escolares ata residencias de maiores, deixou de existir con Feijóo. Nada máis chegar á Xunta, o hoxe presidente do PP impulsou unha errada fusión entre ambas. A entidade resultante daquela polémica operación tivo que ser finalmente rescatada polo Estado con 9.000 millóns de euros de diñeiro público, e vendida por pouco máis de mil millóns.

Escotet nin sequera tivo que abonalos antes da compra, que estaba suxeita á obtención de beneficios. Obtívoos desde o primeiro exercicio, 2014. Desde entón ata hoxe, o banqueiro venezolano gañou con elas máis de 3.360 millóns de euros despois de impostos.

100.000 galegos menos

O outro gran «fito» da política económica de Feijóo, segundo Xesús Veiga, foi a inacción diante a crise demográfica, que converteu a Galicia «nunha das zonas do planeta máis envellecidas e con peores indicadores».

Durante os 13 anos de Feijóo, Galicia perdeu 100.000 habitantes, o equivalente a toda a poboación de Santiago

Durante os 13 anos de goberno de Feijóo, Galicia perdeu 100.000 habitantes, o equivalente a toda a poboación de Santiago, a súa capital. Atopouse un país con preto de 2,8 millóns persoas e deixouno con menos de 2,7 millóns, das que máis de 700.000 estarán xubiladas en apenas unha década. En 15 anos haberá máis do triplo de maiores de 67 anos que de menores de 15, e por cada galego xubilado haberá só 1,3 traballadores cotizando á Seguridade Social, cando a cociente mínima para garantir a sustentabilidade do sistema é dun por cada dous.

«É imposible reverter ese declive nunha soa lexislatura», recoñece o economista. «Pero Feijóo estivo 13 anos con catro maiorías absolutas e non deu mostras de preocupación por unha situación tan grave, que ademais afectou seriamente ao tecido produtivo e ao mercado de traballo», conclúe.

65.000 empregos destruídos

Gonzalo Caballero, exsecretario xeral do PSdeG que se enfrontou a Feijóo nas autonómicas de 2020, coincide con boa parte da análise de Veiga.

Profesor de Economía Aplicada na Universidade de Vigo e portavoz de Economía do Grupo Socialista no Parlamento galego, asegura que Feijóo deixou «unha Galicia moito máis pequena da que atopou, con 100.000 habitantes menos, 65.000 postos de traballo destruídos e por tanto 65.000 cotizantes menos á Seguridade Social, e un peso moitísimo menor no conxunto da economía española».

As cifras do Instituto Galego de Estatística e da Enquisa de Poboación Activa do Instituto Nacional de Estatística, que poden consultarse nas ligazóns do parágrafo anterior, ratifican as afirmacións de Caballero, quen sostén que o expresidente da Xunta «non tivo política económica, nin política industrial, nin de I+D+i». «Detrás da súa imaxe de bo xestor só hai un folio en branco», afirma.