Sen ser eu o que se di moi fan do concepto da monarquía, nin ser moi fan da xente que ten máis cartos dos que necesita, sempre tiven un punto débil con esas raíñas que pasaron á historia polas súas mentes frías e calculadoras, pola súa ira ou (por algo aínda máis imperdonable) a súa banalidade.
Penso moito en María Antonieta, a última raíña da Francia pre revolucionaria, por moitas razóns; para empezar, porque vin a película de Sofía Coppola con 10 anos e teño moi bo gusto. Tamén porque me gustan as señoras ridículas, e Marie mandou construír unha mini aldea en Versalles con animais de granxa (disque os criados estaban obrigados a limpar os ovos que poñían as galiñas antes de que pasara ela a recollelos coas súas amigas). Por último, penso moito nela porque me parece extraordinaria a capacidade humana de vilanizar as mulleres por facer exactamente o que se supoñía que tiñan que facer.
Cando Maria Antonia Josepha Johanna de Austria foi entregada á monarquía francesa na clandestinidade do bosque de Compiègne, ela era unha nena de 13 anos que non volvería ver a súa nai nunca máis, e pasou a vida nunha corte hostil e extremadamente ritualizada sen preparación ningunha. O seu marido, un rapaz de quince anos caprichoso e máis preocupado coa vida de corte do que nunca estaría co goberno do país do que era rei absoluto, sempre foi distante con ela, e tardarían sete anos en consumar o matrimonio. Francia acolleuna con frialdade e desconfianza por ser austríaca, e nunca sería capaz de gañar o amor do seu pobo. Rumores de amantes, excesos e lesbianismos xurdían como cogomelos, e víanse representados nas viñetas que a ridiculizaban a diario xunto co seu marido.
En canto ao seu traballo, fixo o que se lle ensinou que debía facer: producir herdeiros ao trono, estar guapa, vestir extravagante e gastar cartos en produtos franceses. Non gastaba por fastidiar as xentes esfameadas de Francia; gastaba porque gastar era o seu traballo. De feito, cando chegou a década dos 80, na que mandou construír a súa aldea de mentira e empezou a vestir acorde co que se imaxinaba que unha aldeá vestiría, recibiu críticas brutais por parte daqueles que confeccionaban os vestidos extravagantes que adoitaba levar ela. Non podía gañar.
Non se metía en política con frecuencia, porque se había algo que estaba claro era que a política non entraba dentro das súas competencias. Tampouco era unha frívola calculadora sen corazón: cando vía orfos pola rúa, a visión conmovíaa tanto que se aseguraba de pagar a súa educación por completo. Faltáballe a capacidade de apreciar as necesidades económicas do pobo, pero iso nunca foi algo que se lle ensinara a facer. E é máis, botando a vista cara a unha figura histórica moito anterior que foi asesinada en parte polas súas propias cruzadas políticas no reino do seu marido, quen sabe se sería boa idea en absoluto. Quen querería correr o destino de Ana Bolena? Marie Antoinette fixo o traballo dunha raíña. E o traballo dunha raíña non era gobernar.
Non me vou meter na súa morte nin en se a extrema brutalidade da Revolución Francesa foi necesaria. Foi. Pasou. Igual tivo que ser, non sei. O que si, podo empatizar cunha muller que nos días anteriores da súa morte foi exposta á cabeza desmembrada da súa mellor amiga, asasinada por negarse a rexeitala a ela, e tamén podo empatizar cunha muller que nos últimos días da súa vida tivo que ver como o seu fillo (ao que tanto quería e co que tiña unha relación inusualmente cercana e chea de cariño para a época) era torturado e obrigado a acusala de todo tipo de crimes e abusos. Ela era un símbolo da desigualdade e do absurdo da monarquía, e tivo que sufrir as consecuencias. Pero é chamativo como a posteriori existen tantos esforzos por vilanizala máis do que ten que ser.
Non sei canto de usual é que o feito máis coñecido sobre unha figura histórica sexa totalmente falso, pero un dos datos máis universalmente sabidos sobre Marie Antoinette foi que cando as multitudes revolucionarias se achegaron a Versailles reclamando pan, ela dixo «Qu’ils mangent de la brioche!», ou «Que coman brioche!». Ela nunca dixo tal. Da mesma forma, na foto máis coñecida de Paris Hilton, leva unha camiseta na que se pode ler: «Stop being poor», ou «Para de ser pobre». A foto está editada, pero non moita xente é consciente. Paris nunca levou esa camiseta. E se ben igual chegou a hora dunha nova revolución, supoño que desta volta podemos evitar poñer a cabeza da mellor amiga de Paris xusto diante da única ventá da súa cela. Ou algo.