Teófila Ruiz K
[ Río Gallegos, 1957 ]

Entusiásmalle pensar que é un orixinal múltiple. Serígrafa autodidacta, poeta e performer. Experta en Xestión da Lectura e Escritura pola UEX. É arxentina, pero tamén galega e un pouco grega. Leva detrás das pantallas de Do Paraná, Espazo Serigráfico desde 2005. A súa máxima Barthesiana é aquela do «prudente saber & o máximo posible de sabor».

Cando cheguei a Galicia por primeira vez, sentín que a coñecía. Déjà vu, seica polos relatos de infancia do meu pai, que abonaron a fantasía dunha terra nai-patria, que me era propia aínda ao lonxe.

No ano 1995 fixen a miña primeira viaxe a Europa. Logo de pasar un mes na casa do meu tío materno en París, vin a España a coñecer a familia paterna, diseminada por Madrid, Alacante e, obviamente, Galicia. En Monforte de Lemos vivía o tío Paco que fora comisario, o que xa me provocaba certa inquietude. Comprensible. Para unha arxentina sobrevivente da terrible ditadura cívico-militar, non existían os polis bos.

Souben de nena as historias das dúas Españas, do avó Rogelio escondido nun soto e do tío Luciano, republicano.

Así que, coñecida a familia do encantador e sensible tío Gelín, despedinme rapidamente de Monforte coa escusa de coñecer Santiago de Compostela. Pasei unha semana marabillosa como turista distendida. Facía sol, e xureime que algunha vez na miña vida viviría aquí.

Volvín en 2002. Foi tremendo. Acontecía a chuvia.

E eu aínda non dominaba os case 30 xeitos de nomeala. Exiliada voluntaria, como tantas, fóra do lugar nacional, do lugar do propio en xeral que diría Nancy, repasei a historia das migracións familiares: as de Juan, o meu avó grego, que recalou na Patagonia e instalou unha xastrería e só cosía para os ingleses que podían permitirse un bo traxe. Da graza que nos facía o relato de mamita e o tío, que na infancia temían o retrato colgado no comedor dun señor con grandes bigotes e cara de malísimo, que resultou ser Stalin, do avó comunista. De Nicolás, o seu irmán adoptado por unha parella rica que o levou a vivir a Punta Areas, Chile, tan lonxe de Kalymnos e o seu ceo azul. Do avó Rogelio, que era anarquista e que nas súas aventuras coñeceu o Paraguai e de quen conservo un pano con prints que atesouro.

E do meu pai, que foi a Bos Aires en 1955, onde vivía a súa irmá. Esa aglomeración de xente e ese ritmo atafegárono. Entón pediu un mapa, percorreuno con fruición, e moi abaixo, preto de Terra do Lume, leu Río Galegos. E alí marchou, pensando que habería galegos. Cargas semánticas á parte, resultou ser o único galego. Mozo e guapo, coñeceu á miña mamá, que traballaba en Aerolíneas Arxentinas, casaron e alí nacín un outono, con 17 grados baixo cero. Non soportaron nin dous anos nese clima hostil. Volveu aos mapas e atopou Entre Ríos. Presentiu que sería verde como Galicia e acertou. Por iso me sinto entrerriana, do Paraná. Subxugouno ese torrente bravío e marrón.

E en 2002 acontecía a choiva.

Á semana de chegar a Santiago afundiuse o Prestige. Abrín as comportas do pranto. Saín á rúa, pensei: «la beauté c’est dans la rue». As rúas falaban unha lingua que non necesitaba tradución. Podía sentirme como
na casa. No medio da cidade que deveu populosa, estaba soa.

Quería escribir sobre o desamparo e a intemperie sen fin tan Juaneliana [Juan L. Ortoz] e preguntábame como podería escribirse a choiva. Se me prestara as súas palabras… Lin.

Todo iso pasou, a choiva pasou. Chegaron boas amizades, proxectos ilusionantes e novas lecturas. E con elas aconteceu Cunqueiro, que me salvou coas súas invencións. Por iso, cada vez que morro de ganas de escribir un poema chuvioso, un poema da nada da choiva e non sei como dicir a choiva, a chuvia, a yshuvia… non desespero. Paseo pola «el huerto de Llueve-Y-Hace-Sol» para ver se aparecen no aire as cintas das sete cores.