O grupo que sostén a cidade, liderado polo alcalde, o socialista Ángel Mato, votou primeiro a favor e logo en contra de suprimir as honras a José María González-Llanos, fundador de Astano e nomeado contraalmirante de honra da Armada golpista

A Coruña.- O Partido Socialista e o Partido Popular uniron as súas forzas o pasado luns no Concello de Ferrol para impedir a retirada da estatua de José María González-Llanos Caruncho, militar franquista, enxeñeiro naval e fundador de Astano, hoxe parte da empresa pública Navantia, e de Fabricaciones Eléctricas Navales y Artilleras (Fenya).

O PSOE votou a favor dunha moción do PP que defende que a cidade non poderá gañar o seu futuro «se non é capaz de recoñecer o legado daqueles que contribuíron á súa creación».

Tan só unhas semanas antes, o 31 de marzo, o pleno municipal aprobou outra moción impulsada polo Colectivo de Presas e Presos da Ditadura que incluía, entre outras medidas, a retirada da estatua. A iniciativa, presentada polo Bloque Nacionalista Galego (BNG) e Ferrol en Común, tamén foi aprobada entón cos votos do PSOE e a abstención do PP.

José María González-Llanos era director en Ferrol da Sociedad Española de Construcción Naval cando o 18 de xullo de 1936 se uniu aos golpistas de Franco e embarcou no cruceiro Canarias, que participou en febreiro de 1937 na sanguinaria Desbandá. Con ese nome é coñecido o masacre de máis de 5.000 civís que fuxían de Málaga cara a Almería pola estrada que une ambas cidades, bombardeados desde o aire e o mar pola aviación e a mariña franquistas.

Tras traballar nos estaleiros militares públicos e dirixilos despois da guerra, González-Llanos fundou Astano, accedeu a unha cátedra na escola de enxeñería naval de Madrid e foi nomeado en 1958 contraalmirante de honra da Armada de Franco.

En 1981, o pleno municipal de Ferrol, baixo o mando do rexedor socialista Xaime Quintanilla -fillo do alcalde republicano fusilado polos fascistas-, decidiu retirar o seu nome dunha rúa da cidade -a estrada que a circunda-. Pero en 1999, co nacionalista Xaime Bello na Alcaldía, co apoio do PSOE e a iniciativa dunha asociación de veciños, levantouse a estatua de bronce de máis de dous metros de altura que desde entón o homenaxea xunto coa distinción de fillo predilecto da cidade.

Manuel Monge, autor entre outros ensaios de Os restos do franquismo en Galiza (Laiovento, 2020) e portavoz do Colectivo de Presas e Presos da Ditadura en Ferrol, nega que a estatua se levantase por iniciativa popular e critica a quen sostén que González-Llanos non tivo nada que ver no masacre da Desbandá. «Aseguran que xa non formaba parte da tripulación do Canarias, pero non hai ningunha confirmación histórica diso», engade.

Monge insiste en que o Colectivo de Presas e Presos do franquismo seguirá esixindo a retirada da simboloxía fascista da cidade. «O problema non é só se se retira ou non a estatua, senón que facemos cos 45 símbolos franquistas que aínda quedan en Ferrol», advirte.

O colectivo xa lograra o 20 de marzo pasado que o Ministerio de Defensa, que dirixe Margarita Robles, do PSOE, cambiase varios nomes de rúas do interior do recinto do arsenal de Ferrol, entre eles a de González-Llanos.

Tras o pleno do 31 de marzo no que se aprobou a retirada da súa estatua, o alcalde de Ferrol, o socialista Ángel Mato, retractouse e dixo que, a pesar da moción, que non é vinculante, non a ía mover do seu sitio.

Fontes da Alcaldía de Ferrol explicaron que o PSOE votou a favor e en contra da retirada porque a primeira iniciativa non se votou de forma segregada, senón que formaba parte dun conxunto de medidas coas que si estaban a favor. Ademais, achacaron a polémica ao «xogo político» polo espazo da esquerda en Ferrol.

Máis de medio centenar de militares, historiadores, escritores, intelectuais, artistas e personalidades da cultura e a universidade asinaron un manifesto en favor da retirada da mesma. Tamén subscribiron o texto a Asociación pola Memoria Militar Democrática (AMMD), o Colectivo de Militares Demócratas Animoi, a Fundación 10 de marzo de CCOO, a Fundación Moncho Reboiras da Confederación Intersindical Galega (CIG), as seccións sindicais ambos sindicatos en Navantia e máis dunha vintena de fundacións e asociacións civís do país.