Álvaro Caballero é xornalista, chegou a Italia en outubro de 2019. Non podía imaxinar que se fora atopar no centro do furacán informativo a nivel global. Dende alí envía crónicas e noticias diarias sobre un país pechado que, en poucos días, viu cambiado o seu modo de vida, de relacións, de afectos e de traballo. No pico da pandemia conversa con Luzes sobre o cotiá na capital dun país baleirado polo medo.
«Roma é unha cidade que amas e odias, eu estou namorado dela. É unha cidade preciosa, caótica, cun ritmo de vida que cando cheguei me parecía incomprensible por como conducen, como van pola rúa, como berran os uns cos outros, tiña a súa lóxica e os seus ritmos internos. Iso desapareceu». Álvaro disfrutaba hai uns días na compañía duns amigos dunha completa cea nun restaurante da capital italiana. Hoxe ese restaurante está pechado e, os que abren, só poden ter a rexa subida ata as seis da tarde: «levamos un mes de restricións», explica, «para o resto de Italia foi unha sorpresa, algo inconcebible».
Álvaro erguíase cedo e acudía con normalidade á súa redacción, preto da Cidade do Vaticano. Collía o metro dúas veces e, se quedaba tempo pola tarde, facía vida social, visitaba os museos ou achegábase ata algunha vila preto de Roma. O curso pasado Álvaro era estudante de Xornalismo na Universidade Carlos III de Madrid. Hoxe, con 24 anos, segue a estudar a distancia un máster da mesma disciplina no apartamento que comparte con outra persoa. A vida del e de máis de sesenta millóns de italianos viu como o país pasaba de ter «zonas vermellas» en pobos, logo provincias do norte do país a que toda esa zona vermella fora o Estado completo.
Ata hai moi pouco tempo a súa rutina era como a da persoa que le esta entrevista ou a como a da persoa que a escribe: «Agora estáse a evitar calquera aglomeración. O domingo mercabamos en comercios con cen persoas, hoxe iso é impensable e ilegal». Como xornalista de axencia, a pé de rúa, desprázase pola cidade eterna dunha punta a outra, dende o Vaticano ata o aeroporto, seguindo a pista dun virus que, ademais dos danos sanitarios e económicos, está a espallar o baleiro preventivo en rúas antes ateigadas de habitantes e turistas. «O país está en restricións e aillamento, non podemos ir a outras cidades a non ser que sexa estritamente necesario», comenta, «eu só saio de casa para mercar comida, para traballar ou gravar vídeos e facer fotos para o meu traballo. Hai controis dos carabinieri (a policía italiana) nas rúas».
A recén declarada pandemia do COVID-19 pola OMS foi acompasada nos últimos días, apunta Álvaro, por unha incredulidade da poboación italiana primeiro, que seguiu facendo vida normal, ata a aceptación da realidade e «resignamento aos acontecementos», despois. Apunta o xornalista en Italia que nunha marxe de dous días a vida cambiou de arriba a abaixo: “Agora nada. Érgueste, estás na casa, traballas dende alí, pola mañá saes ao súper e entreteste un rato. As tendas de roupa están pechadas, incluso as cousas que se poden facer aínda xa non as fas». A impresión que traslada Álvaro a través do teléfono xa a reproducira con tino literario Albert Camus nun libro, A peste (1947), unha obra clave da literatura universal do século XX que narra a vida da cidade arxelina de Orán durante unha epidemia, como indica o título, de peste: «Os nosos concidadáns atopábanse nun estado de ánimo tan particular que, sen admitir no fondo os acontecementos sorprendentes que lles ferían, sentían con toda evidencia que algo cambiara (…) É certo, en todo caso, que o descontento non deixaba de aumentar, que as nosas autoridades temeran o peor e encararan seriamente as medidas que haberían de tomar no caso de que esta poboación, mantida baixo o azote, chegara a sublevarse. Os xornais publicaron decretos que renovaban a prohibición de saír e ameazaban con penas de prisión aos contraventores (…)», escribía hai 73 anos o Nobel de literatura.
A evolución en Italia está a ser moi escalada, cos lugares públicos pechados como mínimo un mes e as escolas sen previsión de abrir ata o 3 de abril, se a situación non empeora
A orde do día en Italia, moito menos grave e virulenta que a que sinalaba Camus na cidade arxelina, está afrontando cifras de infectados en continuo crecemento. Do 9 ao 10 de marzo o número de falecidos polo novo virus pasou duns 463 o día 9 a 827 o 12. O número de contaxiados, mentres, elevouse de 7985 a 8514 e, a día 11 de marzo, a 12.462. A evolución na república mediterránea está a ser moi escalada, cos lugares públicos pechados coma mínimo un mes e as escolas sen previsión de abrir ata o 3 de abril, se a situación non empeora. «Quédannos un par de meses difíciles, ata que se estabilicen os contaxios. Cada día 1000 novos contaxios, hai 3 días 6000, e agora preto de 9000. O 10% dos casos de coronavirus van a coidados intensivos polo momento», aclara. O xornalista critica tamén a falta de coordinación na xestión inicial do goberno italiano, sobre todo na etapa do peche de Lombardía o 8 marzo, coa filtración dun borrador do decreto de illamento de catorce provincias ao norte, que provocou que a xente «escapara»: «colleron coches e vóos e espallaron o virus por todo o país. O Goberno non dixo nada ata as dúas da noite, cando falou o Primeiro Ministro, Conte».
Mais, dentro da gravidade, Álvaro procura quitarlle ferro no que pode ao presente en Italia e transmitir confianza: «O decreto saíu o domingo pola noite. Dende o luns a xente está bastante resignada, marchan ás súas vilas e pobos con calma e orde. Non hai desabastecemento, repóñense as cousas. É unha medida xeral e a xente sabe que toca cumprila». De momento, a confianza da cidadanía na sanidade, transmite Álvaro, é elevada: «hai boa impresión arredor da sanidade pública e moita unión nacional arredor dos profesionais sanitarios, tamén dos farmacéuticos, están a realizar un traballo extremo». Un traballo, di o xornalista, onde cada decisión está a ser vital e os medios comezan a faltar: «coñecemos o caso dunha anestesista que dicía que tiña que elexir a quen podia reanimar ou non. Si que é certo que hai poucas camas e moita sobrecarga nos hospitais estes días». Esta falta de manobra non procedeu só das autoridades italianas, Caballero tamén dá conta dos problemas que tiveron moitos españois para atopar un transporte que os devolvera á Península Ibérica: «os españois que volvían mercaron billetes por 300 euros, non sabían que pasaba, a algúns non lles deixaban entrar no aeroporto e outros colleron billetes a Portugal, a embaixada española non contestaba», resume.
Nun país pechado lamenta agardar polo retorno a casa e ver as persoas queridas: «eu ata a semana pasada tomábamo como todo o mundo en España, dicía que isto era como unha gripe. Logo ves as medidas e preocúpaste un pouco». Por mor das novas medidas de contención non puido tomar o avión que o ía deixar en Madrid para acudir coa súa moza a un concerto. Di, coa mesma resignación que transmiten as rúas, que non vai poder vela en bastante tempo. Agarda coller o voo do 9 de abril, o primeiro dispoñible na páxina web dunha compañía aérea.
«Creo que isto vai mellorar», remata, «en Italia, cando lle preguntas á xente por esta enfermidade, usan o verbo sperare, non o normal, aspettare. Sperare ten un matiz moi importante, significa agardar con esperanza, con optimismo de futuro».
*Na foto da apertura, Álvaro, na súa chegada a Roma en 2019.