París, comezos de novembro, a choiva desluce os desfiles que conmemoran o fin da Primeira Guerra Mundial ao tempo que os dota de lirismo cinematográfico e fermosa melancolía bélica. Aos pés do Arco do Triunfo, un político chegado da outra beira do Atlántico diríxese aos asistentes nun exquisito francés. É Justin Trudeau, primeiro ministro de Canadá, quen pecha o seu paraugas e se molla en homenaxe aos soldados caídos nas trincheiras de lama dos campos de Flandes.
París, comezos de decembro, un vehículo blindado Hermes percorre os Campos Elíseos bordeando as cacharelas prendidas nos enfrontamentos entre cidadáns e forzas de seguridade. O negro fume tingue o mesmo ceo baixo o que hai un ano e medio a Novena Sinfonía de Beethoven soaba como verdadeiro himno da ledicia europea. Entón, Emmanuel Macron acababa se ser elixido presidente de Francia cunha mensaxe europeísta.
Cun mes de diferenza, as dúas imaxes do centro de París son a metáfora e resumo da derrota de quen foi visto como o paladín da UE. De Emmanuel Macron, o mandatario galo máis novo dende Napoleón, capaz de vencer á extrema dereita de Marine Le Pen e ao seu Fronte Nacional e de insuflar novos folgos no motor franco-alemán para contrarrestar as políticas austeras da canciller Angela Merkel.
Nin a holywoodiense choiva semella quen de aclarar o fume das protestas. Os chalecos amarelos están a vencer os flashes, as mensaxes multimedia dirixidas cara as redes sociais e, támen, a esa escena dos fastos da Primeira Guerra Mundial que percorreu o mundo: á coidada equivocación da centenaria señora ao preguntar se Merkel era a muller de Macron.
Que riquiño resultou a ollos dos informativos, igual que o canadiense Trudeau. Ámbolos dous os JFK do século XXI, perfectos convidados, produtos da mercadotecnia da nova política, baleiros por dentro. «Sous les pavés, la plage!». «Baixo as lastras, está a area!», ensinárannos no maio do 68. Foi unha oda á liberdade, tentar destruír a orde existente empregando as súas propias pedras na procura doutra sociedade. Eu sempre coidei que os revolucionarios franceses de entón querían deixar unha mensaxe máis, que esa lastra das rúas civilizaba unha realidade salvaxe, que os mandatarios maquillaban.
Na actual protesta dos chalecos amarelos apareceu unha pintada pedindo «morte ao caviar, viva o kebab». A frase resume como é visto Macron pola cidadanía francesa: un tecnócrata, un ex-banqueiro desconectado dos problemas reais da poboación para chegar a fin de mes, un elitista que aplica políticas contra o pobo. A subida dos impostos aos carburantes era unha medida para loitar contra o cambio climático e acelerar a transición ecolóxica. Os camioneiros e transportistas que se ergueron contra ela sinalan que, co seu soldo de 1.500 euros e alugueiros de 700, 800 ou 900 euros, non están dispostos a pagar eses euros de máis.
Cando o máis barato é xantar un kebab por catro euros e farto de graxa e prebe traballar outras seis horas, as preocupacións ecolóxicas de quen pode permitirse caviar quedan nun segundo plano. Así é a actualización do slogan do 68. Que as lastras do (falso) ecoloxismo impulsado polos políticos actuais non agochen a precariedade de area na que estamos enterrados. Baixo a renovada bandeira azul de estrelas amarelas coa que Macron celebrou nos xardíns do Louvre a súa vitoria, hai dezaoito meses, había unha carraxe que acaba de estoupar.
Ante máis de 60 mandatarios estranxeiros, diante do Arco do Triunfo, Macron falara de diálogo e cooperación internacional, golpeando nos fociños de boxeador de Donald Trump e subido ás costas de judoka de Vladimir Putin. Dende os seus palacios presidenciais, o neoiorquino e o ruso están hoxe a rir coa inocente insolencia de quen foi proclamado Manupiter ou novo Rei Sol. A súa aprobación acada un 20% entre os franceses e na orgullosa París, na multicultural Marsella ou na clasista Burdeos arden coches e son saqueadas tendas de Apple.
Logo de catro domingos de protestas, dun mes dende a cinematográfica celebración dos Campos Elíseos, os chalecos amarelos tamén se están a mobilizar en Bélxica. Ata aquí, en Bruxelas, xa chegaron as protestas e remataron con coches da policía queimados na mesma Rue de la Loi, a avenida que percorre o barrio das institucións europeas. A un lado a Comisión Europea que viu en Macron ao seu novo cabaleiro branco, na outra beirarrúa o Consello Europeo que reúne aos gobernos da UE e que Macron quixo voltear. No medio, os chalecos amarelos. Está o paladín da UE a converterse nun cancro comunitario?