Teño que atopar o xeito de vivir de rendas antes de facer os 35. Hai tempo adoitaba falar desta teima como unha brincadeira, pero cada vez vouno dicindo con menos ironía. A determinación é firme: o atranco, claro, está no como. Non teño a constancia para botar o Euromillóns todas as semanas, non xogo á lotería por medo ao fracaso e dáme a min que o narcotráfico dá moita ansiedade. Aí tedes a Sito Miñanco, sen poder desconectar do negocio nin no caldeiro. Que triste: meterse a narco para non ter que traballar nunca máis e rematar por facelo o triplo. Que va, quitade. Xa me virá á cabeza o xeito. «A xente nova non quere traballar». Pois claro que non. E a xente vella tampouco, que viven pensando en cando poderán deixar de facelo.  

É curioso o lugar que ocupa a actividade profesional nas nosas vidas, ou, peor aínda, na nosa percepción dos demais, e mesmo na nosa propia autopercepción. Cando falamos dunha persoa con alguén que non a coñece, o primeiro que dicimos é a que se dedica. Reducimos as persoas á súa posición dentro do mercado: Ela é Lucía, xestora administrativa. Concha, enfermeira. Fabián, camareiro. Eu mesma, como xornalista nun diario local, fago o propio cando teño que recoller opinións dos cidadáns a pé de rúa: «Amparo, doutora, di que». «Carlos, fontaneiro, comenta estoutro». «María, desempregada, pensa o seguinte». Desempregada. Quen es queda reducido a que nese momento estás sen ocupación laboral. Que golpe de realidade máis fodido. Los lunes al sol quedaron curtos.

Entendo por que se fai, e sei que, aínda que só sexa por mera economía da linguaxe, sería indiscreto relatar toda a bagaxe dunha persoa nunha conversa informal cun descoñecido, pero paréceme curioso o que, por convención social, quixemos poñer por diante. Quen somos depende do que fagamos para gañar a vida. Canto máis o penso, máis esperpéntica me resulta a orde de prioridades. Sobre todo porque, ao final, ao que nos acabamos dedicando non é produto dos nosos intereses, tampouco da nosa personalidade, senón das nosas circunstancias. Cantos amantes da arqueoloxía se esconden detrás das fiestras das sucursais bancarias. Cantos profesores de ioga debaixo das batas de farmacéutico. Cantos xerentes de empresa familiar quererían estar dando clases a cativos nunha escola. Cantos bos escritores quedaron perdidos entre as poucas horas libres que deixan as longas xornadas da hostalería. E, porén, seguimos reducindo as persoas ao que fan, ao que producen, ao lugar que ocupan dentro das engranaxes da maquinaria que fai que o sistema arranque cada día. E a min, persoalmente, non me parece ben. Sei que aquí moitos dirán que todo se reduce a unha simple cuestión de posición económica, e concordo, a cantos máis cartos no peto, máis posibilidades de que os teus gustos coincidan coas túas circunstancias; pero penso que a cuestión va moito máis alá.

E mira que os xornalistas pecamos disto mesmo, tamén por un tema de egos que dá para outra conversa, pero aquí ocorre outra cousa perigosa. Resumir a túa personalidade en ser xornalista entraña dinámicas similares, porque ao final non es ninguén alén diso. E mira que eu traballaría gratis. Probablemente, se me tocase esa lotería á que non xogo, seguiría indo a La Opinión a facer reportaxes sobre o Pazo de Meirás, pero faríao nun Ferrari que trataría de deixar o peor aparcado posible diante do mercado de Santo Agustín, e daríame igual que me multasen. Encántame o meu traballo, o que me amola é precisalo para vivir.

Outras persoas non teñen esa sorte, como xa falamos aquí fai 15 días. Non é que pense que á meirande parte da xente non lle gusta o que fai, diría máis ben que o soporta, que non lle importa facelo; pero é simplemente un medio máis para esa fin fundamental que é cobrar a fin de mes e poder dedicarse, nos momentos libres, a facer o que lles presta de verdade. Que terrible isto: nos momentos libres. Vivir no tempo que o traballo nos deixa, que é pouco e aínda por riba cóllenos cansos. E agora parece que queremos debater a semana laboral de catro días, e aínda hai quen di que estamos tolos. Pois claro que o estamos: até o de agora, a proporción era cinco traballados/dous de descanso. Pero a quen se lle ocorreu semellante invento?

Vivir no tempo que o traballo nos deixa, que é pouco e aínda por riba cóllenos cansos. Cinco días traballados/dous de descanso. Pero a quen se lle ocorreu semellante invento?

Observo un cambio cultural, malia que non sei se será mellor definilo como xeracional. Vouno pensar. Antes, as persoas buscaban medrar e desenvolverse a través do terreo profesional: traballar do seu, ascender, adquirir responsabilidades, liderar equipos, meter moitas horas para demostrar o ocupados que estamos e o imprescindibles que somos. Non sei se será porque o mercado laboral se precarizou tanto nos últimos anos que non nos queda outra, pero paréceme percibir, cada vez con máis intensidade, un cambio no paradigma: buscamos desenvolvernos como persoas a través das nosas aficións, gustos, intereses ou, simplemente, a través das cousas que se nos dan ben, e non tanto polas alegrías que nos reporta mellorar ou prosperar na nosa ocupación. Eu, pola miña banda, nin quero nin teño pensado estar traballando corenta anos máis para poder empezar a vivir todo o tempo, e non só no tempo libre. Aquí debería enxertar a viñeta esa dos rapaces que teñen enerxía e tempo pero non cartos, os adultos que teñen cartos e enerxía, pero non tempo; e os vellos que teñen todo menos enerxía. Todo un ciclo vital decidido e condicionado pola actividade laboral. Que barbaridade! E os tolos seremos nós, que o cuestionamos!

Vou rematando, que aínda hei de chegar tarde a traballar. Escoito moito iso de que temos que ser máis coma os chineses e a súa cultura do traballo, pero eu penso que temos abonda. Como di o meu querido amigo Rubén, grande profeta deste movemento: «Se traballar é saúde, que traballen os enfermos!». Pois claro que quero vivir de rendas. Da Renda Básica Universal, se mo preguntan.