Santiago.- O Bloque Nacionalista Galego (BNG) ten conseguido situar o ecuador da campaña das autonómicas galegas exactamente onde quería. Coa súa candidata, Ana Pontón, visibilizada polo corpo electoral como alternativa real ao PP de Alfonso Rueda, e con este á defensiva, case desaparecido e sen mostrar demasiadas armas coas que combater o mal corpo que deixan entre os seus case todas as enquisas.

As sondaxes, á dereita e esquerda do arco mediático autonómico e estatal, de institutos públicos, privados e concertados, auspician un resultado demasiado axustado como para que o sucesor de Feijóo teña garantías certas de renovar a maioría absoluta que este logrou hai catro anos.

O Bloque empeza a atisbar que o seu discurso da ilusión polo cambio na Xunta tras 15 anos de gobernos do PP empeza a calar en serio, a mobilizar indecisos e a tomar ese ton épico das mareas de campaña que provocan resultados que parecerían case imposibles poucas semanas antes.

É dicir, para o que nos ocupa, poñéndolle a Pontón costa abaixo o relato da súa última semana de campaña mentres que a Rueda, salvo fito inesperado que evite que siga desinflándose lentamente, todo parece poñérselle costa arriba.

Unidade do nacionalismo galego

Pontón visualizou onte en Santiago a unidade do nacionalismo galego acompañándose dos líderes de Anova, a formación creada tras a división do BNG en 2012 que mesmo ameazou con converter á clásica coalición nacionalista en forza extraparlamentaria.

Xosé Manuel Beiras e Martiño Noriega, que no seu día renegaron do Bloque polas larvadas disputas internas cunha dirección que non estaba a saber ler os significados sociopolíticos do 15M, e que preferiron aliarse con Podemos e as súas confluencias, arroupárona onte nun acto en Compostela que non estaba deseñado para outra cousa que para iso: para ilusionar e emocionar.

Beiras e Noriega interpelaron ao electorado de esquerdas que só se sente convocado para votar aos seus se observa entendemento.

Para invocar á militancia nacionalista ferida por aquelas dolorosas guerrillas internas, pero tamén para interpelar a unha inmensa maioría do censo galego de centroesquerda, silencioso pero consciente e decisivo, que só se sente convocado para saír de casa e votar aos seus nunhas autonómicas se observa bo entendemento nas opcións que se lle expoñen.

Nas eleccións xerais, autonómicas e municipais dos últimos anos da década pasada, a alianza entre Podemos, Esquerda Unida, Anova e as mareas municipalistas chegou a mover máis de 400.000 votos.

Se o Bloque é capaz de atraelos agora e sumalos aos dos seus incondicionais e aos das galegas e galegos apartidarios que nunca votaron ao nacionalismo pero que ven en Ana Pontón á súa imaxe e a súa semellanza electoral, a disputa pola presidencia da Xunta vai seguir beneficiando ao Bloque.

Unha costra de poder sobre un pobo mobilizado

«Este é un país ilusionado e mobilizado, que ás veces parece inmóbil porque por encima ten esa costra [do poder] similar á que produce a electrolise nalgunhas reaccións químicas», dixo Beiras en resposta á moderadora do debate, María Obelleiro.

Obelleiro é a única muller directora dun diario galego, que ademais é o único que se edita integramente na lingua oficial do país e ao que a Xunta leva anos ninguneando nas súas axudas aos medios, que se benefician aos que se publican en castelán e acompañan na súa liña editorial os intereses do PP galego.

Pero indo ao gran. O exportavoz nacional do BNG é probablemente a personalidade máis relevante do nacionalismo galego do últimos tres cuartos de século. A expensas do que que consiga Pontón o 18F, claro. Pero, con toda seguridade, Beiras é a figura intelectual máis lúcida e recoñecida da política galega en democracia.

​Nin Fraga, nin Rajoy, nin Feijóo, se é que pode compararse o que eles entendían/entenden por democracia -obviamos, por incomparecencia, a idea de Rueda respecto diso- alcanzan a altura e recoñecemento das que goza Beiras na opinión pública galega.

Aos seus case 87 anos segue sendo unha referencia esencial no país. Sen esconder profundidade no seu discurso, este venres en Santiago mostrouse ocurrente, sinxelo e divertido, e sobre todo, cómplice con Pontón e co seu proxecto. «Pero se ata no debate da TVG Rueda pediu o voto para ela», espetou, en referencia á desafortunada frase do candidato popular no seu minuto de ouro, no que, esquecendo que os pellets aínda seguen desenterrados na arenosa memoria colectiva dos galegos e as galegas, asegurou que non quere que lle vote ninguén que poida esperar que lle minta.

Muller, nacionalista e de esquerdas

Pontón estivo ao quite, atenta e agradecida polas palabras de Beiras, e ata se permitiu saírse dos estritos marcos nos que tivo que encadrarse desde hai anos para consolidar a súa imaxe presidenciable. Sendo muller, nacionalista e de esquerdas, con todo o que iso carrexa, para aparecer como transparente e próxima e ata para caerlle ben ao votante galeguista tradicional do PP.

Así que Pontón non se limitou a vender boas maneiras, capacidade de xestión, solvencia e promesas previsibles, senón que apelou ás emocións, á memoria do pasado recente, a eses sentimentos que igual só se poden expresar como haikus de 140 caracteres pero que se cravan na memoria do elector como chinchetas nunha conta de Twitter -ou de X, ou sexa-. E que, por unha cousa ou por outra, acaban convertidos en trending voting: «Galicia é un dos países que máis se mobilizaron nas últimas décadas para defender causas xustas. Na papeleta do BNG están todas esas causas».

«Galicia é un dos países que máis se mobilizaron para defender causas xustas. Na papeleta do BNG están esas causas».

Xunto a Pontón e Beiras estaba Martiño Noriega, o exalcalde de Santiago que volveu hai uns anos á súa consulta de médico de primaria tras tentar, unha e outra vez, que a maioría social de esquerdas en Galicia callase en opción de goberno.

Pese ao custo persoal que supón a exposición pública de calquera particular metido en política, e máis aínda se un estivera insistente en facelo rodeado de quen non pensan 100% como el, Noriega nunca se negou a prestar a súa imaxe ás súas conviccións.

Noriega e o que Galicia desexa ser

O venres volveu facelo, consciente de que el mesmo, coa súa gorra, o seu chaleco e os seus ideais, pode mover uns cuantos miles de votos que poderían ser cruciais para que Galicia sexa o que desexa ser.

E que cona, fíxoo ademais cunha preciosa e cinematográfica metáfora. A desa pelota de tenis que rebota sobre a temblorosa rede das finais apaixonantes dun deporte outrora elitista, pero que Woody Allen democratizou para o cinema negro en Match Point.

Esa bóla que expresa que a diferenza entre o ben e o mal mídese en milímetros, en casualidades non exentas de causalidade. Ou, en termos electorais, no puñado de votos que caben nunha urna. O PP levou un escano en Pontevedra nas últimas autonómicas por só 96 sufraxios. Hai enquisas que lle dan a Rueda 38 deputados, só un sobre a maioría absoluta. «Esta vez a pelota ten que caer ao lado da xustiza, dos bos», augurou Noriega.