Hai corenta anos fun unha pija coruñesa. Agora que o penso doume conta de que as miñas amigas mais eu fomos pequenas señoras. Vestiamos como visten as mulleres tradicionais heterosexuais, desas que levan sempre faldras, maquillaxe, tacóns e o pelo longuísimo. A sociedade provinciana berce do ditador anano instruíanos nun papel de «mulleres» que tiñan que ser dóciles e levar roupa pouco apta para rubir polas árbores (as señoritiñas non son Tarzanas) ou xogar ao fútbol. Daquela, se xogabas ao balompé chamábante «marimacho», «pirucho»… Moito discutín con miña nai, quen é unha representación infalible da señora coruñesa. A pobre insistía en que me vestise con saias e tacóns. Moitas tardes pasou «ensinándome» a camiñar con tacóns, poñéndome libros na cabeza e facéndome desfilar por un corredor sen fin que tiñamos na casa onde medramos. Eu ría moitísimo. Miña nai camiñaba cunha ducia de libros na testa, coma se fose unha Kate Moss galega. Tiña unha maña que eu endexamais alcanzarei. Ela paseaba os libros coma unha malabarista. Nunca lle caía ningún. Mais cando era a miña quenda o corredor convertíase nun regueiro de páxinas. Eu ía amodiño para non caer deses tacóns que me daban vertixe, cos brazos abertos en aspas coma unha funambulista. Miña nai berrábame: «Con xeito Mariña, con xeito».

A miña nai custoulle anos abandonar a idea de que a súa filla levase tacóns. Foi unha guerra longuísima, pero ao final gañeina eu. O mesmo me sucedeu coas saias, a maquillaxe, o pelo longo, as unllas pintadas… Medrar cunha nai que tiña unha identidade de muller baseada nas ensinanzas fascistas foi un suplicio. Levoume toda unha vida facerlle entender que hai moitos tipos de mulleres. Que as mulleres non son só a vestimenta que levan. Que ser muller é moito máis ca saber camiñar con tacóns, ter fillos ou ir ao salón de peiteado todas as semanas. Mais iso tamén é ser muller. Ser muller é un estado tan grande, fabuloso e complicado que non hai vestimenta no mundo, nin cremas, nin cabelos, nin tacóns capaces de manter o espírito dunha dona.

O día no que me decatei de que a miña identidade de muller non tiña que cumprir ningún dos requisitos esixidos por miña nai, volvín nacer. Non importaba que fose en pixama a comprar tabaco, ou que fose ao teatro con botas militares, que saíse á rúa sen peitear, que non me peitease nunca, que pintase as unllas de cores distintas, que rapase a cabeza ou que fixese unha tatuaxe. Que bebese máis ca un home, que practicase boxeo ou que xogase ao póker e ao fútbol. Tanto daba. O día que me dei conta de que podía facer o que me pedía o corpo, o meu corpo, o mundo fíxose máis bonito e a miña vida máis fácil e divertida.

Cando paseo polas rúas coruñesas e vexo as adolescentes cortadas polo mesmo padrón que tiña eu á súa idade, danme pena. Todas son un copy and paste de pelos longos, lisos, e saias curtas. Unha e outra e outra. Todas parecen a mesma. Será que todas queren vestir así ou será que a sociedade patriarcal na que vivimos fai que todas reproduzan os mesmos padróns de pequenas mulleres sexis? Ata os uniformes dos colexios cristiáns católicos romanos fan que as nenas adolescentes leven unhas saias minúsculas. Historicamente, a vestimenta das mulleres foi deseñada para controlalas e para darlle gusto á mirada masculina. Os corsés da Idade Media, os corpiños, as saias ata os pés, os tacóns de agulla, os cinturóns de castidade, os vestidos vitorianos con enaguas de aros, as minisaias… A Igrexa católica é perversa, mais non é parva. Ás nenas vístenas como «nenas». Poñen as adolescentes en saias minúsculas nas que se respiran de máis xa mostran as bragas, así que con esa vestimenta hai que estar bien quietiña. Hai que moverse amodo, con elegancia, e portarse ben. Con ese uniforme, quen delas vai subir a unha árbore ou rubir por un mastro para arrincar unha bandeira?

 

[Imaxe de cabeceira: Demi Moore na película The substance (2024)]