A Coruña.- O PSOE galego deu un paso máis este xoves na escenificación da fraxilidade da súa poder local na comunidade, despois de que o PP e o BNG tombasen o proxecto de orzamentos municipais para 2025 do Concello da Coruña, gobernado por Inés Rey. A pouco máis dun mes de que o congreso autonómico do partido ratifique ao seu actual líder, José Ramón Gómez Besteiro, á fronte da secretaría xeral da formación, Rey terá que someterse a unha moción de confianza para sacar adiante as súas contas.

Á súa vez, en Santiago, a capital do país, o grupo municipal socialista parece abocado a partirse en dous, con catro dos seus edís expulsados provisionalmente pola dirección galega a falta de que Ferraz ratifique a decisión. E noutras vilas onde o PSOE goberna en minoría ou co apoio do BNG, os executivos locais tamén funcionan ao ralentí polas crecentes discrepancias cos seus socios.

O PSOE, que nas autonómicas do ano pasado obtivo o peor resultado da súa historia en Galicia –quedou con 9 escanos nun Parlamento autonómico de 75– e que nas xerais de 2023 perdeu tres representantes no Congreso dos Deputados e un no Senado, deixou máis de 76.000 votos e 171 concelleiros nas municipais dese ano. Aínda así, logrou ao redor dun centenar de alcaldías noutros tantos municipios nos que viven 1,2 millóns persoas –Galicia ten 2,7 millóns de habitantes–. As máis importantes están en Vigo, con 300.000 habitantes e onde Abel Caballero logrou a maioría absoluta, e A Coruña e Lugo, onde Inés Rey e Paula Alvarellos gobernan con menos votos e edís que o PP grazas ao BNG.

Incumprimento dos acordos co BNG

Os nacionalistas xa advertiran hai meses que non apoiarían os prespuestos de Rey, tras denunciar que a alcadesa incumpriu os acordos que levaron ao BNG para votar ao seu favor na súa investidura hai dous anos. O portavoz local do Bloque, Francisco Jorquera, subliñou este xoves esas discrepancias e a distancia que separa a ambas as formacións, pero tamén garantiu que o seu partido non permitirá que a situación derive en beneficio do PP.

A normativa establece que se Rey perde a moción de confianza, como parece previsible, PP e BNG dispoñerán dun mes de prazo para presentar unha de censura, na que deberán propoñer un candidato alternativo que, de obter a maioría dos votos do pleno, converteríase ao momento en alcalde. Se non o fan, como parece probable, a alcaldesa poderá seguir e sacar adiante os seus orzamentos, que quedarían aprobados tal e como os presentou. O tenente de alcalde e portavoz socialista, José Manuel Lage Tuñas, tamén exsecretario de organización do partido a nivel autonómico, ofreceu diálogo ao BNG para as contas de 2026, pero Jorquera instou aos socialistas coruñeses advertíndolles de que «non se pode gobernar a golpe de moción de confianza».

A crise aberta no PSOE compostelán tamén ten que ver coas relacións co BNG. O pasado verán, catro dos seus concelleiros –Gonzalo Muíños, Mercedes Rosón, Mila Castro e Marta Álvarez– desatenderon as ordes do partido e apoiaron unha iniciativa da alcaldesa nacionalista, Goretti Sanmartín, para regular as vivendas de uso turístico e reducir o seu impacto no prezo dos alugueiros residenciais. A dirección de Besteiro abriulles expediente e anunciou a súa expulsión, pendente de que a executiva federal ratifíquea unha vez transcorrido o prazo para que os edís díscolos presentasen as súas alegacións.

Ruptura co Bloque en Foz

A principios do mes pasado, o BNG de Foz, en Lugo, anunciou que rompía o pacto co alcalde socialista, Francisco Cajoto Caserío, e abandonaba o Goberno local, despois de que o rexedor , por sorpresa e sen acordalo cos nacionalistas, lles delegase as competencias sobre a residencia de maiores da localidade. O Bloque rexeitara a privatización da residencia, e pouco antes o Tribunal Administrativo de Contratación Pública de Galicia anulara a licitación do centro, que contemplaba unha subida das tarifas que pagan os residentes e as súas familias.

Besteiro, quen á hora na que se terminou de redactar esta peza non se pronunciou sobre as crises locais do seu partido, será o único candidato á secretaría xeral da formación no congreso que o PSdeG prevé celebrará o 8 e o 9 de marzo en Santiago. Os seus rivais, nucleados ao redor da figura do exsecretario xeral Gonzalo Caballero, xa anunciaron que non presentarán alternativa, aínda que manteñen posicións moi críticas coa súa xestión e alertan periodicamente do declive da formación e da falta dun proxecto sólido en Galicia capaz de rivalizar co BNG.