Julián Hernández: «Estaba previsto que Siniestro Total se retirase hai vinte anos, pero a cousa foise liando»

A mellor banda de rock de España e unha das mellores de Galicia, por esta orde, deixa para sempre os escenarios esta fin de semana en Madrid con dous concertos, venres e sábado, nos que repasarán a súa traxectoria xunto aos membros que formaron parte do grupo. Julián Hernández, o único que estivo desde a súa fundación, recibe a Luzes-Público nunha terraza da vila na que vive, nunha amena conversación na que participan tamén os xornalistas Xosé Manuel Pereiro e Suso Iglesias, amigos seus de sempre.

FOTOS: Sandra García Rey.

Por que tardaron corenta anos en deixalo? Tería que ter sido ao día seguinte do primeiro bolo, verdade? Estaba previsto que nos retiráramos hai moito, pola influencia de The Band e O último valse, na que sae Robbie Robertson dicindo «vinte anos, xa está ben de estrada!». Cando fixemos La historia del blues [en 1999] pensamos «ata aquí, vinte anos, vinte aniversario, fin». Pero logo a cousa foise liando.

Deixan orfas a varias xeracións que se preguntan iso, por que?, pero non para atopar unha explicación razoada, senón como facía Mourinho, a modo de queixume. Todos estamos de acordo en que hai que saber retirarse a tempo. Pero, cando é «a tempo»? Tivemos moi claro o exemplo de Induráin. Foi un superhome, gañou cinco tours. Só tres tíos o conseguíron antes que el, e ningún despois. A presión, a opinión pública, os fans, os do seu pobo, todo deus… Obrigárono a correr o sexto a pesar de que el dixera que non ía porque non ía poder. E efectivamente, foi, pero tívose que retirar. E xa ninguén fala de Induráin. O mellor deportista español de todos os tempos está esquecido por non saber retirarse a tempo. Así que nós pensamos que máis vale paxaro en man. Despois de corenta anos, xa chega.

Sempre marchan os mellores. Primeiro Feijóo, agora vostedes… Non, Feijóo non se vai, a Feijóo exportámolo. A exportación en Galicia é unha cousa moi arraigada desde tempos inmemoriais. Houbo un momento en que tiñamos a Conferencia Episcopal, a Presidencia do Goberno e a Presidencia da SGAE: Rouco Varela, Rajoy e Antón Reixa.

O de preparar os seus dous últimos concertos con entre corenta e cincuenta temas tamén parece de superhomes. Son tres horas e pico, non? Non, non tanto, isto é Siniestro Total, non Bruce Springsteen. Pero si, son máis de corenta temas.

Siniestro naceu co punk, que se asocia á falta de apego ao traballo. Pero vostedes levan corenta anos de concertos, corenta discos… Si, en parte é por iso polo que se foi Miguel Costas, polo stajanovismo do grupo. E estes ensaios están a ser moi duros. Wyoming dicía, e ten toda a razón, que o noso afán é non dar un pau á auga, pero matámonos a currar para non dar un pau á auga. É totalmente contraditorio, pero é verdade.

Viñan dun movemento xeracional que dicía que non tiña futuro. Os Sex Pistols de cando en vez si que fan algunha cousa. Fixeron a Filthy Lucre Tour, a Xira do lucro indecente. A xente botaba as mans á cabeza, pero dicían a verdade, estaban a ser máis sinceros que nunca.

Pensou no seu «non future» persoal? Non, cero. Como dicía Humphrey Bogart en Casabranca cando lle preguntaban que ía facer pola noite: nunca fago plans con tanta antelación. Aínda que agora vou presentar o libro.

Ía preguntarlle por iso: despois de Sustancia negra, en Folla con él fai un repaso ilustrado das versións de Siniestro, que son sinal de identidade do grupo. A idea inicial era facer un cancioneiro con notas. Os dereitos de autor das versións foron para os autores orixinais. De feito, no rexistro español de «Sweet home Alabama» de Lynyrd Skynyrd figura «canción tamén coñecida como ‘Miña terra galega’». En España gañan máis pasta coa nosa versión que coa súa. O libro trata de deixar constancia desas letras. Ao principio pensei en recollelas tal cal cunha nota, pero ao final saíronme unha ou dúas páxinas da letra de cada canción e logo dez páxinas de notas.

As súas versións non son meras «covers», fan seus eses temas e conseguen que desde Lynyrd Skynyrd a AC- DC soen a Siniestro Total. Hainas ata de Petula Clark [autora de «The life and soul of the party» que a banda galega versionea en «Hoy voy a asesinarte»]. E é un roubo, é verdade. De aí o libro. Pregunteime que sentido ten facer esas versións. Non se trata de coller unha canción porque nos mole, senón porque nos dá unha pista sobre unha historia. Como esas postais de Galicia con varias fotos: unha mariscada, uns gaiteiros, o hórreo de Carnota e unha banda co lema «Terra Meiga» ou «Miña terra galega». Esa era a idea. Con «Sweet home Alabama» xa estaba contada media historia.

Falando de roubos, que lle parece a re-versión que fixo dese tema Radio Océano? Ten aquí ao seu vocalista, aproveite… Ímonos roubando uns a outros. E a nova letra é moi boa. Despois de tantos anos facía falta actualizala.

A través de toda a súa traxectoria, e non só por «Miña terra galega», transmitiron unha imaxe de Galicia moi distinta á que recollen os tópicos, incluídos os que reflicten un pobo de queixumes e choriqueos. Os primeiros en facelo foron Os Resentidos. «Galicia caníbal» foi un éxito para empezar a cambiar esa postal. Quen era esa ministra que dixo hai pouco que coa chegada do AVE a Ourense acababa o illamento da Galicia de Valle Inclán? Que illamento, pero que dis? As imaxes tópicas sempre acaban funcionando.

Tamén deron a coñecer Vigo no resto do Estado. Polo menos contribuímos a que saíse no mapa do tempo en televisión. Pero non hai que esaxerar, eh? Hai pouco preguntáronme se nos mereciamos unha rúa. Pero, home, quen vai querer vivir na rúa Siniestro Total, 13?

Ademais de Siniestro Total, vostede sempre tivo multitude de proxectos. Desde rapaces xa estabamos metidos en corenta leas. De pequeno eu cría que a escolarización era o estado natural do ser humano, ata que me dei conta de que había moitas outras cousas fóra dunha aula. Foi grazas ao movemento Rompente, aos poetas, aos pintores… E despois en Madrid sempre estiven metido en moitas cousas.

Entón Wikipedia non minte, e vostede é madrileño de verdade. Si, nacín no exilio madrileño porque a miña nai foi a dar a luz alí porque estaban a súa irmá e a súa nai. Pero son de Vigo. O meu pai é de alí e mesmo foi socio do Celta durante moitos anos, algo que eu non. Niso non fun un bo fillo.

Que pensaban os seus pais cando empezaron co grupo? Nunca tiven ningún problema, como ía ao conservatorio pensaban que era só unha carallada. Quen tiña problemas era Germán Coppini. As cousas que canta nas súas cancións son reais, aínda que entendo que algo esaxeradas.

Como foi a ruptura con  Coppini e a súa relación posterior con el? Estar en dous grupos tan diametralmente distintos e ata opostos non tiña sentido. Pero a cara, a imaxe e a voz de Siniestro era el. Comeuse medio mundo. É curioso porque de verdade interiorizaba as letras, era máis que interpretalas. A primeira vez que tocamos en directo «Matar hippies en las Cíes» agarrou o micrófono e berrou: «Exterminio!». Retumbou todo o cinema Salesianos e fixo que se fosen as doce persoas que había. Só quedaron catro amigos tirando panfletos.

Con «Las tetas de mi novia» non tiveron problemas? Non, moito máis con Matar hippies. No ano 81 aínda pesaba moito o rollo cantautor e dos grupos de jazz-rock que se asociaban cunha época máis hippie. «Las tetas de mi novia» era unha canción que cantaba Miguel polos bares, e cando a gravamos Manolo Ramón lle dixo que cambiase a segunda estrofa. Quedou unha pouco besta.

Como foi o reecuentro con Miguel Costas. Nada.«Ola, Miguel». «Ola, Julián». «Hai que tocar». «Pois imos tocar».

Así de fácil? Así de fácil e así de difícil, supoño. Lémbrame a aquilo que contaba Rómulo Sanjurjo de dous mariñeiros de Burela que se atopan en Magadascar, crúzanse cos seus barcos e só se miran e dinse: «Que hai?». Pois o mesmo: «Ola, Miguel». «Ola, Julián». Igual que trinta anos antes.

Cando anunciaron o seu último concerto dixo vostede que o grupo soaba e soa distinto con Miguel. Non houbo moitas bandas que resistisen tantos cambios de vocalista. Quizá Dr. Feelgood, aínda que non se cantos cantantes pasaron desde a morte de Lee Breeyeaux. Non sei, Frank Zappa tiña a varios, e Burning, cando morreu Johnny Cifuentes. Pero a verdade é que é raro. Cando Germán se foi de Siniestro eu non sabía se iamos seguir porque nos daba preguiza buscar outro cantante, e el dicíame que fose eu, que xa cantaba blues nos bares. Ao final foi Miguel, que xa gravara un tema, e logo eu, e tamén Javier Soto… Todo por carencias do grupo. Eu fun batería porque non tiñamos.

Non lle apena dar o seu último concerto con Siniestro? Que va! É unha alegría! É verdade que hai unha carga emocional, pero está moi ben pechalo. Sempre o pensei, e por iso digo que a influencia de O último valse é moita.

Siniestro Total ademais foi Siniestro Total durante corenta anos. Evolucionaron pero non se pasaron á cumbia, por exemplo. Iso de reinventarse, que é a palabra que se utiliza para eses cambios de chaqueta, reflicte certa inseguridade con respecto ao mercado, porque se o mercado che ten sen coidado, non hai problema. O que si é moi malo é estar xuntos corenta anos. Os Hombres G separáronse cando empezaba a caer a súa estrela. De súpeto reuníronse outra vez e foi un bombazo. Se nós téramos feito mesmo, forrámonos.

Igual si poden pensar en facelo dentro dun tempo, déixennos polo menos algunha esperanza… Non, xa non hai tempo. É verdade que hai moitos precedentes, pero mire Los Enemigos. Separáronse e volveron, pero cando se separaron Josele aínda non tiña a idade que teño eu agora. Se nós estamos outros dez anos sen tocar e nos reunimos, vaime tocar con setenta. E eu con setenta non paso por un escenario nin de coña.

Nin por setenta quilos? O lucro indecente habería que pensalo, pero para iso hai que vender como os Sex Pistols, e nós non sei se venderiamos. Uns vellos tocando  «ye, ye, non me toques a pirola…». Que aburrimento!

«Ayatolah» estivo sempre en todos os seus concertos? Practicamente sempre, si. Algunha vez dixéronnos se era unha canción contra o Islam, por Charlie Hebdo. Pero a canción acaba dicindo «Ayatolah, mola», co cal estamos cubertos. Arderiamos antes na praza de San Pedro por un auto de fe. O éxito foi grazas a Jesús Ordovás, que foi quen o inventou todo. As cancións que puxo da primeira maqueta quedaron aí, como iconas. Con respecto ao de volver, ides ter que crernos. Hai xente por aí dicindo en Facebook que somos uns peseteiros e temos preparada unha xira secreta. Que vantaxes ten unha xira secreta? Que non vaia ninguén aos concertos? Tamén hai unha polémica entre dúas faccións, a costista e a julianista. Hai un grave problema neuronal aí.

E se alimentamos esa polémica? Unha vez tivemos unha con Héroes do Silencio, que gañaron eles, claramente. Nós diciamos que serían heroes se estivesen en silencio.

Con corenta anos de traxectoria, como se ve agora aquilo do sexo, as drogas e o rock and roll? Nós eramos máis de pallas, tintorro e blues. Non pillabamos moi ben o sentido das cousas. No do sexo viñamos dunha época fodida, na que tamén empezaban a chegar cousas máis duras en materia de drogas, pero nós eramos de alcol. Ademais era a época das vacas gordas, chegabas aos camerinos e había dúas caixas de cervexas, botellas de whisky, ron, vodka, xenebra… Era o normal, unha barbaridade de alcol. Cos recortes todo cambiou, agora só hai infusións.

Como di o lema do seu último concerto, ten moito mérito levar corenta anos cantando e non pasar pola Audiencia Nacional, e mesmo que nunca lles cancelaran un concerto, como aos grupos vascos. Non é certo que a época na que empezamos fosen tempos moi distintos aos de agora. E é alucinante como chegamos a interiorizarlo, ese é o problema. Un día fomos a tocar a Tordesillas, despois da prohibición do Toro, e un da organización veume dixo se podiamos non tocar Alégrame el día, que podía ferir a sensibilidade de alguén. Respondinlle: «Mira, non iamos tocala, pero agora que mo lembraches, pois a tocamos». Mentín, porque algo tiñamos preparado, pero tocámola e non pasou nada. E non ten que pasar nada. En Mallorca sucedeu algo parecido con Cuánta puta y yo qué viejo.

Ninguén lle pide a un escritor que non constrúa un personaxe que é un asasino. Claro, nin aínda que o faga en primeira persoa. Dicíao Josele: podes facer unha serie de televisión, unha película, unha novela, cómics, o que queiras, con ultraviolencia por todas partes. Ah! Pero non escribas unha canción. Un tema como Que tal, homosexual? Só ten esa palabra, «homosexual». Podería ser «heterosexual», ou «bisexual».

O humor serve para acougar a quen se pode sentir eternamente ofendidos? Sempre funcionou así. Na xira que fixemos con Manqui [Manuel Manquiña] por La historia del blues pasamos polo Antzokia de Bilbao, onde o cátering para os concertos sempre era espectacular: unha mesa chea de tortillas, xamón, chourizo, botellas de viño… Estabamos alí comendo con xente do Antzokia, algúns foran de Gestoras pro Amnistía e estiveran no trullo e Manqui gritou en voz alta: «Pero como lles imos a dar a independencia co ben que comen? Viva a Garda Civil!». Pasou un que fora de Xestoras e primeiro quedou aterrado, pero logo viunos e díxonos: «Ah! Sodes vós! Nada, nada…».

Se algún tema de Siniestro o cantasen Eskorbuto, Kortatu ou La Polla Récords, veríase doutra maneira? Escribíronme o outro día para tentar facer un libro sobre o rock radical vasco, que foi a hostia de radical e a hostia de vasco. Para nós era unha envexa porque tiveron unha implantación social en Euskadi como ninguén a tivo aquí, nin nós, nin sequera Os Rentidos, nin o rock bravú. En Galicia tivo máis implantación o Xabarín  que un movemento de rock adulto.

En certo sentido foi a tormenta perfecta, non?, gustaba a todas as xeracións, aos maiores polo rolo borroka e aos rapaces, polo rock. Claro. Iso foi cando Herri Batusana, e en Galicia o BNG, aceptaron o rock como música non imperialista. Ese foi un gran problema, houbo que explicarlles que o blues viña dos negros, de Mississippi, dos irlandeses que tiveron que emigrar… Custou unha chea, e foi grazas a Radio Océano, e sobre todo aos Resentidos, que tiñan pedigrí, que non eran só un grupo de rock, senón un grupo de vangarda, como Cabaret Voltaire, ou como The Residents, que sei eu. Pero é curioso o dos grupos vascos, con esa identidade tan asentada, de crelo tanto. Un pouco como Coppini. O humor é a maneira de saltar esa barreira. Nunha letra como Hoy voy a asesinarte o que hai detrás é un tipo que está a facer ridículo. Hai que lela enteira. E en canto aos títulos, pois buscabamos os que soasen máis bestas. Así aproveitaron todos os xornalistas do mundo para facer titulares! Que se «Ante todo, moita calma», que se «Menos mal que nos queda Portugal». Perdes unhas eleccións?, pois titulas «Siniestro Total».

cool good eh love2 cute confused notgood numb disgusting fail